Compostaxe doméstica: Unha práctica tradicional para unha problemática do século XXI

Compostaxe doméstica: Unha práctica tradicional

para unha problemática do século XXI

Modelos de xestión de residuos urbanos axeitados á dispersión da poboación

15 de maio Abegondo e 16 de maio Pontecaldelas CEIDA, FEGAMP e Consellería de Medio Ambiente

Non só tubos de dentífrico esmagados, bombillas fundidas, xornáis,

contenedores, materiais de embalaxe, senón tamén quentadores de baño,

enciclopedias, pianos, xogos de porcelana: máis que polas cousas que cada

día son fabricadas, vendidas ou compradas, a opulencia de Leonia mídese

polas cousas que cada día se tiran para deixar sitio as novas.

Italo Calvino

As cidades invisibles Xerais

Avaliación de actuacións de educación, comunicación e sensibilización en materia de residuos

(Ministerio de Medio Ambiente abril 2006)

A tasa media de RSU no 1988 foi de 428,23 kg anuais= 1.173kg/hab/dia A tasa media de RSU no 2002 foi de 429,45 kg anuais= 1,349kg/hab/dia Das cidades que mostraron unha maior diferencia de Tasas de recollida entre 1998 e 2002 está Santiago de Compostela (111,73!!!!)

ADEGA é unha asociación

ecoloxista independiente e sen

animo de lucro, que ten por

obxectivo a defensa do medio

ambiente e a calidade de vida,

traballando a favor dun

desenvolvemento sustentábel.

Para ADEGA a diversidad

natural ten o seu reflexo na

diversidade cultural, asumindo

por tanto a defensa da cultura e

a lingua Galega

.

30 anos

A tradición a través dos procesos de socialización

familiares e comunitarios fixo que o sistemas populares do esterco e as esterqueiras perdurase no tempo

A tradición a través dos procesos de socialización

familiares e comunitarios fixo que o sistemas populares do esterco e as esterqueiras perdurase no tempo

En Galiza, ademais do esterco, adubo para a terra froito da mixtura dos escrementos do gando con toxo, palla, estrume produciase outro fertilizante resultado da acumulación ou do amoreamento nunha esquina da horta dos restos que non comian animais xunto co desbroce, podas, follas, etc .

“moderno” chegado das cidades, tan aseptico como despilfarrador dos recursos ten xenerado importantes problemas ambientais.

A xestión que se ten feito tradicionalmente dos residuos é

un ben que non se deberia perder. A recuperación do noso patrimonio non debe ficar nunha recopilación de lendas e refráns para ficar nunha biblioteca, senon que debe ir ligado a prácticas cotiás que non axuden a millorar na nosa vida.

Prioridade

Opción de xestión

+ Recuperación enerxética compatíbel coa reciclaxe de materiais (biogás... )

Incineración con recuperación de enerxia Incineración e Vertido controlado

Xerarquia de prioridades para o tratamento de residuos

(

A proposta dende Adega

• Traballar a Reducción , a reutilización é por último a

reciclaxe

• A compostaxe como tratamento para a fracción

orgánica

Compostaxe en planta nas cidades e vilas e

compostaxe caseiro nas vivendas unifamiliares con

horta e/ou xardín

Tipos de compostaxe

ƒ En pranta

(aerobia e anaerobia) ƒ Comunitario

A producción de compost a nível

domestico, ou comunitario, presenta-se como a solución máis ecolóxica, razoábel e económica para os resíduos orgánicos, combinada no seu caso coa alimentación animal.

Máis de 300.000 familias galegas de zonas rurais e dalgunhas zonas urbanas poden solucionar o problema da parte maior do lixo mediante a autocompostaxe elabora-se un compost co que completamos o ciclo natural da materia orgánica e dos nutrientes, voltando-os á horta e ao xardín.

O obxectivo xeral deste proxecto é divulgar e demostrar que a compostaxe é viábel en vivendas do rural Galego

„ Fomentar a participación da cidadania nun modelo de

xestión dos residuos sustentábel

„ Recuperar as práticas tradicionais da "esterqueira" para tratar os residuos orgánicos, e mellorala.

„ Fomentar e manter o contacto das persoas do rural coa

terra, a través da participación directa no seu ciclo de producción e recuperación.

„ Coñecer e controlar o proceso de fermentación nunha

masa de desfeitos orgánicos.

Como obxectivos específicos, salientamos os seguintes:

„ Avaliar o deseño e aplicación do proxecto educativo e valorar a súa eficacia.

“Colateralmente” pretendemos tamén:

• descentralizar a xestión dos residuos

• promover ciclos cortos e a pequena escala

• evitar problemas como os ruidos do camión do lixo

(local) ou a contribución ao efecto invernadeiro co uso

de carburantes foseis (global) ao ser o compost

A metodoloxía é activa e

participativa, tomando como

base unha concepción

constructivista e permanente da

educación e en especial da

aprendizaxe.

A nosa participación consistiu

nun traballo de guía, orientación

e dinamización.

1º mes 2º mes 3º mes 4º mes 5º mes 6º mes a)Charla (1ª Visita) + Instalación + e enquisa inicial

2ª visita 3ª visita Última

visita

+

Enquisa

Temporización e desenvolvemento do programa

Primeira actuación

Instalación Explicación Entrega

do composteiro do proceso do manual

e enquisa

Manual de Compostaxe Caseira

Índice:

Os residuos na Galiza

-Que é o compost e a compostaxe? -O composteiro

-Onde situar o composteiro -Como comezar

-Que botar ao composteiro -Coidados

-Usos do compost

-Beneficios do compost

Seguemento

Non precisa determinacións analíticas, xa que

son aspectos de percepción sensorial:

• Presencia de impropios , plásticos ou vidros,

materiais tóxicos, etc

• Estructura e humidade

• Engadir de todo

Última visita e enquisa

Deseñouse unha enquisa co

obxectivo de:

- comprobar a percepción dos

principais aspectos da

campaña por parte dos seus

destinatarios,

- determinar en que grado estas

persoas poden considerarse

formadas para continuar a

realización da experiencia

Ao longo do programa

avaliaronse distintos parámetros fisico-químicos, temperatura, humidade e nalgúns

composteiros analizóuse a presencia de metais pesados

Experiencia acadada:

-concellos

-centros de ensino

-Universidades

-asociacións de veciños

-conferencias, xornadas, encontros, etc

-premios

Experiencia acadada:

Ferrol 2002 10 Santiago de compostela 2003 150 Santiago de compostela 2004 150 Arzúa 2004 15 Mugardos 2004 15 Santiago de compostela 2005 75 Serra de Outes 2005 15 Ames 2005 30 Mos 2005 45 Ames 2006 50 Mos 2006 45 Santiago de compostela 2007 81 Mos 2007 75 Ribadavia 2007 50 Carballeda de Avia 2007 50 TOTAL 5 anos 856 Ferrol 2008 50 Santiago de compostela 2008 100 Ordes 2008 50 Cerceda 2008 50 Carballo 2008 50 Ames 2008 50 Mos 2008 50 Abegondo 2008 25 Guitirz 2008 15 San Sadurniño 2008 30 TOTAL 470

Experiencia acadada:

Experiencia acadada:

Experiencia acadada:

Experiencia acadada:

Experiencia acadada:

-premios

1º Premio Eco-exemplos 2006

da Obra Social Caja Madrid

-

Logros acadados

- As persoas que participaron na experiéncia cren que a compostaxe doméstica é unha maneira axeitada de tratar os residuos, e creen que se debería extender ao resto da parroquia ou concello.

Logros acadados

- Os participantes consideran a compostaxe caseira

como unha alternativa mais cómoda que o contedor

municipal.

- A viabilidade e facilidade do proceso

de compostaxe demostrouse coa

participación no proxecto de xente

de todas as idades

• Cumplironse as recomendacións da EGEA

“Desenvolver un maior número de iniciativas de E.A.

especialmente dirixidas a outros sectores da sociedade distintos dos escolares: adultos, 3ª idade….e que teñan en conta as suas peculiaridades”

Recomendación xeral 2 EGEA

“Promover accións educativas e socioculturais que permitan a participación de personas maiores e dos adultos en xeral na recuperación e preservación do patrimonio cultural e das tradicións coherentes co desenvolvemento sustentábel”

Recomendación xeral 3 EGEA

• Adega conclue que a compostaxe a nivel de vivenda ou

tamén denominada compostaxe descentralizada é a

alternativa máis axeitada para tratar os residuos

orgánicos do fogar.

• Fai as persoas autónomas de tratamentos externos e

aforra custos en recollida e tratamento (e os seus

respectivos problemas ambientais)

• Permite obter un producto de alta calidade (coñecido)

que será reutilizado e reciclado na propia vivenda como

fertilizante.

• As solucións aportadas son viabeis

• A administración local resulta beneficiada…..

ecolóxica = 1) 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 Hg Cd Pb Ni Cr Cu Zn

Compost FORU Compost caseiro Agricultura ecolóxica UE Clase 1 Directiva BR

Beneficios para o concello:

Ambientais:

-contribue a reducción na xeneración de residuos -contribue a manter a fertilidade da terra

-contribuen a loita contra o cambio climático

Sociais:

-os veciños fanse autónomos na xestión dos residuos orgánicos -redúcense as molestias (ruídos, cheiros, etc)

-os veciños participan na solución dun problema ambiental

Económicos:

-redúcense os gastos de recollida

Equipa:

Ramsés Pérez

Coordenador de Programas de Educación Ambiental de ADEGA

María Lafuente

Coordenadora de Programas de Compostaxe caseira

Desiree Cardoso

www.adega.info

www.educacionambientaladega.info