• No se han encontrado resultados

LA DOCUMENTACIÓN MÁS ANTIGUA REFERENTE A SANTA MARÍA DE NIEVA EN EL ARCHIVO VATICANO

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "LA DOCUMENTACIÓN MÁS ANTIGUA REFERENTE A SANTA MARÍA DE NIEVA EN EL ARCHIVO VATICANO"

Copied!
32
0
0

Texto completo

(1)

LA DOCUMENTACIÓN MÁS ANTIGUA REFERENTE A SANTA MARÍA DE NIEVA EN EL ARCHIVO VATICANO

(2)
(3)

reina de Castilla, Catalina de Lancaster, esposa de Enrique III el Doliente, devota de la Virgen de Soterraña, la verdadera artífice y promotora de la primera fase de la construcción de las iglesias en honor de la Virgen María y de Santa Ana.

Los dominicos van a ser los guardianes de este santuario, práctica-mente desde su fundación hasta la Desamortización. Los documentos que presentamos expresan también las distintas vicisitudes por las que va pasando el convento de los frailes en las primeras décadas del siglo XV.

Palabras clave:Santa María la Real de Nieva, Archivo Vaticano, Cata-lina de Lancaster, orígenes del santuario, orden dominica, siglos XIV-XV, prebendas papales.

Abstract:In this article we present the oldest document to emanate from the Pontifical Chancellery regarding the storical beginnings of Santa María la Real de Nieva (Segovia). It will be the illustrious Queen of Castile, Catherine of Lancaster, wife of Henry III the Sufferer and a de-vout follower of the Virgin of Soterraña, the true architect and promoter of the first construction phase of many churches honoring the Virgin Mary and St. Anne.

The Dominicans were entrusted to this sanctuary, nearly from its es-tablishment until the Ecclesiastical Confiscations. The documents we’re presenting hare also show the many vicissitudes this convent suffered during the first decades of the XV century.

Key words: Santa María la Real de Nieva, Vatican Archives, Catalina de Lacaster, origins of the sanctuary, Dominican order, XIV-XV centuries, papal patronage.

Recibido el 7 de marzo de 2011 Aceptado el 6 de abril d 2011

(4)

Introducción

Los archivos han sido considerados la memoria colectiva de los pueblos. Y con razón. El relevante papel ejercido por el pa-pado como árbitro y director de la Cristiandad medieval hizo po-sible y necesaria su intervención en todos los aspectos de la vida de los pueblos. En el Medioevo no existió otra autoridad o po-tencia que influyera de manera tan decisiva en la vida de las per-sonas y en la de las enteras poblaciones como la Iglesia y su jefe el Papa. De este modo, la influencia del Papa llegó a abarcar de una manera u otra todo el orbe cristiano. Testimonio de esta ex-pansión sin igual de su autoridad son los múltiples documentos pontificios de todo tipo, relacionados con la historia no sólo ecle-siástica sino también política y social de los pueblos a través de los siglos.

Ya he tenido ocasión de señalar1 que ningún archivo del

mundo como el Archivo Secreto Vaticano presenta un interés uni-versal, ya sea para aquellos documentos que se refieren en gene-ral a la historia de la cultura cristiana desde el Medioevo hasta nuestros días, ya sea para aquellos relativos a la historia de cada una de las naciones. Incluso se puede afirmar que los documen-tos vaticanos son los más antiguos, los primeros con que inicia la misma historia de muchos pueblos, naciones, estados2.

Es bien conocido por todos cómo, especialmente en tiempos pasados, el documento venía utilizado en el complejo sistema de las relaciones humanas para dar fe, para testimoniar un hecho. Su fin era el proteger o confirmar ciertos intereses económicos, es-pirituales, etc., y que el destinatario escribía o hacia escribir como recuerdo y en su propio interés. Cambiadas modernamente las

1 Cfr. RUIZ DE LOIZAGA, S. (2009): La peste en los Reinos Peninsulares. Según Documentación del Archivo Vaticano [1348-1460], Bilbao. Próximamente: IBIDEM, (2011): Iglesias, santuarios y ermitas dedicados a Santa Maria en los Pueblos de España (ss. XI-XV). Según documentación del Archivo Vaticano, Zamora.

(5)

estructuras políticas, sociales y religiosas, los viejos documentos han perdido su valor jurídico y probatorio, su carácter de instru-mento de uso constante, pero conservan un gran valor como fuente histórica.

Por tal conjunto de intereses, especialmente después de la apertura del Archivo Vaticano a la libre consulta de los estudiosos (concedida en el año 1881 por el Papa León XIII), los gobiernos y las sociedades históricas de muchas naciones enviaron a Roma misiones científicas o bien fundaron institutos de investigación con el fin de publicar y comentar los documentos relativos a su historia nacional.

El Archivo Vaticano constituye, pues, una fuente preciosa para el análisis de muchas realidades hasta ahora olvidadas o desco-nocidas, tanto para conocer los orígenes de los edificios de culto, como para la historia del arte o de la arquitectura civil.

Quienes estamos en contacto con el Archivo Vaticano cono-cemos bien la inmensa utilidad potencial de este tesoro y sus ex-traordinarias posibilidades de empleo.

Contenido de la Documentación

Prosiguiendo en nuestro propósito de ir publicando las valio-sas fuentes del Archivo Vaticano referentes a las divervalio-sas diócesis peninsulares, en este caso referentes a Santa María la Real de Nieva, ofrecemos a continuación catorce documentos que hacen alusión a los orígenes de la historia religiosa de Santa María de Nieva. Son tres los papas relacionados con nuestra documenta-ción: Clemente VII (1378-1394), Benedicto XIII (1394-1423), Mar-tín V (1417- 1431). No hemos querido continuar con el pontificado de Eugenio IV (1431-1447), dado que la documentación resultaba ser siempre más prolija y abundante.

Personalmente he podido comprobar que el Archivo Histórico Nacional conserva bastantes documentos referentes a Santa María de Nieva, debido a que a él fueron a parar la mayoría de los

(6)

fon-dos procedentes de las diversas órdenes religiosas y militares tras la desamortización eclesiástica del siglo XIX3.

Sabemos que el monasterio de Santa María de la Real de Nieva tiene su origen en la aparición de una imagen de María en un des-campado del entonces municipio de Nieva4, que probablemente

había sido enterrada con la venida de los árabes en Hispania, a la que se denominó Virgen de la Soterraña5. Por este motivo, la reina

Catalina de Lancaster6(teniendo noticia del caso e impulsada de

una fe ardiente en esta Virgen) va a tomar decisiones tan enérgi-cas como recurrir al Papa para obtener sus concretas demandas, como la edificación de una iglesia que acogiera la imagen de So-terraña. [Documento nº 1].

En la documentación que presentamos, en realidad, no apa-rece ninguna mención expresa a la aparición o a la advocación de la ‘Virgen de Soterraña’ (año 1392), si bien podemos vislumbrar que con motivo de dicho hallazgo o aparición milagrosa se había creado en el pueblo fiel una gran expectación y sobresalto que les lleva a erigir un oratorio o ermita en honor de la Virgen. Y va a ser la ilustre reina de Castilla, Catalina de Lancaster, admirada por la fama de los favores y milagros otorgados por la imagen de la Virgen en aquel lugar, la cual atraía la concurrencia de tantos fie-les, la verdadera artífice y promotora de una nueva mansión para la Virgen, pues manda derribar aquel angosto y reducido oratorio rural de piedras, arcilla y cal para que surja otro grande y artístico santuario todo construido de sillería7. En efecto, la documentación

3 A. H. N., Sección Clero, S. María de Nieva (Segovia), Bulas: Clemente VII (25-II-393; Benedicto XIII (27-IX-1395; 11-VII-1414; 2-I-1315; 23-V-1415); Martín V (20-IX-1427; 2-V-1429).

4 YURAMI, A. M. (1995): Historia de la Aparición de la taumatúrgica ymagen de Nuestra Señora la Soterraña de Nieva, Madrid, 33-34. [Transcripción y notas: A. SÁNCHEZSIERRA]

5 MANUEL DE LOS HOYOS, (1963):Registro Documental, vol. 3, Valladolid,

251-252.

6 Catalina [de Lancaster] (1373-1418), esposa de Enrique III el Doliente. 7 Cfr. MANUEL DE LOSHOYOS, (1963) Registro Documental, vol. 3,Valladolid, 250-252.

(7)

vaticana refiere, pues, las repetidas muestras de devoción hacia la Virgen, los muchos milagros obrados en el oratorio por mérito de María y de su madre Santa Ana, así como la afluencia de gentes en aquel lugar. [Doc. nº 1 y 2].

Gracias, por tanto, al interés de la reina Catalina que sufragó en parte las obras con dinero de la corona y que se vieron aumenta-das por las bulas de los Papas, como también a los fieles que con-tribuyeron con limosnas y aportaciones personales podemos hoy contemplar esta estupenda obra artística: Santa María de Nieva.

Los frailes dominicos o predicadores van a ser los guardianes de este santuario, prácticamente desde sus inicios hasta la Des-amortización. Era intención de la Reina instituir en ese lugar de Nieva con licencia apostólica dos iglesias en honor de la Virgen María y de Santa Ana, con campanario, cementerio y dependen-cias para un convento constituido por un prior y seis capellanes de la Orden de Predicadores. Así lo expresan dos documentos de los años 1414 y 1415 del papa Benedicto XIII (doc. nºs 4 y 5).

Los restantes documentos expresan más bien las distintas vi-cisitudes por las que va pasando el monasterio en las primeras décadas del siglo XV y que las resumimos sucintamente.

Documento nº 6: En este diploma pontificio nos sale al paso el rey Alfonso V el Magnánimo, que como un cristiano más acude al Papa solicitando gracias e indulgencias a favor de las personas que por motivo de devoción o peregrinación visiten el convento de los frailes Predicadores de la villa de Santa María de Nieva, así como a los benefactores o moradores del mismo.

Documento nº 7: Santa María de Nieva con el pasar del tiempo se va haciendo con recursos y bienes propios. No obstante su pe-queño recorrido de vida – 25 años desde la fundación – parece vislumbrase ya una cierta riqueza. Este documento nos presenta un pleito o litigio con los frailes Ermitaños de San Agustín, por cuestión de substracción de bienes muebles e inmuebles. Pleitos de los que no saben sustraerse ni los mismos religiosos. Pleitos que generalmente se eternizan en la Curia papal.

(8)

Documentos nº 8-9: Hay una nota que destacar, el cariño que el papa Martín V demuestra hacia el convento de S. María de Nieva, concediéndole gracias excepcionales, como gozar de los mismos privilegios que poseía el monasterio jerónimo de Santa María de Guadalupe (Cáceres). Esta misma impresión nos sugiere el documento nº 9 en relación con el pueblo fiel y la cura pasto-ral de las almas.

En los últimos documentos se habla un poco de todo: de pro-visión de beneficios, de patronato, de rentas, de edificaciones, del régimen interno y tenor de vida de la comunidad de los frailes de Santa María de Nieva que busca su tranquilidad y su autonomía. Finalmente, el último documento hace alusión al hospital y ca-pilla de Santa María de la Anunciación de Santa María de Nieva, carente de libros, de ornamentos y en manifiesto estado de des-moronamiento.

Confío que estos documentos vengan a llenar no pocas lagu-nas que hasta ahora escapaban a la búsqueda de los investigado-res, que es lo que en definitiva se pretende con la publicación de las presentes escrituras.

(9)

DOCUMENTOS

1

1393, febrero 20, Aviñón

A instancias de la reina de Castilla, Catalina, debido a los muchos milagros obrados en el oratorio del lugar de Nieva (Segovia) por mérito de María y de su madre Santa Ana y, al que concurre mucha gente, el papa Clemente VII de Aviñón concede la construcción y la dotación de dos iglesias, con altares, campana, cementerio y demás pertenencias, con un prior como rector de las dos iglesias y seis capellanes.

Reg. Aven. 273, fols. 485r-485v.

Universis christifidelibus presentes litteras inspecturis, salutem etc.

Dum precelsa meritorum insignia, quibus Regina celorum Virgo Dei Genitrix gloriosa, sedibus prelata sidereis, quasi stella matutina prerutilat, devote considerationis indagine prescrutamur, dum etiam infra pectoris archana revolvimus quod ipsa utpote mater gratie, pietatis amica, humani generis consolatrix, pro salute fidelium, qui delictorum onere pregraventur, sedula exoratrix et pervigil ad regem, quem genuit, intercederit, dignum quinimo potius debitum arbitramur ut ecclesias et loca, in honore sui no-minis dedicata, gratiosis remissionum prosequamur impendiis et gratiarum muneribus honoremus.

Cum itaque, sicut // accepimus, carissima in Christo filia nostra Catherina, regina Castelle8illustris, in quodam loco beate Marie de

Nieva nuncupato9, Segobiensis diocesis, prope quoddam oratorium,

8 Catalina [de Lancaster] (1373-1418), esposa de Enrique III.

9 Nuestra Señora de Nieva, también llamada de Soterraña por haberse en-contrado bajo tierra.

(10)

ad quod de diversis mundi partibus propter miracula que Deus om-nipotens precibus et meritis ipsius Marie virginis et Anne eius ma-tris beatarum ibidem operatur, magna confluit populi multitudo, ad ipsius omnipotentis Dei ac beatarum Marie et Anne predictarum laudem et gloriam duas ecclesias cum altaribus, pignaculis, cam-panis, campanilibus, cimiteriis et aliis necessariis officinis fundare et construi facere, necnon de bonis a Deo sibi collatis pro uno priore, qui erit caput ipsarum ecclesiarum et sex capellanis sufficienter dotare proponat, nos, cupientes ut ecclesie ipse, dum fundate fuerint, congruis honoribus frequententur, et ut christifideles eo libentius causa devotionis confluant ad easdem et ad ipsarum fab-ricam manus promptius porrigant adiutrices, quo ex hiis ibidem uberius dono celestis gratie conspexerint se refectos, de omnipo-tentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi omnibus vere penitentibus et confessis, qui in Nativitatis, Circumcisionis, Epiphanie, Resurrectionis, Ascensionis, Corporis Domini nostri Ihesu Christi et Phentecostes, necnon in Na-tivitatis, Annuntiationis, Purificationis et Assumptionis eiusdem beate Marie virginis et Nativitatis beati Iohannis [Baptiste] et apos-tolorum Petri et Pauli et beate Anne predictorum, necnon ipsarum ecclesiarum dedicationum festivitatibus et in celebritate Omnium Sanctorum, necnon per ipsarum Nativitatis, Epiphanie, Resurrec-tionis, Ascensionis et Corporis Domini ac Nativitate beate Marie, Nativitatis beati Iohannis et apostolorum Petri et Pauli predictorum festivitatum octavas et per sex dies dictam festivitatem Penthecostes immediate sequentes, ecclesias ipsas devote visitaverint annuatim et ad ipsarum fabricam manus porrexerint adiutrices, singulis videlicet festivitatum et celebritatis unum anuum et quadraginta, octavarum vero et sex dierum predictorum diebus, quibus ecclesias ipsas de-vote visitaverint et manus porrexerint, ut prefertur, quinquaginta dies de iniunctis eis penitentiis misericorditer relaxamus.

Ceterum ut omnia et singula, que per eosdem fideles pro re-laxationis huiusmodi gratia consequenda [prefatis diebus] offerri contigerit vel donari, in usus ad quos oblata vel donata fuerint, tegre convertantur sub interminatione divini iudicii districtius in-hibemus, ne quis cuiuscumque status, gradus, conditionis vel

(11)

dignitatis existat, quequidem de oblatis vel donatis ipsis sibi ali-quatenus appropiet vel usurpet. Si quis autem etc...

Datum Avinione, X kalendas martii, anno quinto decimo.

2

1395, enero 2, Aviñón

El papa Benedicto XIII concede indulgencias a los fieles que en ciertas festividades visiten y ayuden a la reconstrucción de las iglesias de Santa María y de Santa Ana de Nieva, diócesis de Se-govia, canónicamente unidas.

Reg. Aven. 280, fol. 352r.

Universis christifidelibus presentes litteras inspecturis, salutem et apostolicam benedictionem.

Licet is de cuius munere venit... // gratie aptiores.

Cum igitur, ut ecclesie beate Marie et beate Anne de Nive [Nieva] invicem canonice unite Segobien. dioc., congruis honori-bus frequentetur et ut christifideles eo libentius causa devotionis confluant ad easdem et ad fabricam ipsarum ecclesiarum manus eo promptius porrigant adiutrices, quo ex hiis ibidem uberius dono celestis gratia conspexerunt se refectos, de omnipotentis Dei misericordia et beati Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi, omnibus vere penitentibus et confessis, qui in Nativitatis, Circumcisionis, Epiphanie, Resurrectionis, Ascensionis, Corporis Domini nostri Ihesu Christi et Phentecostes, necnon in Nativitatis, Annuntiationis, Purificationis et Assumptionis eiusdem beate Marie virginis et Nativitatis beati Iohannis Baptiste dictorumque Petri et Pauli apostolorum et ipsarum ecclesiarum dedicationis festivitati-bus et in celebritate Omnium Sanctorum, necnon per ipsarum Na-tivitatis, Epiphanie, Resurrectionis, Ascensionis et Corporis Domini nostri Ihesu Christi, ac Nativitatis et Asumptionis beate Marie

(12)

vir-ginis, Nativitatis beati Iohannis et apostolorum Petri et Pauli pre-dictorum festivitatum octavas, et per sex dies dictam festivitatem Penthecostes immediate sequentes, ecclesias predictas devote vi-sitaverint annuatim et ad fabricam huiusmodi manus porrexerint adiutrices, singulis videlicet festivitatum et celebritatis duos annos et duas quadragenas, octavarum vero et sex dierum predictorum diebus, quibus easdem ecclesias visitaverint et manus porrexerint, ut prefertur, quinquaginta dies de iniunctis eis penitentiis miseri-corditer relaxamus. Ceterum ut omnia et singula, que per eosdem fideles pro relaxationis huiusmodi gratia consequenda prefatis die-bus offerre contingerit vel donari, in usus ad quos oblata vel do-nata fuerint, integre convertantur sub interminatione divini iudicii districtius inhibemus, ne quis cuiuscumque status, gradus, condi-tionis vel dignitatis existat, quequidem de oblatis vel donatis ipsis sibi aliquatenus appropiet vel usurpet. Si quis autem etc...

Datum Avinione, IIII nonas ianuarii, pontificatus nostri anno primo.

3

1395, septiembre 27, Aviñón

Juan González, prior de Santa María y de Santa Ana de Nieva, diócesis de Segovia, habiendo obtenido indulgencias en favor de dichas iglesias, pide ahora al papa Benedicto XIII poder enviar cuestores predicadores de las indulgencias por los reinos de Castilla y León, para recaudar limosnas sin necesidad de licencia alguna.

Reg. Aven. 281, fol. 166v-167r.

“Gratia concessa Iohanni Gundissalvi, priori secularium eccle-siarum beate Marie et beate Anne de Nive [Nieva] invicem cano-nice unitarum Segobien. dioc., per quam ipsi et prioribus dictarum ecclesiarum sucessoribus suis indulgetur, ut pro eleemosinis pe-tendis pro fabrica ecclesiarum ipsarum per regna, ditioni Henrici regis Castelle et Legionis subiecta, questores mittere valeant, qui

(13)

indulgentias per summum pontificem nuper concessas universis christifidelibus, qui vere penitentes et confessi certis diebus an-nuatim predictas ecclesias visitarent et ad ipsarum fabricam manus porrigerent adiutrices, populo publicare absque ordinariorum li-cencia valeant et quartam seu quintam partem seu aliam quotam de predictis eleemosinis metropolitan. seu aliis cathedralibus ec-clesiis seu cuicumque alteri tradere seu dare minime teneantur10”.

Dilecto filio Iohanni Gundissalvi, priori secularium ecclesiarum beate Marie et beate Anne de Nive invicem canonice unitarum, Segobiensis diocesis, salutem etc.

Sincere devotionis affectus quem erga nos et Romanam geris Ecclesiam promeretur ut petitionibus tuis, quantum cum Deo possumus, favorabiliter annuamus.

Nuper siquidem omnibus christifidelibus vere penitentibus et confessis, qui in Nativitatis, Circumcisionis, Epiphanie, Resurrectionis, Ascensionis, Corporis Domini nostri Iehsu Christi, Pentecostes, necnon in Nativitatis, Annuntiationis, Purificationis et // Assumptionis ipsius beate Marie Virginis, Nativitatis Iohannis Baptiste... festivitatibus... relaxamus.

Datum Avinione, V kalendas octobris, anno primo.

4

1414, julio 11, San Mateo (dióc. de Tortosa)

El papa Benedicto XIII de Aviñón encarga al oficial de Segovia confirmar la fundación realizada en el lugar de Nieva, diócesis de Segovia, por Catalina, reina de Castilla y León. Era intención de la Reina instituir en ese lugar con licencia apostólica dos iglesias en

10 Documento sobre la Virgen de Nieva (Segovia) resumido. Cfr. Index Bullar-ium Benedicti XIII. Indice 640, nº 84, tomo IV, fols. 387v- 388r.

(14)

honor de la Virgen María y de Santa Ana, con su campanario, cementerio y dependencias para un convento constituido por un prior y seis capellanes de la orden de Predicadores.

Reg. Aven. 344, fols. 680r-680v.

Dilecto filio officiali Segobien., salutem etc.

Sincere devotionis affectus que carissima in Christo filia nostra Caterina, regina Castelle et Legionis illustris ad nos et Romanam gerit ecclesiam promeretur, ut petitionibus suis illis presertim que divinus cultus augmentum respiciunt quantum cum Deo possu-mus favorabiliter annuapossu-mus.

Exhibita siquidem nobis nuper pro parte dicte regine petitio continebat, quod olim ipsa in loco de Nieva, Segobien. dioc., ad beate Marie Virginis et Sancte Anne, matris eius, laudem, gloriam et honorem, duas ecclesias singulas, videlicet earum cum campa-nili, campanis, ac cimiterio et aliis necessariis officinis pro uno ca-pellano et sex capellanis, qui quidem prior caca-pellanorum caput et ecclesiarum predictarum gubernator seu rector existeret, licencia super hoc ab Apostolica Sede obtenta, fundavit pariter et dotavit, et deinde attendens quod ibidem, ut pie creditur, precibus et me-ritis ipsarum matris et filie multa miracula fiebant, prout interdum fiunt etiam de presenti, propter devotionem, quam ad ordinem fratrum Predicatorum habet, maiori fervore devotionis accensa, dictas ecclesias, quarum ipsa regina, ut asserit, patrona existit, pro una domo ad usum ipsorum fratrum inibi fundanda concessit, do-navit ac etiam assigdo-navit, et subsequenter nonnulli fratres dicti or-dinis // in altera ipsarum ecclesiarum quandam domum ad usum huiusmodi cum claustro, cimiterio et aliis necessariis officinis etiam de licentia Sedis predicte fundarunt, ubi unus prior et nonnulli fra-tres dicti Ordinis ad presens virtutum Domino famulantur. Quare pro parte dicte regine nobis fuit humiliter supplicatum, ut con-cessionem, donationem, assignationem et fundationem domus huiusmodi confirmare, ac defectus, si qui forsam intervenerint in eisdem, supplere, necnon eisdem fratribus, ut ipsi reliquam dic-tarum ecclesiarum, que, ut asseritur, sine cura est, regere ac etiam

(15)

gubernare possint concedere de benignitate apostolica dignare-mur. Nos igitur...

Datum apud Sanctum Mattheum Dertusen. dioc., V idus iulii, anno vicesimo.

Expedita II nonas augusti, anno XX. A. de Campis.

5

1415, mayo 23, Valencia

El papa Benedicto XIII de Aviñón encarga al deán de Palen-cia confirmar la donación del derecho de patronato sobre dos igle-sias con sus pertenencias en el lugar de Santa María (la Real) de Nieva, diócesis de Segovia, promovido por Catalina, reina de Cas-tilla y León, a la Orden de Predicadores de la Provincia de Casti-lla. Se trata de las dos iglesias que dicha Reina fundó en ese lugar de Nieva, dedicadas respectivamente a la Virgen María y a Santa Ana, dotándolas suficientemente para que pudieran morar un prior y seis capellanes. Igualmente, la reina hizo donación de la iglesia de Santa María a la Orden de Predicadores con el fin de instituir un convento de la Orden, que les completó posteriormente con la entrega de la iglesia de Santa Ana y, finalmente, con la concesión de todos sus derechos sobre ambas iglesias

Reg. Aven. 347, fols. 553r – 554r.

Dilecto filio decano ecclesie Palentin. salutem etc.

Sincere devotionis affectus, quem carissima in Christo filia nos-tra Caterina regina11Castelle et Legionis illustris ad nos et

Roma-nam gerit ecclesiam, promeretur ut votis suis, illis presertim que

(16)

divini cultus et religionis augmentum respiciunt, quantum cum Deo possumus, favorabiliter annuamus.

Dudum siquidem pro parte dicte regine felicis recordationis Clementi pape VII12 predecessori nostro exposito quod ipsa in

quodam loco, beate Marie de Nieva nuncupato, Segobiensis dio-cesis, prope quoddam oratorium, ad quod de diversis mundi par-tibus propter miracula que Deus omnipotens precibus // et meritis ipsius Marie virginis et Anne eius matris beatarum ibidem opera-batur, magna confluebat populi multitudo ad Dei omnipotentis et Marie et Anne predictarum et omnium sanctorum laudem et glo-riam duas ecclesias cum altaribus pignatas, campanis, campanili-bus, cimiteriis et aliis necessariis officinis fundare et construi facere ipsasque pro uno priore, qui esset caput ipsarum ecclesiarum, et sex capellanis perpetuo ibidem Domino servituris, de bonis a Deo sibi collatis sufficienter dotare proponebat, idem predecessor eidem regine dote sufficienti pro sustentatione prioris et norum ipsorum ac aliis predictarum ecclesiarum priori et capella-nis incunbentibus supportandis oneribus per eam primitus assignata, fundandi et construi faciendi ecclesias predictas licen-tiam dedit, sibique concessit ut ius patronatus prioratus et cape-llanorum huiusmodi ad ipsam Caterinam ac reginas Castelle pro tempore existentes pertineret pleno iure, prout in eisdem litteris plenius continetur; et deinde, sicut exhibita nobis pro parte dicte Caterine regine petitio continebat, ipsas ecclesias predictas fun-davit et construi fecit ac de bonis huiusmodi dotavit et subse-quenter propter specialem devotionis affectum, quem ad ordinem fratrum predicatorum gerebat, prout gerit, eamdem ecclesiam beate Marie cum iure patronatus ipsius ecclesie ac omnibus do-mibus, bonis, iocalibus, fructibus, redditibus, proventibus, obven-tionibus ac libris et ornamentis ac iuribus suis spiritualibus et temporalibus, prout ad eamdem reginam pertinebant priori pro-vinciali in provincia Castelle secundum morem ipsorum ac fratri-bus dicti ordinis mera liberalitate et absque aliqua retentione

(17)

donavit, quodque prior et fratres predicti, habentes a Sede Apos-tolica fundandi et construendi seu fundari et construi faciendi certa loca dicte ordinis per ipsius sedis litteras lecentiam specialem, quandam domum ad usum unius prioris et fratrum dicti ordinis cum campanili, campana, cimiterio, claustro et aliis necessariis of-ficinis in dicta ecclesia beate marie fundarunt et construi fecerunt, et subsequenter prefata Caterina regina // ius patronatus dicte ec-clesie beate Anne priori et fratribus dicte domus beate marie de Nieva donavit, quare pro parte dicte Caterine regine nobis fuit hu-militer supplicatum, ut fundationem dicte domus ac donationem dicti iuris patronatus confirmare de benignitate apostolica digna-remur; nos itaque, de premissis certam notitiam non habentes, huiusmodi supplicationibus inclinati, discretioni tue per aposto-lica scripta mandamus, quatenus, si est ita, fundationem dicte domus ac donationem dicti iuris patronatus dumtaxat auctoritate nostra confirmes, iure diocesani loci et cuiuslibet alterius in om-nibus semper salvo.

Datum in civitate Valentin. provintie Terraconen., X kalendas iunii, anno vicesimo primo.

Expeditis [litteris] XV kalendas februarii, anno XXII. De Cam-pis.

6

1419, agosto 1, Florencia

El rey Alfonso V el Magnánimo de Aragón pide al papa Mar-tín V la concesión de todas las indulgencias con la esención de las penitencias infligidas por los pecados a todas aquellas personas que por motivo de peregrinación o por devoción visiten el con-vento de los Frailes Predicadores cerca de la villa de Nieva, en la diócesis de Segovia, asi como a todos los benefactores de este convento y a todos los Frailes que allí moran de la misma Orden y que en cualquier forma se acerquen a ese lugar sagrado. Se

(18)

re-cuerda que tal convento habia sido fundado por voluntad de la reina de Castilla, Catalina de Lancaster.

Reg. Supl. 129, fols. 201v-202v.

Beatissime Pater. Cum ad domum conventus fratrum ordinis Predicatorum loci de Nieva, diocesis Segobiensis, per recolende memorie quondam Katherinam, regnorum Castelle et Legionis reginam illustrem, devoti in Christo filii vestri serenissimi principis Iohannis13, regnorum predictorum regis illustris, genitricem,

fun-datum et edificatum, peregrinationis et devotionis causa multitudo fidelium crebre confluat et ad ipsam domum tam rex predictus quam plures fideles cristiani // fervidam gerant et intensam devo-tionem, idcirco supplicat Sanctitati Vestre filius vester Alfonsus, Aragonie et Sicilie rex14 illustris, quatenus universis et singulis

christifidelibus utriusque sexus quibusvis diebus cuiusque anni domum seu conventum predictum pregrinationis seu devotionis causa visitantibus et illis, qui pro fabrica domus predicte et sus-tentatione religiosorum ibidem degentium de bonis eisdem a Deo collatis, manus suas porrexerint adiutrices, licet domum sive con-ventum predictum non visitaverint, omnes et singulas indulgentias visitantibus certis festivitatibus anni domum predictam et ordini predicto in toto anno quomodolibet per Romanum pontificem concessas totiens quotiens ipsi domum predictam visitaverint vel de bonis sibi a Deo collatis suas manus, ut premittitur, adiutrices porrexerint concedere ac de iniunctis eis penitentiis ipsis perpetuo relaxare misericorditer dignemini. Cum clausulis oportunis.

Fiat in forma O.[Otto15].

Datum Florentie, kalendis augusti, anno secundo.

13 Juan II (1406-1454), hijo de Enrique III y de la nieta de Pedro I, Catalina de Lancaster (1373-1418).

14 Alfonso V el Magnánimo, rey de Aragón (1394 - 1458). 15 Otón u Odón, nombre de bautismo de Martín V.

(19)

7

1419, agosto 16, Florencia

El papa Martín V escribe al decano de Compostela, al arcediano de Búbal, diócesis de Orense y al abad de Hermedes (Palencia) para confiarles con amplios poderes, la tarea de dar ejecución a una sentencia en favor del Prior y de los frailes Predicadores. En efecto, el Prior y los frailes del convento de la villa de Valladolid, perteneciente a la Orden de los Ermitaños de San Agustín se ha-bían adueñado de algunos edificios, huertos, sumas de dinero y otros bienes de propiedad de los frailes del convento de Santa María de Nieva, pertenecientes a la Orden de los Predicadores. Éstos se habían dirigido al Abad de la iglesia de Santa María de Husillos (Palencia) obteniendo una sentencia favorable a ellos y en la que los Ermitaños venían condenados y obligados a la resti-tución de cuanto se habían apropiado injustamente. Y puesto que los Ermitaños de San Agustín habían presentado un recurso de ape-lación ante la curia de Pedro de Luna, entonces antipapa con el nombre de Benedicto XIII, quien habia confiado la nueva causa a Lope Gonzalo de Gotes en un primer momento y después a Gon-zalo Garcia de Santa Maria, sus capellanes y jueces de su Palacio. Dado que Gonzalo había decretado una segunda condena de los frailes de la Orden de los Ermitaños, a quienes se les habia tam-bién obligado a pagar los gastos procesuales, antes del Concilio de Constanza, y por tanto mientras Benedicto XIII continuava a ejercer sus funciones como verdadero Papa. Y visto que los Ermi-taños de San Agustín, con varios pretextos, se negaban a que se diera ejecución a dicha sentencia, el Prior y los frailes Predicado-res se ven ahora costreñidos a dirigirse al papa Martín V.

Publica: RIPOLL, T. (1730): Bullarium Ordinis Fratrum

Praedi-catorum, vol. 2, Roma, 561.

Martinus episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis decano Compostellan. et archidiacono Derdubal., Aurien., ac abbati de

(20)

Heremedes Palentin. ecclesiarum, salutem et apostolicam bene-dictionem.

Exhibita nobis nuper pro parte filiorum prioris et fratrum domus beate Marie de Nyeva Ordinis predicatorum, Segobien. dio-cesis, petitio continebat, quod cum olim ipsi dilectos filios priorem et fratres Ordinis Eremitarum Sancti Augustini, domus ville de Val-lesoleti, Palentin. diocesis, qui quosdam domos et hortos, necnon pecuniarum summas, et res alias eisdem priori et fratribus Ordinis Predicatorum in eleemosynas collatos occupaverant et detinebant tunc indebite occupatos, super hoc petendo ipsos condemnari et compelli ad dimittendum eis domos et hortum, necnon ad sol-vendum pecuniarum summas et dandum res alias huiusmodi coram dilectov filio abbate secularis et collegiate ecclesie de Fu-sellis, dicte Palentin. diocesis, vigore quarundam litterarum ad ipsum super his obtentarum traxissent in causam, prefatus abbas legitime, ac iuris ordine observato in huiusmodi causa procedens, diffinitivam pro prefatis priore et fratribus Predicatorum, et contra priorem et fratres Heremitarum Ordinum huiusmodi sententiam promulgavit, a qua pro parte eorundem prioris et fratrum Ordinis Eremitarum ad curiam Petri de Luna, in sua obedientia, de qua partes ille erant tunc Benedicti XIII nominati, appellatum. Idemque Petrus tunc Benedictus XIII, causam appellationis huiusmodi di-lectis filiis Luppo Gundissalvo de Cotes primo, et deinde ex certis causis Gundisalvo et Garzie de Santa Maria, tunc capellanis suis, et auditoribus causarum fui palatii, audiendam commisit et fine debito terminandam : qui quidem Gundisalvus auditor, in huius-modi causa legitime procedens, dictam sententiam per suam dif-finitivam sententiam confirmavit, ipsos priorem et fratres Ordinis Eremitarum in expensis, coram eo in huiusmodi causa legitime factis, condemnando; prefatique prior et fratres eiusdem Ordinis Predicatorum super executione sententiam, quarum ultima, nulla provocatione suspensa, in rem transivit iudicatam, ac satisfactione expensarum, que ad certam florenorum auri summam taxare fue-runt, huiusmodi dicti Petri, tunc Benedicti XIII ipsa obedientia du-rante et dudum antequam contra eum diffinitiva per Generalem Synodum Constantien. sententia promulgata fuisset ad quosdam

(21)

iudices sub certa forma litteras impetrarunt. Cum autem, sicut eadem petitio subiungebat ad dictarum ipsis iudicibus directarum litterarum executionem nondum sit processum, pro parte eorun-dem prioris et fratrum Predicatorum nobis fuit humiliter supplica-tum, ut eis super hoc opportune providere de beniginitate Apostolica dignaremur. Nos igitur huiusmodi supplicationibus in-clinati, discretioni vestre per Apostolica scripta mandamus, quate-nus vos, vel duo aut uquate-nus vestrum, per vos vel alium seu alios, dictas sententias sicut iuste late sunt, faciatis auctoritate nostra, ap-pellatione remota firmiter observari, ac insuper legitime per vos, super his habendis servatis processibus, eos, quotiens expedierit aggravare curetis. Contradictores per censuram ecclesiasticam etc. Non obstante si eidem Ordini Eremitarum a Sede Apostolica fit in-dultum, quod persone ipsius Ordinis ad iudicium trahi seu ex-communicari vel ipse aut dicti Ordinis Eremitarum loca interdici non possint per litteras Apostolicas non facientes plenam et ex-pressam, ac de verbo ad verbum de indulto huiusmodi mentio-nem, ac qualibet alia dicte Sedis indulgentia generali vel speciali cuiuscunque tenoris existat, per quam presentibus non expressam vel totaliter non insertam, vestre iurisdiccionis explicatio in hac parte valeat quomodolibet impediri, que quoad hoc ipsis nolumus aliquatenus suffragari.

Datum Florentie, XVIII kalendas septembris, pontificatus nos-tri anno secundo.

8

1420, mayo 26, Florencia

Se solicita del papa Martín V que el monasterio de Santa María la Real de Nieva, de la Orden de los frailes Predicadores –que había sido fundado por doña Catalina, reina de Castilla y León–, goce de las mismas gracias, privilegios y demás especiales conce-siones de que goza el monasterio de Santa María de Guadalupe (Cáceres), de la Orden de San Jerónimo.

(22)

Igualmente el prior de dicho monasterio de Santa María la Real de Nieva, clérigo en la otra iglesia de Santa Ana del mismo lugar, cuyo derecho de patronato pertenece al mismo prior, pueda re-coger las décimas personales, prediales y nuevas del lugar de Nieva por razón de la administración de los sacramentos.

Asimismo, al no poder el monasterio de Santa María de Nieva hacer frente a las obras ya emprendidas en dicho monasterio y necesitado de beneficios y de limosnas, se pide al papa Martín V que a los que colaboren a la edificación de la fábrica del edificio sacro se digne perdonar una tercera parte de los pecados.

Finalmente, se pide que los hermanos sirvientes en dicho mo-nasterio vengan absueltos de pena y culpa ‘in articulo mortis’.

Reg. Suppl. 142, fols.274r – 274v.

Item quod monasterium eiusdem regine, quod Sancta Maria Regalis de Nieva nuncupatur, Ordinis fratrum Predicatorum in dioc. Segobien. per dominam Caterinam, quondam Castelle et Le-gionis reginam fundatum, eisdem omnibus gaudeat gratiis, privi-legiis, specialibus concessionibus quilibus gaudet quoddam aliud monasterium quod Sancta Maria de Guadalupe appellatur, ordinis sancti Ieronymi dioc. Toletan., cum sint ambo quasi in eadem de-votione et reputatione erga populum in regno Castelle. Commit-tatur O.[Otto].

Item quod prior prefati monasterii sancte Marie Regalis de Nieva clericum in quadam alia ecclesia sancte Anne eiusdem loci, cuius ius patronatus idem prior habet, qui populo ecclesiastica mi-nistret sacramenta libere quemcumque ponere possit et non ne-cesse fuerit admovere, quodque idem prior prefati monasterii omnes decimas personales, prediales, novales, eiusdem populi sancte Marie prope locum de Nieva noviter edificati, que ratione administrationis sacramentorum debentur, integre habeat et per-fecte, de quibus eidem clerico provideat annuatim, etiam omnes primitias de quibus sacriste per eundem de prefata ecclesia san-cte Anne posito similiter possit providere.

(23)

Fiat de omnibus si et prout de iure O. [Otto].

Item quoniam opera suscepta in eiusdem regine monasterio sancte Marie Regalis de Nieva sine magnis sumptibus perfici non possunt, quapropter multorum beneficiis // indigent et elemosinis, et ut populorum devotio augeatur, idcirco pro porrigentibus manus suas adiuvantes ad fabricam dicti monasterii intus vel extra tertiam partem suorum peccatorum remittere dignetur benignitas apostolica.

Fiat de idulgenta in forma O. [Otto].

Item quod fratres eiusdem monasterii sirvientes ibidem in mor-tis articulo auctoritate apostolica a pena et culpa valeant absolvi.

Fiat pro presentibus in forma O.[Otto].

Datum Florentie, septimo kalendas iunii, anno tertio.

9

1425, mayo 6, Roma

El papa Clemente VII había aprobado la construcción –pro-movida y querida por doña Catalina, reina de Castilla y León–, de dos iglesias en la villa de Nieva, una dedicada a la Virgen María y la otra a Santa Ana, regentadas por un prior y seis capellanes se-culares, y les había concedido la administración de los sacramen-tos a las personas enfermas y a todos los peregrinos que se acercasen a visitar aquellas iglesias, como asimismo también la se-pultura en aquel lugar en favor de cuantos lo desearan. Sucesiva-mente la misma Reina había hecho construir en la misma localidad un convento para los frailes de la Orden de los Predicadores, con el encargo de la cura de almas de las dos iglesias. Habiendo sur-gido una duda o temor sobre la validez de las concesiones efec-tuadas por el papa a favor de los Frailes, la reina Maria de Castilla y León escribe al papa Martín V solicitando su confirmación.

(24)

Beatissime Pater. Olim, exposito quondam Clementi pape VII, sic in sua obedientia nuncupati, ex parte bone memorie quondam Catherine regine Castelle et Legionis illustris, quod ipsa zelo pie devotionis accensa, ac cupiens terrena in celestia, transitoria in eterna, felici commercio commutare, de bonis a Deo sibi collatis, in loco beate Marie de Nieva Segobiensis diocesis, in quodam ora-torio, ad honorem, laudem et gloriam beatarum Marie virginis et Anne eius matris ibidem incepto, unam et iuxta oratorium ipsum aliam ecclesias seculares construere et fundare, necnon in eisdem priorem et sex cappellanos perpetuos instituere ac suffienter dotare desideraret et proponeret, idem Clemens, supplicationibus eiusdem regine inclinatus, ut prior et cappellani predicti, postquam dicte ec-clesie fundate, ipsiusque prior et cappellani instituti forent, ut pre-mittitur, quibusvis personis infirmis et aliis, ad dictas ecclesias confluentibus, Eucharistie et alia ecclesiastica sacramenta, quotiens opus foret, libere et licite ibidem ministrare et eas, que inibi dece-derent aut suas sepulturas eligerent ibidem, inhumare // valerent, cuiuscumque licentia minime requisita ac iure parochialis ecclesie et cuiuslibet alterius in omnibus semper salvo, apostolica auctori-tate indulsit, prout premissa in quibusdam litteris apostolicis, qua-rum tenores presentibus Eadem Sanctitas habere dignetur pro sufficienter expressis, plenius continetur. Cum autem, Beatissime Pater, postquam ecclesie predicte fundate ac prior et cappelani su-pradicti inibi instituti fuerint, prefata regina ex licentia Sedis Apo-stolice in predicta ecclesia beate Marie conventum Ordinis Predicatorum instituerit, qui quidem conventus per priorem et fra-tres eiusdem Ordinis regitur et gubernatur, ac predictam ecclesiam beate Anne eisdem priori et fratribus submiserit, dictique prior et fratres dubitant si huiusmodi indulto, prefatis priori et capellanis secularibus concesso, uti debent. Ne igitur, Beatissime Pater, dic-tum induldic-tum eidem conventui reddatur inutile, supplicat Sanctitati Vestre devota filia vestra Maria16Castelle et Legionis regina illustris,

quatenus huiusmodi indultum innovantes, ipsum in omnibus et per

(25)

omnia priori et sex fratribus eiusdem conventus, quos idem prior ad hoc specialiter deputaverit, qui pro tempore fuerint, de novo concedere et indulgere dignemini. In contrarium facientibus non obstantibus quibuscumque. Cum clausulis oportunis.

Fiat O.[Otto].

Datum Rome apud Sanctos Apostolos, pridie nonas maii, anno octavo.

10

1425, septiembre 6, Roma

El papa Martín V escribe al Oficial de Sevilla, disponiendo que aplique cuanto estaba previsto en las Constituciones de los frailes Predicadores. Éstas, en efecto, preveían que los bienes de cada fraile fueran dejados a la Provincia cuando un fraile moría, indistinta-mente de la pertenencia a uno u otro convento. Habiendo fallecido fray Alfonso de Salamanca de la Orden de los Frailes Predicadores, sus bienes muebles e inmuebles debían ser devueltos al convento de Santa María de Nieva, pero, en cambio, resulta que algunos lai-cos se habían apoderado de ellos. El prior de este convento se di-rige al papa Martín V también porque de la venta de tales bienes hubiera consentido la ejecución de trabajos de reparación urgentes. Publica: RIPOLL, T. (1730): Bullarium Ordinis Fratrum

Praedi-catorum, vol. 2, Roma, 654.

Martinus episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio officiali Hispalen., salutem et apostolicam benedictionem.

Sincere devotionis affectus, quem dilecti filii prior et fratres domus fratrum Predicatorum beate Marie regalis de Nieva, Sego-bien. diocesis, Provincie Hispanie secundum ipsius Ordinis morem, ad nos et Romanam gerunt ecclesiam, non indigne mere-tur, ut petitionibus ipsorum, quantum cum Deo possumus, favo-rabiliter annuamus.

(26)

Cum itaque, sicut exhibita nobis nuper pro parte prioris et fra-trum predictorum, petitio continebat, in constitutionibus frafra-trum Predicatorum inter ceterea caveatur expresse, quod bona fratrum ipsius Ordinis extra Provinciam, de qua secundum morem huiu-smodi fore dicuntur, decedentium, eidem Provincie debeantur, et, sicut accepimus quondam Alfonsus de Salamantica, alias de Sibi-lia, predicti Ordinis frater, Ordinem ipsum expresse professus, se-cundum morem huiusmodi de Provincia predicta existens, ac nonnulla bona ad usum ipsius habens et tenens, extra predictam Provinciam fuerit vita functus, licet nonnulli laici bona huiusmodi detineant occupata, nos, volentes eosdem priorem et fratres dicte domus, qui, ut ipsi afferunt, novella plantatio existit, et post illius constructionem magnam ruinam passa est, et propterea tam in or-namentis ecclesiasticis, quam in edificiis illius magnis reparationi-bus indiget, horum intutitu favore prosequi gratioso, ipsorum prioris et fratrum dicte domus in hac parte supplicationibus incli-nati, discretioni tue per Apostolica scripta mandamus, quatenus vocatis laicis predictis at aliis, qui fuerint evocandi, si est ita omnia et singula mobilia et immobilia bona huiusmodi, que dictus Al-fonsus ad usum ipsius habebat et tenebat, eisdem priori et fratri-bus dicte domus, in reparatione domus ac edificiorum et ornamentorum predictorum, integre et fideliter convertenda, auc-toritate nostra donare, concedere et asignare procures, faciens bona predicta per laicos huiusmodi aut alios illorum detentores, realiter tradi et etiam assignari. Contradictores per censuram ec-clesiasticam etc. Non obstantibus constitutionibus et ordinationibus apostolicis ac predictis, necnon statutis et consuetudinibus domus et ordinis predictorum, etiam iuramento, confirmatione apostolica vel quacumque firmitate alia roboratis, ceterisque contrariis qui-buscumque, seu si eisdem laicis, vel quibusvis aliis communiter vel divisim a dicta sit Sede indultum, quod interdici, suspendi vel ex-communicari non possint per litteras Apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto huiu-smodi mentionem.

Datum Rome apud sanctos Apostolos, VIII idus septembris, pontificatus nostri anno octavo.

(27)

11

1426, enero 27, Roma

Al presbítero Nunio [Nuño] Fernández de Osorio le había sido asignada la capellanía de Santa Ana en Nieva con un oficio o en-cargo perpetuo por la reina Catalina de Castilla. Muerta la Reina, había sido depuesto del oficio injustamente. Escribe entonces al papa Martín V solicitando su intervención para que los frutos o rentas no recibidas de la capellanía sean recuperados o devueltos a favor de la iglesia parroquial de Santa Colomba de Segovia que estaba a su cuidado.

Reg. Suppl. 194, fol. 156v.

Beatissime Pater. Exponit Sanctitati Vestre humilis et devotus vester Nunius Fernandi de Osorio, presbyter Segobiensis diocesis, quod quondam humilis et devota filia vestra clarissime memorie Catherina, olim regina Castelle et Legionis, eundem Nunium Fer-nandi perpetuum capellanum suum in capellaniam sancte Anne sue ecclesie beate Marie ville de Nieva per suas patentes litteras constituit et fecit ac recipi mandavit; demum, Pater Beatissime, post predicte regine obitum eadem capellania cum omnibus iuribus et pertinentiis, ad prefatam capellam spectantibus, spoliatus fuit.

Quapropter supplicat Sanctitati Vestri prefatus Nunius Fer-nandi, quatenus dignetur E. S. predictam constitutionem, institu-tionem et satisfacinstitu-tionem? et omnia alia inde secuta ac per dictam quondam Catherinam Castelle et Legionis reginam, de predicta ca-pellania Sancte Anne prefate ecclesie beate Marie ville de Nieva ipsi Nunio Fernandi facta, et quomodocumque habitas? ratas et gratas, firmasque et firma, ac perpetuo valituras et valitura, om-nesque deffectus, si qui ibidem intervenerint supplentes cuiu-squidem capelle fructus etc. viginti florenorum auri de Camera secundum communem extimationem valorem annuum non

(28)

exce-dunt, ac sive quovismodo aut per cuiuscumque persone obitum delictum factum aut resignationem sive per constitutionem “Exe-crabilis”, aut ad regimen aut .c. de multa sive alias tanto tempore vacaverint, quod eius collatio etc., secundum Lateranensis statuta concilii ad Sedem Apostolicam legitime devoluta, aut alias gene-raliter vel specialiter reservatas sive affectus, vel quovismodo liti-giosus existat, cuius status et nomina et cognomina personarum hic littere dignemini pro sufficienter expressis eidem Munio Fer-nandi cum omnibus et iuribus et pertinentiis suis dignemini mise-ricorditer etiam de novo providere de gratia speciali, non obstantibus iure quod se habere providit? ad beneficium curatum parochialis ecclesie sancte Columbe17 civitatis Segobiensis, quod

possidet, super quo in Romana Curia coram certo auditore litiga-tur, cuius statum et nomina et cognomina personarum et audito-rum hic littere dignemini pro expressis ac prestimoniis parochialium ecclesiarum Sancte Marie de Choças et Sancti Io-hannis de Chuellar et de la Finoiosa Toletan. dioc. et Segobien. dioc., quorum omnium fructus etc. sexaginta florenorum auri de Camera simili extimatione valorem annum non excedunt; aut gra-tia expectativa si quam habet in Cancellaria Apostolica declara-nada, necnon iuribus et constitutionibus apostolicis et aliis in contrarium facientes, non obstantibus quibuscumque et cum clau-sulis oportunis.

Concessum ut petitur.

Datum Rome apud Sanctos Apostolos, sexto kalendas februa-rii, anno nono.

17 La iglesia de Santa Columba fue un templo de estilo románico, que se er-guía junto al Acueducto romano en la ciudad de Segovia. Tras varios derrum-bes, el templo quedó abandonado dado lo costoso de su posible reconstrucción. En 1930 se llevó a cabo el total derrumbe del templo, pese a que aún se man-tiene una cripta de la iglesia sobre la oficina de información de Turismo de Se-govia, oficina que está establecida en el antiguo atrio de la iglesia.

(29)

12

1427, enero 3, Roma

Nunio [Nuño] Fernández de Osorio, clérigo de Segovia, solicita del papa Martín V la provisión de la ermita de Santa Ana de Santa María de Nieva, vacante por la muerte de Fernando González, úl-timo poseedor, no obstante que éste posea un beneficio en la igle-sia de Santa Columba, extramuros de Segovia y porciones de prestimonios en San Juan, extramuros de Cuéllar (Segovia), de Santa María de Chozas (Toledo) y Santa María de Hijonosa, igle-sias pertenecientes a las diócesis de Toledo y Segovia.

Reg. Suppl. 204, fols.100r-100v.

Supplicat Sanctitati Vestre devotus vester Nunius Fernandi Oso-rio, clericus Segobien., quatenus sibi speciali gratia facientes de heremita Sancte Anne de Santa Maria de Nieva Segobien. dioc., cuius fructus etc. quatuor florenos auri de camera secundum exti-mationem communem valorem annuum non excedunt, tum vacet ad presens per mortem quondam Ferdinandi Gundissalvi, ultimi possessoris eiusdem, sive ut premittitur, sive alias quovismodo aut ex alterius cuiuscumque persona obitu vel facto vacent, etiam si tanto tempo vacaverint, quod eius collatio iuxta Lateranensis statuta concilii ad Sedem Apostolican legitime devoluta, aut generaliter vel specialiter dispositioni apostolice reservata affectus existat, eidem N. dignemini misericorditer providere. Non obstantibus beneficio cu-rato dicte ecclesie Sancte Columbe extra muros Segobien., ac pres-timonialibus portionibus Sancti Iohannis extra muros ville de Cuellar et Sancte Marie de Cochas [Chozas] et Sancte Marie de Fuionosa18

ec-clesias Toletan. et Segobien. diocesibus, que obtinet et quorum om-nium fructus etc. quadraginta florenos similium valorem annuum non excedunt. Cum aliis non obstantibus et clausulis oportunis.

(30)

Concessum ut petitur. F. Gebennen.

Datum Rome apud Sanctos Apostolos, tertio nonas ianuarii, anno decimo.

13

1427, septiembre 20, Roma

Nuño Fernández de Osorio, rector de la iglesia parroquial de Santa Columba (Paloma), a las afueras de Segovia, en un trans-porto de devoción hacia la iglesia-ermita de Santa Ana y Santa María de Nieva (Segovia), donde piensa ir a habitar y llevar una vida solitaria, deseando reparar sus edificios y estructuras, cosa ésta que sólo puede ser efectiva a través de los sufragios de los fieles, por lo que se dirige al papa Martín V solicitando cuatro años y cua-renta días de indulgencia a favor de los fieles que visiten anual-mente dicha iglesia y colaboren con la reparación de su fábrica.

Reg. Suppl. 215, fol. 273r.

Beatissime Pater. Cum ecclesia, heremitorium nuncupata, Sancte Anne de Sancta Maria de Neva, Segobiensis diocesis, in suis edificiis et structuris non modicum ruinosa et collapsa existat et devotus vester Nunius Fernandi de Osorio, rector parochialis ecclesie Sancte Columbe extra muros Segobien., zelo devotionis accensus, in ecclesia ipsa vitam Deo concedente solitariam ducendo, morari, illamque in edificiis et structuris eisdem reparare desideret, ad quod christifidelium suffragia fore noscantur quam plurimum oportuna.

Supplicat igitur Eidem Sanctitati dictus Nunius, quatenus eius pio proposito paterno concurrente affectu, omnibus vere peniten-tibus et confessis, dictam ecclesiam annuatim visitanpeniten-tibus et ad eius reparationem, fabricam et conservationem manus porrigentibus

(31)

adiutrices, quatuor annos et totidem quadragenas de iniunctis eis penitentiis et de vera indulgentia perpetuis temporibus dignemini de beatitudinis vestre gratia speciali, cum clausulis oportunis.

Fiat in forma. O.[Otto].

Datum Rome apud Sanctos Apostolos, duocecimo kalendas octobris anno decimo.

14

1427, diciembre 17, Roma

Se solicita del papa Martín V tres años y cuarenta días de in-dulgencia en la fiesta de la Anunciación y en su octava en favor de todas aquellas personas que de alguna manera colaboren a la adquisición de ornamentos, libros, como asimismo a la reparación del hospital como de la capilla de Santa María de la Anunciación de Santa María de Nieva (Segovia) que se encuentran en evidente estado de ruina.

Reg. Suppl. 219, fol. 218v.

Beatissime Pater. Cum hospitale sancte Marie Annuntiationis locii sancte Marie de Nieva Segobien. dioc. et capella eiusdem hospitalis sub vocabulo dicte sancte Marie Annuntiationis instituta et in eodem hospitali sito in suis edificiis patiatur ruinam ac libris et ecclesiasticis ornamentis careant, idcirco dignetur Sanctitas Ves-tra omnibus christifidelibus hospitale et capellam predicta in festo dicte sancte Marie Annuntiationis ac in octavis eiusdem visitan-tibus ac manus suas pro edificiis reparandis et ornamentis huius-modi porrigentibus adiutrices, tres annos et totidem quadragenas indulgentiarum perpetuis temporibus duraturis misericorditer con-cedere de gratia speciali, cum clausulis oportunis. Quibuscumque in contrarium facientes non obstantibus.

(32)

Fiat in forma O.[Otto].

Datum Rome apud Sanctos Apostolos, sexto decimo kalendas ianuarii, anno undecimo.

Referencias

Documento similar

b) El Tribunal Constitucional se encuadra dentro de una organiza- ción jurídico constitucional que asume la supremacía de los dere- chos fundamentales y que reconoce la separación

d) que haya «identidad de órgano» (con identidad de Sala y Sección); e) que haya alteridad, es decir, que las sentencias aportadas sean de persona distinta a la recurrente, e) que

"No porque las dos, que vinieron de Valencia, no merecieran ese favor, pues eran entrambas de tan grande espíritu […] La razón porque no vió Coronas para ellas, sería

Cedulario se inicia a mediados del siglo XVIL, por sus propias cédulas puede advertirse que no estaba totalmente conquistada la Nueva Gali- cia, ya que a fines del siglo xvn y en

que hasta que llegue el tiempo en que su regia planta ; | pise el hispano suelo... que hasta que el

dente: algunas decían que doña Leonor, "con muy grand rescelo e miedo que avía del rey don Pedro que nueva- mente regnaba, e de la reyna doña María, su madre del dicho rey,

Abstract: This paper reviews the dialogue and controversies between the paratexts of a corpus of collections of short novels –and romances– publi- shed from 1624 to 1637:

The part I assessment is coordinated involving all MSCs and led by the RMS who prepares a draft assessment report, sends the request for information (RFI) with considerations,