Collatio N o n a. 2 0 7
occafio mittendi animas multas in infernumi du non feruantur v t d e c e t , v e l quia dedit occa- (ionem extorquendi immcnfa falaria,dum ita te nuitcr fuerunt hic taxata. V n d c nota circa ifta»
quos abufus videmus fieri. P r im o , q u u lalaria de fafto exiguntur per te rtias, cum fupra£4p.
poA/.dicatur per quartas.St eundo quia in caufa appellationis exiguntur ad rationem trium dc- nariorum,cum hic dicatur,ad rationem duorum;
quia hodic de fafto non feruatur diflerentia in- lbntiarum,quiatantum recipiunt iudices,6c ad- uocati iri caufa appellationis (icut in caufa prin cipali . T ertio, quia licct videamus exigi vitra diftas taxias,tamennufquam vifum fuitin.poni ncc excqui poenam reftitutionis cumdupla,nec priuationis e xctcitij p rzd ifti. Qu^arto , quia in caufis diftributionum iudiccs toiuin la la riu e x i
gun t de quant'tate depofita.fc diftribuenda, fi
ue fufficiat creditoribus liuc non , & nil indc contribuunt creditoribus,fc alij qua plures fiuc abul'us,dc quibus non recordor,ncc eos numera
ri vtilc cftjiicc multum expedit:quia valde dif
ficile cft;imo quali im polsibilc reputatur c o n grue pofle taxari falaria fc labores , p rziertim aduocatorum, in quorum poteflate non efl cau- fas debito tempore terminari , fc totus mundus eget maxima rcformatione,quia omnes dedinaue*
runt, & non eft qm factat bortun.yion eft v/q. ad vnu.
hoc cft.donec veniatur ad Chriftum vnicum D e i filium, fc eiusfacrofanftam fidem Catliolicam, A p o fto lica m & Romanam E c c l c l i a m ,f c eius charitatem;quia qm fpiritu D e i aguntur ipfi fi»
S bi funt le x. Sed f quia hodic chantas inter ho
mines fere annihilara efl, fc non cfffamtas a ver tice capttts, Scc. qma mundus politus ell totus in errore,& pallores conueififuncin lupos ; vn uf
quifquc qui potefl rapctc.rapit; & nullus refti- tuit.Sed crefcit iniquitas,& rclr gcRitcharitas;
vnde piget fuper h.s calan.um apponere : nifi quia o p o rtet de talento tradito reddere ratio- n cm ifc non fub terra abfcondere, E cce illa iue- rc quafi vaticinia temporis tribulationum , q u z inhac patria cuencrunt poli obitum in c ly ti Ca roli Prim ogeniti, vfque ad annum á N atiu itate p D o m in i 1473. & nondum eft finis. E t | nota, quod fententia lata per vnum iudicem non po
tefl per alium fine rcquilitione illius qui protu
l it per officiuexequi.Sed haberer agi per aftio- tiem in faftum e x re iudicata,fecundúyt/wfff.í¿£ Re rufo,qui hoc noxatff.de incff.iejia.l.qmae.e Fhilo- /opho.iuper glo.xide Spe.tn.de executione fententia,
^.2.ve> f.Sed pone,ludex , 1f Sed pro declaratione,
& intelleftu clariori huius conftitutionis, \ ide tex.ib i in ^.los jutges,Scc. ibi, per IturJalart e tre- 10 ball,Scc. Nota 7 hic ifla duo copulatiue pofita, quia videtur quod falarium in caufa cxccu tio- nisnon pofsit exigi pro folo confilio exccu tio- nis abfq.labore dato, nifi labor interuenerit; &
efl ratio,quia]abor,& pecunia diuifionem reci
piunt,vt l.Seio amico.ff.df annuiS legatts : fic fuptjl
eolla.6.curia Montiffbni t.quia infententijs, Si^ v i d c q u z ibi d ixi,fi' per verbo, non habent morii trahere, nec cum labore,Scc.Et quod hic dicit,frffca//,intcU ligas dc labore animi magis quani pcrfonzjquia
I I n o n 7 c l l p r o p r i e h i c l a b o r p e r f o n z , f e d a n i r n i , f c i n t e l l e f t u S j Vt n o t a n t D o t l .i n Ifa la riu m .ff.m a n . 1 2 v b i d e 7 m a t e r i a f a l a r i o r ñ a d u o c a t o r ú , f c p r o -
1 3 curatoru.Et7 c x his renui femper,fc dixi,q> iu
dcx,qut abfq.faborc.hoc cll,ablq.reuolutionc li brorii vifa fententia aliqua, vel v if o inftruineco cóm and z cefualis.vel violarij, f c r ip t u r z terti/, aut alterius guarentigiatijfc prompta e x c cu tio - né habentis e x abrupto illic o p a n e 116 vocata, confulult executioncfieri,n6 debeat c x .h o c co*
filio exigere aliquod lalarium ad racioné vnius tertiz,iu xcah an c confl.tutionemjlicet dc more quafi pro vna interloquutoria d c fly lo c u riz G c ru n d z pofsit habere quinq. folidos quoniá fi li
ne labore potcft dare confiliii,nihil petet e x hoc aduocatus,nec delegatus, nec ordinarius-vt no- ta tg i. 1 i.q.j.c.no itcet tuJlü-.Sc ibi vide,fc plenius l4inSpe.t1t.de falarij,.Si 7Vero pofiea tali confilio
aliquid apponatur, fc aduerfus d ftá execUtio- nem ,& demum habitaaliquali cognitionc,fc al- teratione intcr partes,iudcx declaret ip fa m c x e cutionem, non obllantibus oppofitis fore facie- da,vel non debere fieri, tunc pro tali fententia cum labore lata debetur , fc poteft c x ig ' fala
rium vnius t e r t iz , quia pro labore , & non pro fententia datur falanu,alias fentecia venalis cft ip fo iure n u lla ,v t ¡.venales C.quando prouo ,non eji nectfScd\x\ de hoc in p rza llc g . c.quta in fenten*
rrj.r.Sed hic intclleftus,quamuis bonus,non capiC in mentibus auarorii;qui de fafto pro quolibet confilio cxccutionis ctia abfq. labore velo clcu.i- to dato cxigut hanc tertiam falarij occafionc hu ius §. qué femper interpretamur in corii coino- 15 dum,fc forte non immerito.quia dom in!7niili-
tes iurifperitis od o infcfti femper prncm ar di- mihutionesTalarioru, f c volunc comed erelaho- 16 res peritorü,finet quibus R e fp ublica diu confi-
fterenon potcifivt l.aduocatt.L.de aduo.diuer. tu*
¿/.addc q u z d i x i fupra coll.6.curia Montiffonic.in ciuitatibus.aÁ hoc facit quod fubijcitur, ibi, e les aduocats de les parts,Scc.quiainnuit, qp fuerir ha
bita altercatio partiú,& aduocatorü fupcr cau fa cxccutionis.fc tunc debetur falariü iu d ic i,fc aduocatis, fc procuratoribus; licet de procura
toribus hic nihil dicatur ; fed tamen de confue- 17 tudine 7 obferuatur,quod procuratores litis re
cipiunt pro fuo lalario medietatem ciu squanti- tatis.quamaduocati habent pro falario; tene er
go fei;ure,fc pro firmo de rigore iuris, fc harum conflituticnuin,quod iu d cx non pofsit exigere tcrtiá falarij pro confilio c x c c u t io n is , ^ nulla fafta in fcriptis cognitione dederit e x abrupto 18 parte non vocata , & fine cau fz c o g n itio n e , fl
ue fine labore , v t diftum eft;quia 7 cantum pro labore datur falariumivt d i x i ,'f c qui in contra
rium amplius e x i g u n t , tenentur rcftitucre * &
. 1 1
i
fl
2 o 8 Ferdinandus Rex in Curia Barcinonz.
*
incurrunt poenas p rzfentis cap.pro hoc facit C?
de proxi.facr orum Jcr.l.in facris. la tercera.lih. 1 2. E t ib in o ta cu rp c t Andrtam de Barrtilo,c\\xod vbi co jp gnpfcuQt iudiccs fine fcriptis,non danturfpora 20 t u l z . E t inde fuinit arguinentuin., quod arbi
tratores non pofsint recipere tricefimas fportu - las.vid e ibi, Rc facit pro his. quod d ix i fupra c.
proAhfuper vcrhodelsaltres.Sc fuper verbofinaD ment dada Ufente nt,a , vbi diftinxi dc in te rlo
q u u t o r i j S . vide Rc repete hic q u z ibi dixi]. N o t a a i ramcn,f quod Jabor aduocati non confiftit pro- A f ' pric in perfona,fcd in probitate animi,Rc i m e l - leftus,UJXWpotara per BarthotomaumdeSalicetiSi in /. ialartum.f.man. Rc itá debebit attendi cau fz intricatiojRc fubtilitas punfti iurisjinagis quam' reuolutio membranarum aftorum proceiTus.KSe quitur in tfiXt.ibi,»o¿í/B densanar ne pendre en al
guna manera . N ota litteram iftám, quia videtur Irjoipcohibere etiam meram don ation em , q u z fierctcontemplationc feu intuitu falarij huiuf- ipodi: quia prohibet receptionem p e cu n iz fieri aliquatcnuSjRc idco non tranfuet dominiuirijvn- de com petit repetitio, v t ftatim fcquitur ibi in tetxt.in § . V i d e n o u e l l a m , q u z talis eft ; Curent officiales prajidhm.vt litej fubieElorum dinmantuh, 3
mn accipiantfportularum nomine,nifi qmd confiitutio- ne canetur . Qui contrafecerit,vitimis fubijciatur fup- , pliCijSfE fi aigun deis ditf jutges,reladors,arbitres,ad- t*ocats,o altres deJfufdits.Scc.Et nota q u z h z c clau f a l a refpicit omnia przccdentia ctiam contenta in cap.los/kUris,(\u\avt d ix i, hoc capitulum co-:
2 2 tinuqtur cum przcedenti,Rc eft -j- pars illius, Rc quando przcedcntia intelligantur,fiue repetan
tur in lequentibus,vel cconuerfo,vide tptxAlbe- ricum de kojai.tn l.Titia.(¡.idem rejpondit. ff.de ver- bor.obiig.Sc dico,9 deis altres deffufdits,(c\hcct,of- ficials, 0 arbitradors ; v cl forfan hic , Rc fupra non loquitur de arbitratoribus ,Rc amicabilibusco- pofitoribus,quia fi voluillet dc eis intelligi,faci
le crat c\ipruncrc.axgmv.extra.dedecimis. cap. ad audientiam: videtur fcicnter omifluin hic de cis,quia generalis claufula,(7 deis altres, non po tcftcomprchendere,nifi lusdiccntes ,v e l caufas iudiciales: ve l inftar iudiciorum habentes, tra- ftando, Rc tcrmiiumdo ,q u ia dc talibus tantum 23 przm ifitiR cfclaufula geiieralis,vtdixi,non e x tenditur ad difsimilia, v t funt contraftus; quia 24 arbitrationes , Rc f compoJitiones funt contra
ftus,Rc non Judicialia, nec ad inftar iudiciorum, arguni. difti cap.nonpotefi.deprocura, tn Cie. Rcper ea q u z ibi notantur tptxglof. Sc loan, de Imola. Sc alios DoiT/, V eru m tam en dc arbitratoribus, de confuctudine e x tirit aliter interpretatum: Rc ideo minime'funt mutanda,Rcc.vt pred ixi.H Se- 3 quitur in t e x t. demanaran, 0 rebranfádc ,0 ideft, rebran, cpxta n\h re ce p e r in t, non habebunt rc- 25 reftitucre; quia verbum-j- refiituere , p r z f u p p o -
nit habitum,Rc ita fi incipias á p r im o , fcilicet, demanaran,non propter petitionem incurrit poe- n ajn,n ifi recipiatcutn cfleftu i f i y e r q recipiat.
l ic c t non petierit , fimiliter poenam incurrit;
quia verbum demanaran intelligitur cum cfte-;
ftu. Ita quod receptio fequatur,per quani tamcn non transfertur dominium,quiarefti:ucre tenen
tur : Sc forte in cidit in crimen concufsionis.vir dc Rc adde q u z fcripfi fupra coliat. 3. curia Alon- tijfonicap. 2. fuper verbo , imputetur fibi ficut fur- Z 6 tu m .*i Scd -¡-numquid clientulus poterit fp o n te dare aliquid fuo aduocato vitra falarium hic taxatum ob cius amorem, v e l v t citius,Rc accu
ratius proceflum reuideat,Ubros etiam reuoluat, ficut quotidie fit jRefpondeo,illud plus non ad- indicabitur fibi per iudicem , ctiam ii in caufa viftoriam o b tin e a t. Sed an fic datunj petere, fi- u c repetere poterit ab aduocato» H z c littera f a c it quod fic ; quia dicit, 0 rebran. Sed certe in- 27 telligitur ■[ v t l i t t e r a d i c i t , quam, ode manar an,0
rebran, fcilicet quando ipfi petierunt,quia tunc p rzfu m itu r concufsio , Rc malum lucrum con
tra leges C .d elu crisad u o.ltb.il. Sed quando pro
prio motu datum eft, non crederem poilerepc- 28 t i: quia I clientulus non prohibetur fuo motu
d a r e . F a cit extrauag. de fimon. cap. & ft quafi iones.
2p aduocatus -j- eft amicus clientuli,ergo non pro
hibetur quis amico dqre , dummodo dolus ab- fit:quare dic 0 , pro ® , Rc fic difiunftiua cxpon i- 30 t u r p e r c o p u la t iiia m ,v t duo requirantur. Rc-I-
dc fportulis,Rc falarijs iudicum , Rc nuriciorum, IxaMat loan. Fabri, tnfii.deatho. §. tripti.V ;d e ibi.
H Sequitur in text- en taleas aquellqm lo dit fa - lari contra la prefent conflitucio haura eXigit, Rcc.
31 pro intelleftu huius litte rz q u z r o ,- fa n is iu- d e x ,re la to r, arbiter , aduocatus, vcl alius offi- c ia l is , qui contra przfcntem conftitutioncni falarium recepcri t, teneatur reftitucre totum fa- larium,quod fic receperit;an illud tantum quod vitra taxiam huiufmodi receperit. E t videtur quod totum,quia hic fimpJiciter,Rcdiftinftelo- quitur,dicendo aquell falan que axi haura exhigit, orebut, Scc. quia e x quo l e x nondiftinguit,nec nos diftinguere debemus, v t /. de pretio, f . de pu- biiciana. Sed credo quod folum teneatur refti- tuere illud plus quod contra tenorem , Rc men
tem huius conftitutionis receperit ,Rc hocfo- nac littera h i c , dum d i c i t , en tal cas aquell quilo dtt/alari contra la prefent conflitucio haura exhigit:
quia illud plus quod e x t r a , Rc v itra taxiam re
ceperit, dicetur contra conftitutipnem huiuf
modi recepille ; quia illu d quod iuxta taxiam*
huius re ce p e rit; fed quod amplius leccperir, illud plus indebite e x i g i t : Rc fic illu d plus du- platumreftitucretenebitur, Rc ifta videtur mi
hi quod fuerit ratio Rcmens huius cap. Sc ratio 2 Rc f mens legis eft ipfa l e x : v t ft. de e.xcu. tu./.
/cire oportet, ahud autem. Sc ibi notat Bal. ad
de q u z notantur fupra in cuna domini Regis M artini. capti. Item fenyor quels Cancellers, iu- per v e r b o , d - í/c«íí raho . P r z t e r e a ifte intelle- ftus eft m itio r, Rc poenz funt reftringendz, Rc non a n ip lia n d s; tt. de poems. l.p xn a . & de pen.
!
Collatio N on a. 209
'UI l i
di.i-cap.pa‘Hd1& extra.dereg.iur.cap.inpxnis.ltb.S.
- , Sed f quid fi illud plus datum fuerit fponte a fcienribu??Refpondeo, etiam reftitucre tenetur:
quia ncc valeret cis remifsiojfecundu loan. And.
in addi. Spe.tit. de falarijs. i . v e f. quid f aliquis
^qequtis. in .iddi.Ijoí/íí nonfoluntextorqHes.'^cá.ffqniA fl promitto iudici pecuniam,vel aliam rem , v t ferat fententiam pro me in caufa in qua foueo iuftitiam. D i c quod non reneor dare; & fi dedi.
confenfu c u r iz generalis.vide in cap. hauetsacor/
inftacolla.proxi. Scd hzc conftitutio in taXatio- ( ne f u i t , & e f t valde & nimium onerofa. &• fic ir- , rationabiTis. H z c tamen materia cftm ulciun fubtills ¿it iaboriofa.de qua dic próut latifsimc notatur per Anto.de Butrio.'inille^.cap.i.dé treu, t í pace,& extra.de confue.cap.ftn. adde'notatá peC .in allcg. 4. /. ij. d F <k q u z notantur infra colla.proxi.cap.loauents acor la vtilitat publica, vide jofium repetere,fed tamcn puniar in amifsione 39 \\)\.St ml.dequihus.ff.de tefi.% \
iris; St fimilitcr iu d ex giauitcr p u n ie tu r. E t petatur falarium aduocati.Vei procúrátorij,dic multo magis.quando pecunia datur,vt male iu- per Cinum ml.x.C.man. & vide in' ilfalarium. ff, dicet; & tunc datum non repctitur/.2.(^ iff-d f 40 1T Sed j-numquid p o tc rü fltp á cifci ad*
condi, ob tur.caufam. Sc ibi per Bar. H o d ie vero uocati cuixi cliefituhs,Vt p ro pter laborem acci- non licet d a rc ,n e c in bona , ncc; in mala caufa, piarit vltra iftam ta:^iam certam qila/tiratem ideo datum non repetitur; vt in authen.vt litigan. pro ccdulis vcl aliaS.:’ V i d e t u r quod fiC’, e x quo turent.tuta prin.«//a. 10.fccundum loan.de Fla- hic non prohibetur. Sed forte talis expcnfa noit lea tnjh.de inutUi.Jl.pulan, f.quod turpi. 1FSequitur poflet recipi á p a ftía d u e rfa pCr officium tudi- in texru,ibi,e»«»/i»e«f/a tmgut rejhtuyr, Scc. no- ' cis: fecus per ftipulattoncm.fi interccfsit . C a ta verbum encontinent. quia vidctur iltco efle in^4t ucanc tahicn f ne pacifcaiitur dequpta lites.nec mora quafi fur, & quia ( vt ciixi ) nou facit fru- de liis.quz dcducurttut in lite, vfde & 'a d d e q u z '
3 6 verbo, ff incontinenti y iá c Bal. in l. quamuis. C.de a liq u id h ic de duplá feu poena dupíie, qi^arc v i - edtc.diui.Adria.tolien. vide etiam g lo f extra, de in detur , quod licfct pro. falario ’ illiCitc rcceRto
■tltspe.cap.i.(npcr\citho tntorittnepti,Sioyixi\o- ppfsif licri prompta cxequ utio iu x t a foftmam tantur per /nnoc.in cap.oUm in t.éxjra.de rejh. jpop hilius 4. hon tamcii ratione d u p l z : óc tqrTan eft
& i n l.i.C.vnde vi.Scff.de v i , & v i arm. l . j . ^ .S i ilta ratiojquia ñon iete t" puniri ante tempiis ta- quis autem.Sc per Archi.extra.4e elec. cap. vt ctrca. b u l z : fcd credo coñtrayq.üia tam pro ip io fala- 3~jlib.6. Sed I v t d ix i przfens conftitutio non per rio indebite exaéfo.quam pto duplaj poflet ficri omnia e x titit moribus vtcntiura approbata,vn- hiiiunnodi exequufto prom pta , abfcjue folem- de forfan hodie non tenei.ncc haberent locum n ita tc iu ris per officialem l o c i , ócc.próu't hic in huiufmodi p o e n z , n i l cum d o l o . ó c multum' li.tjtef^^ continetur quia fupra d i x i t ,
enormiter excederetur an cxaifione falárijjtunc f a tengui feflituyr aquell en doble ala par t,Scc.ffiScá.
enim non per hanc, cut per contrariam confuc- 4 3 cjuiaj- flix it pufquefctcdd quod non debeat fieri ludineiT) cxtic in pluribus dcrogatutn, v t 4. di, huiufmodi exequütíp nífi ad inftantiam partis, 4./í'¿í/.Óc iu x t a c a .q u z leguntur Óc. n o t i r u r , q u z fic Dlafiuin foluit imitiodcratuin, óc etiam tra.de treu.&pace, cap.i. Sc fupra ead. cap. confr- raiis fententia tamquam venalis,erft a ipfo iurc mants,f\xpcx v c x h o f toilents lo abui.Scd tpct tit.de n u lla ; de quo dic vr noratur in p rza lle g . « 7 . concuf lonibus.C.ff.Sc ad l. lu l, repetnn. ó¿ ad v iti- 4 4 qiiia.infementqs curia Jfientffoni. collarjS,^A.n -j- Óc mum per tit.de crt.jieilto. Sc per añtonem inftElu. quando dc his falarijs male ve l tmnw4 cratc c x - de dolo v e l condicione, c x mente huius confti- aclis heri valcat eleemofyna.vide li^.qüajl. vlti- tutionis v e l officio iudicis,aut manu regia , per ma.cap. non f a m . Sc ibi ?/»/ Sc extra.de deCjmis.cap.
l.Ulicitas.ff.de offcio prajdis . Sed quidam dicunt, 45 e x iranfmtjjd.m glc.Scd\ tamen de adouifitis per 38 quod huiufmodi conftitutiones , cum fint iura- f u r t u m , rapinam , calum niam, inuaií¿nem,vcl.
tz,óc p a é lio n a tz , nqn tolluntur contrario v fu opprcfsioncm non poteft fieri elccm ofyna,qu'a vtentium;quodfort,e verum e x vfujquoriindam* talia omnino reftituenda funt; vthabei\if in a l- Scd quando ab initfo non fuit rppribus vten- leg.c,r/w»/S»<r.in fin.H Sequitur in tcxt.
tium aliqua conftitutio rece pta, óc inconcufle 45 fins algunafolemmtat de dret. Nota -j hic cafum, vniuerfus populqs,vtitu r alfter contraria con- iii q^p proceditur exequutione abfque iuris fo - fuetudinc notcuia , quam p rin cep sfcit.ó: tollb- Ib im ita te , ergo videtur.quod hic non lit ncccft.
rat.credo quód tollatur: vt l.ae quibus, ff. de legt- faria citatio.nec quod feructur ordo, qui fcriia-
¿»,f.quia cum conftitutio fit faiila communi con- tu rin alijs executiqnibus ; v t / . » dws Bio. ff.de fenfu RcgiSjóc populi currz generalis, 111 nitrum retudi. Sc nota extra, de re ludi. cap.quo ad corfd- fi contrario diflcnfu tac uo doimni R e g i s , Ó: to- tatione.xidc Sc adde q u z notatur fupra ead.colla.
tius populi abrogetur , forte,rjon f u l h t i t , quia cap .confirmants.Scd dic quod non excluditur c i- pcr conftitutionem eft data certa foi nia conde- 47 t a t i o f q u z e f t dc iurc n a tu ra li, Sc non poteft di,óí interpretandi conftilutioncs.Óc lie requiri- tolli pci hanc conftitutionem .quzeft deiure c i tur exprefla forma, v t fieri debeat de cx^ relio ijili , per /. obligativm. ff. de capitis dtmtnutJ
Tom .i, S 3 p r o
A I I
t '
I
J
\\
i i
pro hoc nota per Bar.in extrauagante ad reprimen- 5 5 « ¿</?/«¿«<>,fcc.Nota f hic qualiter e x i g i , & có-
/ ' *. I • » /y . I * «^11 í t-n in —
2ib Ferdinandus R ex in CuriaBarcino.
dam,in verbo, figura iudicij. Facit Clem. pafioralis.
dere iudi. v i d c & a d d c , q u x notantur infram¿.
cap. com molts, fuper verbo , trobats legitimament.
48 T Item oportec 7 prius conflare, quod recepe
rit vltra debitum contra formam huius confti
tutionis j per confcfsioncin recipientis iudicis, a rb itri.v cl aduocaci,aut aliorum; v elfin egaue- rit, quod conftct per tcftcs,vel inftrumenta, aut
putari debeat falarium in cafu diftributionis quando quantitas diftribuendanonafCendít,ncc fufficit ad quantitates per creditores peri tas.Fc quia ifte §. venit dcclaratiue ,conftat q> taxatur falariü ad racione f c x denariorum pro libra,iux ta hanc cóftitutionc, & fic videtur rcuocare cap.
Ji rattone executionis.(\xpxaco¡l.6. tn curia Monttffo- ni.Vt in c.ltcet Rpmanus.extra.de confli.hb.6. Scff. de alias probaciones, non.oporret quod communi* iegi.l.non efl nouum.Sed credere contra,quia tribus c e n tm .-v t(.i.& i.quotiens.C.de lucris'aduocatorum. cafibus difti c.ft ratione, fcilic e t pacis & trcugz, li b .ii. f c f i c oportebit prxcedcrc aliquam cau- foni em ifsi,&diftributionis;cftfpeciale,6cratio f z cognitionem, tamen fine aliqua folem nitatc 56 fpecialicatis ibi redditur; f c n o u a 7 conftitutio iuris pofitiui,quia'abrque,Iibelloj& litis conté- non t o l l i t przcedentcm,nifi quatenus eicontra- ftatióne, Sc hoc probat.vorbuni enconttnent,iúxta riatur,quia nulla Icx corrigitur,nifi vbi hoc ex- 4P norata inpfatic.lteijt inuiolabUt. v b i 7 p r z c í p i t u r prefl'e inueniatur,vt in auth. de non alie.aut permu, caufas viatorum cirp e x p e d ir i. Sed tamen eric $.vlt.Sc ibi¿/«.fuper vexhonift tantum.coil.i.'qvtia neccflaria c i t a n o , iuxta CU. 'prafenti. de cenflbus. 5 7 imo 7 fi fieri poteft,debent concordari, vel per alias non dipitur confiare ; v t l e g it u r <Scnotatur aliquadiftinftionc,vel lim iratiqncfaluari,iuxta in diftaC'/e.^.^ cqnftiro de przdióiis fict p r o m - n o tata per Bar.'xnextr.ad reprtmedü. col. 1 1.fupcr pta cxccutio’,in perfona, fc h o n is illius officia- verbo «o» quia h z c conflitutio ve-, lis fic illicite rcci pielitis; doñee feflityatur cum
50 dup]a,&,cxpcnfis;non 7 tamen credo,quod pro m odicó debito vcndántúr magna pignora,fi mi
nora fufficicntíarepcriantur.arg.v/4f.Bi7«ísp/rt- 5 1 riúm,S¿ d'xdixl.á dtuo Pió.Ncc 7 forfan capietur
pcrfoiiá quamdiu pofsint haberi pignora , in quibus ficri v a l cat difta cxccu tió , iu xta norata fupra collat. 6. curia Ceruárta cap. infuper confir
mantes. IT Sequitur in t e x t u , per lo official de la Ciutat,Cafiéll,Vila, o lloch, & c . Sic fupra ead. cap.
confirmants.ad idem fupra collat. 6. curta MentiJJo- nicap.offciaies nojlri. ScC.de lucris aduocatorum. l.
52 quottens.ltb.il. Sed 7 quid fiin illo loCono'it eft a l m s officialis 9 R e fp o n d e o , V ica riu s vel alius
n it ad diminutionem fa ariorü, ergo non dcbct operari augmencum.arg.c./iro tejlamentts. verf.per hanc autem.curiaAíonttjJoni.íuyxa coll.S.ad hoc ex- tra.de verh.fign.c.tranfmiJfe.Sed tamen c.hs falaris, ihi,de tots los , & c . valde c o n tra d ic it, quia qui d i c i t , nihil e x c lu d it; extra, de mate. &
obe.c.folita,Sc in Eptjlola Paultad IJebraosc.i.Scd dic cp ibi non dicit,¿e ómnibus caufis,Ccd, de ómni
bus tudicthus.Quxdquid tamen fit d c veritate iuris fcrip tijd e faélo tamen in praélica hodie non fer
uatur c.fi ratione ¡ D t confuetudine v c l abufu, te
ñe qiibi ááx\,Sc\na\\e".c.losfalarisjm'nxmciúm correélio,vbi potcft,vitanda eft; extr.deelec.c.cú expedtat.lib.6.^ Seqahat in ttx .d e alguna heretat.
fuperior ip fa m exequutionem f a c ic t .& a d v l t i - proprietat,o quantitat'.{\xhsadi, q u z confucuit eflc
___ l_ ^1_ .a A . «A * ^ J . L ^ . . . _ _ . * - - a. a . a. ^ M a. I «a---w . a* a j . . a.
53 m u m habebitur récurfus ad 7 p rm c ip c n i, qui fupcr omnes eft;vc in vfaitc. A hum namque, vide Sc addc q u z leguntur Sc notantur fupra collat.6.
*,4 curta Montiffoni cap. officiales nofirt. £ t 7 nota, q u o d B a rc in o n z domini confiliarij cum confilio p r io r i s , <Sc áliorum iuxt.l priuilegium Rcgium e x o ffi:ib ,& ad querelam partis pollun t,& con-
m agna,& idco folum taxatum fuit falariü ad ra
tion c quatuor denariorü pro Iibr.i,vt in alleg. c.
f l rat tone executioms,non tamen femper fufficit ad fatisfaciendum creditoribus, vt hic fubijcitur;
58 ta m cn 7 fegcs adaptantur ad ca q u z communi
ter confuerunt,iSc non ad ea q u z dcraro, vtff.de legi.Lnam ad £4.IT Scqu iturin ttx.'i\¡\,queenayial fueueruntdc talibus illicitis cxaclionibus puni- 55>c4j,fciIicet,quádo 7 quantitas diftribuenda non rc iu rifp critos, n o tario s, Sc procuratores : fed fufficit adquátitates per creditores peiiras,quia quandoque abutuntur, Sc inagis opprim unt ipfi tunc falarium computari debe: ad rationem pro domin'i, IT Sequitur in te x tu veyf. E vltra lá dita libra quantitatis d illr ib u e n d c ,& n o n quantita- pena.Scc. 'ihi,faprtuatSubaudlyipbo iure;fcquuta ris per creditores p e t it ? .E x quo paiet ácontra- ramen dccraracíone,quia fupra dixi.tncontmenti, rio fenfuquod vbi maior efl quantitas diflribué tamen fpatiuin feptem annorurn, dc q u ib us, v t da quam quantitas per creditores petita, habet a , - -...al j . i . • rcgulafi falarium ad rationcm p to libra quanti-
tatum pctitarum,& hoc eftctialn regulare ; quia 60 falarium f computari debet iu xta quantitatem in libello petitam, lic e t tantum quantum peti
tur, forfitau non debeatur.in p r za Icg. £4/»-é>’t ra- tione executiontSySc fupra ead.cap.losfautris. V n d c fubijcitufíhon cu rrit,nilí fequuta declaratione)
v e l nifi alias fueiit notorium,puta e x a é lis , aut propria confcfsione,auralias, vtffzír4.de cohabi.
clert- & muli. cap. fin. A d d e q u z íiotantur in cap.
hac noftra. fuper v e r b o , careat ipfo fa ílo , in curia Pcrpiniani fupra collat. £. IT Sequitur in textu .
fensaLgutia*gracia, o remifsto S ic fuprae4¿. cap.per 6 1 nota, f q u o d vbi c x forma ftatuti debet dari tal que mal.Vidt q u z ibi d i x i .f c in concor.ibi po
ficis. T Sequitur §. Entenem empero ó ‘ decláram.
yyde i b i ; en les eaufes de alguna agraduacto fe haura
confultori tátum falariü, fi caufa fic á quingentis libris,vfque ad m ille libras, Sc tantum fiá mille y fq . ad bis m ille, confultor habebit intcgrü fa-
lariuim
Collatio N o n a.
2 1 1 Qu^is autem przferendus fit in obligation ibus, diltinguc;quia aut omnes creditores p rztcn d u t priuilegium reale.aut Omnes perfonale: quidam nullum,aut omnes nullum. Prim o cafu, quando omnes prztendunt realc,tunc aut omnes p r z t c - dunc conuemiouale, auc prztoriuni; aut onmcs prztoriu m .au t quidam p r zt o riu m ,& quidá co- ueiitionale.Si omnes conucntionalc; aut Omnes exprcllum.aur omnes tacitum, aut quidá e x p re f fum,¿fc quidam tacitum.Si omnes taci[um,aut e- iuluem temporis,aut diuerforum. Si eiufdem, &tunc fiiimul codamaftu res v t rilib e t fit o b lig a ta,admittitur vnufquifque pro parte. Si fcpara- tim,aut apparet cui primo contra extraneii p o f fellbrem potior erit conditio occupantis, fi in
ter fe potior erit condicio poilelloris; v t f.d e pi- g n o n m es.l.ftfu n d u s.ij.ft duo.Si diuerforum,Rc tunc labore,& fin c ratione; & forte deberet imputari 70 regulariter qui prior eft-(-tempore,eil potior in ad furtum, ¿fc teneretur ad rcflitutionem, lux. a 'i m e - .v t f .q t u ponor es in p ig .h a b ea n tn r.1,p o tio r. ScL 63 notara fu p v a e o d ee a p .V itc riu s f nota,quod de creditor.8c C.eodem.l.fifundum, F a ll it iq mutuan- bitoribus inftrume alibus hy pothecarijs cll: pri- tc in rcleftionem; v t tn authent. Ae aqdaht'át, dut.
mo fatisfaciendmn, iuxta i f .n p t u r a s . C .qut p otio - ^.hts omnes.f.qui pct.inpig.habeantur.l.interdum. &
ret in prgno.habcantur. Rc ibi per Av-onem, Rc alios Item in negate fe p o f D oftotes, nifi Ibrie aliqui ell nt dc illis,qui n5 fidere; dem fincgauic dom inium , ¿jotuerit coii- habcnt inftrumenta, qui haberent priuatas fcrip uiclus;vt in aath.de triente & femtfe. ^.lilud quoq.
tii'-as dc debito cum fu b fc n p tio n e trium tcft.u in iudtcty.collat.3. Rc tn Nouel.ttt.de tnproba.pof'- fidedignorum : quia tunc concurrerent cura ha- feforume.vceptione. qui pofteaconuiftus prziccí t bentibus inftrumenta, vt ibi m fiue. Deinde eft hypothccam .C.eoA.autn. itempojj?JJ,r.\\em f a l h t 64 fuisfacicnd um f omnibus illis qui fuam p ro - 71 in-f muliere, q u z pfkfcrturpofterionbus,tam e
baucrint intentionem, fiuc per recognitione rc- etiam habentibus cxpreflkni benc prarfertur mu ft.itoris.fiuc alias, quoniam in iftis hon vid e tu r lier e x tacitah y pothcca dotis; ¿fc tciiet comir.u- larium,licet reus fit pauper,ita quod eius nome
communiter non emeretur pro centum, v t pro
batur in l.in offerendis.C.de appellat,onibus.vb'i Bar.
quod nota,quia communiter accidit, fecundum Matthaum de Matafalanis in i yo.Bcr^kNota f t a men.qubd in curijs Gerunde, tam Ecclcfiattica, quam fzculari de confuctudine antiquifsima ob feruatur,quod femper computatur falarium dc quantitate d ftribucda, Rc foluitur de depofito,
¿fc non habetur refpcftusad petitiones crcdito- rum,nccopponentium,nec abeis aliquid e x ig i
tur pro falario iudicis, nec curatur an curatori
bus fufficiar,vel non fufficiat. Et credo q u o d iii hoc v ltim o non pofsit confuetudo efte rationa bilis,qu:a falarium non debet extgi vitra quam fir quantitas diftribucnda,qui a iam exigetur de co quodnortdiftribuit:¿fc fic haberet falariu fine
65
efle t liqua diffeietia ex recognitione leftatoris, niter,licet Angetusde Arercu, Rc quidam al j c o n flue alias;nififorte, quádo -j recognitio eflet fa- tra in (j.fuerat.mfli.deaClio.in ve f.S i qutddexpr.f-
£ta in tefiamento, parte przfcnte, vel cum iur.a- /««-/.Rc vidi iudiCari fecundum p rzd iftam com
mento,iuxta ea q u z leguntur Rc notantm ff.de le gatisfecundo.l,Luctus.(j.quu.vWt vide Barr.jf.de le- 66 glotis tcrtio.l.cum quis. codicillis. Et f fi bona no fufficiunt omnibus, debet primo ficisfieri illis, qui funt priores tcmporc; v t l.fi fundum, eode ttt.
¿C in regula,Qut prior.lib.6. niCi e x caufa alius efl:
potior iure,vide!icetjfi de fua pecunia elict em
pta aliqua res, q u za d h u c flaret in ipfa hzredi-
munem opinionem,prioribushabentibus tacita;
fecus fi expreflam,etiam in poftea quzlitis letu- dumgloffam in l.afsiduts.Sc Spec. ttt. de donat, rnter virum 3 vxorem.m fine. Rc Henric.in cap. e.\ htu- ris.depignoribus, dic vt i b i , licet C'nus, ¿fc alij c6- tra,quorum opinio non tenetur comm uniterin praftica. V i d c loannemde Vlatea tnl. vnica.C.pcs- nis flfcalibuscredt.anteferri.lib. 10.v t in d ifta/./jf- 6 7 t a t e , f quoniam in illa re vltim us cred itor.d e 72 «¿«ri-Item hzredes f vxoris p rim z przferumur
• ___ ■_________ r__ ___r______ • ' r___ l_ : . . j . . . C-j c: j cuius pecunia res empta foret.przferretur. v t in
l.afstduis.C.eodem tit.SctneViusia authen. quo tu r e . Si in authen.fed quid, cpae funt p o li t i z fupcr ipfa l.afsiduis. vide & adde notata per Angelum in l. ft hypotheca.ff.depignoribus. Rc intellige przdifta.cu fides fuit habita dc pretio fine dolo, alias fccus, fccundum quem vide fuper hoc f f f luto
fccundx in dote, eadem l.afsiduis. Sed fi quid a p pareat de bonis fecundz coniugis, in illis p r z - iertur fecunda v x o r; vtl.inrebus. C.de iure dotiu.
Sc in authent . f quid.C, qui potiores in pig, habeantur.
vrid iii bonis in dotem datis,vcl ex dote c o m p a ratis ilhilicr eft potior quocumque creditore, v t l.f cum dotem.^.Ji enim multer.ff. fluto rnatrimonio.
marrtmonio.l.ft cum áotem.(¡.ft mulier. E f vero 73 Item f a l l i t-|-in eo,dccuius pecunia empta eft foiutionc, liuc diftributioiie per modum fupra- m ilitia;vt C.de pignortbus.l.pnali. Rc authent. quod diftum, fialiquid fupcrfucrit de diftis bonis,fiuc 7 4 '.Item f fallit in habente h yp o th ecam e x quantitaie diftribiienda dcbet etiam fatisfi;ri a- inftrumcnto priuato.manu trium teftiiim fublig li)S cre ditoribus de quorum prioritate & p ot o- nato, fiagac aduerfus eum qui non habet fimile ritate nullatenus conftat.Et fi non fufficerct iftis inftrumentum, vel publicum.C. qm potures tnpt- ommbus. debet fieri difiributio pro rata eorum, q 5 gnore habeantur. Item fa llit i n -[ fifco agente,in q u z libi debentur fecundum magis Rc rninus.Ad caufa primi pili. C.m qutbus ca.pgnus velnypotbec.
hoc faciunt nota'-a per Dinum tn dittaregula,Qui q6contra, l.fatts nitum.\temia\ht \ in'agente func- S>9 prior.Itbro 6. Circa t materiam dic latius. iariaN iff.derelt, 3 fupra. fu . l.at Jt quts, ^.Ji colo
nus.
> I
1
'2iz Ferdinandus R e x in Curia Barcinonz.
r.
il
nHs.kLimptnfam.k. rbi nota. Si omnes tacitum, atitciufdemtemporis, aut diucrforum.Si eiufdS temporis,tunc fiue eodem aftu,fiue diucilis afti- bus; filio apparet cui primo,nil refcrt,quiakni- pcr intcr fe erit melior conditio polsidentis c5 tra extraneum occupantem. Er fi omnes fimul adagendum concurrant, admittitur.vnufquilq.
pro parte./</ir Salmano edtUo.l.i. l.fi»._kde pignortliMij.Jj debitor. Si diucrforuintemporü, túc
qui prior elt temporc,clf potior in iure: extra, de reguhs iuris.cap.qui pnor.hh.6. k qui potiores inptgno.haheantur. Si quidam cxprcillim , quidam tacitum.tunc autdiucrforum temporii, aut ciufdcm.Si diuerforum,aut p r z t edit tacita,
& fequitur cxp,relIa,<Sc tunc przfcrtur, fcilicet, cuicumque indiftinftc,fccundum Cmum in La/n- i/»»7.etiam tacita fifco. C.rem alienamgerenttbui.l.
1. lic e t glolia circa fifcum dubitet./.7«< potiorei inpigno.hab./.ptgnus.Autprzcedit exprefiaíót, fe quitur ta cita .& tunc certum efl: quod przfertu r txpreüa.ff.quipot.in’pig.hab.i.Titiuj, ^.creditor, k C.eud.l.fifundum, k de remi.pig.i.f ignorante.etiam in poftea qiizfitis, lic c t Vinut k Bart. contxa in ñCco pex l . j i is quimihi.ffaie iure f/ci. Sed loannes de Platea ¿«7. vnic. C. panisfifcahbus credipraferri, vidctur tenere, quod in exprefsis femper ctiá in p o ft q u zfitisp ryfe ru rq u i prior eft tcmporc,ctia contra fifcunijóc non v id i feruari conti arium.Si eiufdem temporis, tunc idcm videtur quod eft quando Vterquc xaci tam, v e l vtcrque exprefsa, quia tacita & exprefla paribus pafsibus ambu- lant:nam,vc expraediflls apparet, mutuans jn re fcftionem pr?fertur habenti cxpreilam,ficut ha 7 7 benti tacitam. P r z t e r e a ff i l lu d eft fpcciale,cu ius contrarium eft %e\\exa\e.ff.de legibus.l.iusfmgu lare.Sed fpeciale eft in m uliere,quod pr?feratur habentibus cfJain priorem tacitam tantum; v t d'iñaLaf id u is.k fic in co c a f u fp c c ia ü f o r iio r c ft cxprefl'a,quátacita:ergo icgu laiiter partes funt.
ff.admmicipales.l.t. (¡.fin. non tamen in qu.Tlitis p oft vtriufque obligationem,quia tunc fifcus k v x o r in iftis przfcruntur priuato habenti tacitá
& non cxprcllain.Si vero omnes przten d u t p r z torium, aut funt ciufdein tituli.aut diuci forum.
Si funt eiufdem tituli,tunc dicit q u o d n o prodeft przuenire c x tenipore. j / ¿ f f damno mfe- tto.l.fifinita. (¡.fiplures.Si funt diuerforum titulo- rum,tunc qui prror eft tempore, pprior eft iurc;
C.quipot.mp_ig.h ih.Lpdecreto. Scd tu dic fecundu Bart.aut omnes prztcn dunt ius obligationis, k tunc no lalJitrcgulajQui prior eft tem porc,&c.
quidquid dicat Dinus,qui,i vnus non eft prior tc
E
ore quam alius, quia vn o jm m iflo, omnes lunt at ira inimifsi, k fic omnes funt pares in tepore: vt/<^e his qua tn frau.credi. l.qui autcm. (¡.fcien-
¿KWÍ. A u t omnes p rzten d u n t officium iu d icis,&
tunc non potcft przueniri e x tempore, k ideo fallit regu U jQ u i prior eft tempore; vt ff.de damn.
infeSioJ.fifinita. §.fiplurei.K iit vnus pr?tendit ius qbligarioniSj^lius offiriumiudiciSv& prq-
«left przuenire e x tcmpoxe.C.quipct.inpig. ha[ff‘
2.Si quidam ptzrorium,quidam conu cntionale.
tiinc ordo temporis attciiditur:vc ff.qmpet.inpig.
habeantur.l.tmcrdiim. k C\ vt inpo. le. l.fipoftqnam.
78 Secundo j" cafu.principali,quando onincs p rz- tcnduiu priuilegium perfonale, aut funt eiufdc tirult.aut diucrforum.Si ciufdcm rituli, regula
riter concurrunt, non infpefta prioritatc,vcl po ftenoritate tem porisivt/i/epri»;/. credtiorum.l, prtuilegia.kff.depofiti.l.fihominem. 4. quotiens, cum.
7 9 concordantijs. F allit in duabus dotibus ab ea
dem fubftamia debitisjin quibusprior tepore eft p o tio r in iurc:vt difta l.afstdmr.^.fin. Salui% rc- b u s ,q u z a b in it io fuerunt fccundzconiugi-s. Y t in aut. ft quid.C.quipot.in ptgno.hab. & Lin rebus.01 de ture dotium. & his q u z notantur in difta l.fi cu dotem.^.fin.ff.filuto matrimonio. Itcm j- fali it in fi- fco:ft.£Íepriutl.creditorum.l.qued qrm.iupex hoc vi de ÓC adde notata per loannem de Platea. C. panis fifcaltbus creditorespraferri.Lvniía.ltbcto.S'i autCm funt diucrforum titulorum , fiifuidom fum paria priuilegia, pariter concurruut.Si dtfparia,priui legiatior przfcrtursvt difta l. quod quts. k l.five- nerit.ff.depriuiLcreditorum. puta, quia eft priuile gium alimemorum,medicin.irum, k funeris: de quibus infra ead.vef. Vlterius etiam nota.ScdvXxú intcr ifta tria erit p r z l a t i o ’ Forte non,nifi elTet mutuum ad alimenta cum exprefla hypotheca, f td funeraria przfcruntur. T e r tio cafu, quando 8 r quidam p rztcn du nt -j reale.quidam «perfonale,
tunc rcale przfertur;vr C. quipot. tnptg. bab.l.eos, k ff.de pattis.l. refcriptum.cixca prin, Q uarto ca- 82 fu principali,quando quidam, prztendunt per
fonale,quidam nullum,tunc przferum ur priui- Icgiati; vtíf.^«í>d cum eo.Ll - k de.pecuho. l.exft- cto.(¡.fin,& de prtui. credt.l. f i venerit'C. ideo.& de 83 ceffio.bo.Li.& z. Quinto f cafu principali qua
do omnes nuUuni, tunc aut agitur ad dationem quantitaris,vel fpeciei, v e l generis; aut ad faftti, Prin o cafu.aut erant bonapolielia per crcdito- res,& tunc omnium c ft z q u a conditio, Óc idco fi vni foluaturjrcuocatur pro rata per alios.fl. am in f raud.credtt. l.qui autem.'(¡.fciendum. k !. ait uri
tor.(¡. fl debitorem. A u t bona 116 erant poilefla per creditores.<Sc tunc aut omnes creditores pariter inftabant, k omnium debct efle zq u a conditio:
ÓC i deo fi debitor gratificado vn i creditorufol- uat.rcuocatur pro rata per alios, if. qua tn fraude creditorum.Lpupilliis.Autnoorimcs creditores in- ftabant,& vni foluatur i aut foluitur á debitore fpote,aut extorquetur ab inuito.Si foluitur fpo- tc,non rcuocatur per alios.- v t f f . de bcnts auñon- tate tudtcispo.l.fi non expedieriK § . / puprllus. Si ve
ro extorquetur ab inuito, k fiue iudicis auftori- tatc, <Sf túc rcuocatur per alios: v t ff. qua m f au- demcredit.l.pHpillus.k l.qua autem.Djctendum. nifi mora fuiflcr periculum allatura, vt quia debitor cum pecunia fugiebat,ncc poterat haberi copia iudicis.vt ff.qua wfraud.credit .Latt prator.f
.fi
debitores. Si vero extorquetur ab inuito iudicis au- ftorita-
Collatio Nona.
aoritatc,non reuocatur lpcxa\ios:ff.'qua in fraude pro'.pterimptia$,&.alijsíaisbonis''qaia[íuric' u'ó credtt.l.quiaMtem.§. apud Labeone/n.Secundo cafu przfertur alicui crcditori,aiiltm xia re íftlS iQ ú i quando agitur ad fatluni, & tunc aut pctit.fc in p r íp te ft tempore,piroucclare noiat'/nnU m hus condemiwtionem deducitur ipfum faftum, aut $ o extra.de.pig.cap. ex Luteris. Item f notáíqüiod' de intcreflc. Primo cafu, fi creditores fimul concur- rig.Qr.eiuriscoii<icinitandiiifunt in expcnfis ertdi rant.przfertur qui primo contraxit; jf.locati.l. in tpres opponentosjqui ndn probant debHal'ua;vt pjtKfrw. Secundo calu feruandum efl: idem quo^l extr0.de-f(xntsi'cápxalurnmam.{cdiVíd.&itidt z q á í - feruatur quando agitur ad quantitatem ; vt no; tate potefl: tcnaperarcrvt n otatu r in 'c fhé.-éxtra.
tatur ind\c\al.inpperis.Scff'.iie virb.phhg. l.fl ¡pula- p r de dolo &. ctntu.íytein b o tayq u o d tu tyri f'il o n d c -
.. . J J d, 1 Ji a.v.* m.aa iC i"'*, / /T. , T » 1 Í-Í/ -V n il-M lé tv A —_________ /'_ i? t ^ I J 1 . . J / A ét. ..'1 .Ci l_ A '
84 tionesnpndjkuAu'(\tur.(j. Celfus. InyqxecptionibuS tamcn.qqa^.^mt pro céfualibúsrii^ yiolarijs, vel quando qoncurrunt cenfualiftz, fc violariftz.fcc ua quod habes infra collat. r \.cap, pom fohra.lj. Si empero.vef.E fi looppofant. \\dc Sc adde q u z i b i 85 dicam ,P?o duce. V lteriu s etiam nota, quod de
zquitate iurisjvbi debitum apothecarij afcendat ad magnam quantitatem- dcbct pt?fcrri.Idem di eunt aliqui de falariojfeu mcrccue fCruirntis i n firmo in eius vltima infinnirato: quia parum cft hab-:reti.edicinas,nifi ellet pe. f6naferuicn , q u z miniftraret ipfas n.editmas fc alin enra:fc lioc credo verum,duinmodo moderate f i i t , & abfque
hcitt c x p c n fz fiue-I jbcu ei'adiudieárijft bona no fuificxant cr ed i to ri bu s; qu i a-no n inuém t u r i h eo priuilcgiarus,nifi datus fuerit .pi’ó executidric tkcienda.puta ad- vendendum bon.Rfcc.quia tuc debet ei fatisfliri v f alijs laborantibus in difta exe£utione,vc iudki,nOtUrio,fc alijSi/Sed tame fi bona non fufficiant, falaria iudicilisSR^Pbru de
bent deduci de quoltbetJCreditorii^ipjr-Skaia ad rationem pro libra quantitatis, alifi4 l ’óluercnc vltrinj creditoreitdtum ifalanum > quod fien de bct, cum communiter pro omnibtis fiat e xecu tio quod vltimum feruatur G e ru n d z, fcibrfitan que m.ale,vt dixi. Nota quod qui facit cxpenías tu- fraudcjfc dolo,quamquam nontnuciiiatur in iu- 92 neris,7 in eis przfertur c z te n s creditoribus: fc r e e x p r e f lu m .A d fio c m c mouct gloiia polita iu hoc verum in pe'rfonalibus;aftionibtís',fecüs i.u
cap.Odoardas.extra.de folui.\bi
.dicitur, quod fi habentibus hypOthecaSiVC^/i/i 1« í.R^crt//í«.cir- bona al cuius debitoris nonfm fician: crcdito-ca^únc. f . lepailnm dcl.i.inim . if.adlegemfJ.
ribus,quod nonh.ibendaeft ratio n e egeat debi- f c ib i per B.?,-.v.de per
Oott.jf.ne rehgio.l.atf q.ks
tor;qui enim mutuat alicui ad alimentanccclla § . i : h e m nota, 7 quod funerariade'ducu'mür an ria,prefcrmr czteris creditoribus ctiam pnorcs 94 te legitimam filiorum. £ t funt 7 funfedaria tan- hypoiliecas prztiendentibus, ficuc ille qui um- tu m iá?t,qu z expenduntur in ipfo funere; depor- tuat ad reteefioncmzdifi..i]. fc ficut apoiheca- tantio ad fepulturain fcilicet in p.irii>o,ih fodic- rius ¿V medicus m,niedicinis.infiimiratis,de qua do ioflam,fc in clericisjcetcis cádelzruhl & pá- moruur inliinius. q u z u u ellige ,ccflan te o m u noru m ,qu z portantur fu pia corpufjfc fic praftt gc dolp,qui ru lli patiOc.natur.Ei fic piim o 7 lunt p j catur.Itcm n o t a , 7 quod h z c exceptio, q> quisalanen,a debi ons quam crcd.toriSjfi-ilicei non non teneatur, nifi m quantumfacefe poteltjijon hauent.s hypothecam,quia hypotheca przfertur
omnibus pcifonalibus-etiam in fuiierarijs,iuxca
g i i f . u i i . r e j i , i p . t / i u . clica p rin c./flcp a d . f c C . q u i
po,.inp!g.jabe.iarir.t.eo>.Sc l.a .n a rp s.v id tjf.d e reli~
g t o . l . a tp q n u . ^ . I . tamen iuper his cogita bene, quia vidctur concray/f n e a a i m l . f j . h x c a i h o . i u -
pcr verbo,cjtfrorrtw . nili ipfe debitor fuerit in
Habet locum in marito,qui viftum c x labore ad qulrerc pofsit; vt eft¿/o/afingularis ih l.fm a ru ^ . ff.foLutomatrtmonio. (\xba\xdi ,S c fit talis vir, qui non eft de ftatu,yel honore, v t iu n t milites, ad- uocatijfc ciues honorati,iuxta morein huius pa
triz. vide^/o^aw m l.verum . § .td quodfactre. ff.pro focio.S c in l. tn condemnatione. de reguUs tu n s, Ircin niaiiiterta culpa f u z pau p ertatis, quia tunc fe- po'nota, 7 quod duo funt priuilegia q u z habet v i cus vt ibi.v de BalU iM m l.fi 1. (¡. tn computatione. yi in reftitucndis dotibus,Priiiium,qUod non tc- 87 ( .deiure ddi. Ergo 7 á fiu.ili videtur quod ha- neantur nifi in quantum facere polliuit, habita benda fit ratio , quod quis non moriatur dele- ratione ne egeaniivt ft'.yíi/afo/w/ííAwowo./yi war»- ftu medicinarum , & aliorum q u z fuftentant in-
tum.Scl.alia cau/a.^.eleganter.AUnd,quod
in C a- firmosj: fc m.^xime cum aliter tunc non poflet thaionia viri non debent diminui d cco ru m fta - inflrinus lib' fubuen re: Sc vidctur quod fit pri- tuifc hoc eft firmius,fcilicct,in hominibus de fta niofibi lolucnduin táciuam pi iuilegiato ex cau- tu,vt funt milites, ciues honorati, & D o fto rc s , fa przdiftaihoc tair en intelligb dc expcnfis me-Sc
Licentiati ftatum honoris tenentes. Sed pri- dicinarum, fc alinicniorum, q u z jfiunc in vltim a py uilcgium, 7n econ uen ian tur vltra quam faccre infirmirate.de qua moritur, in alijs fecus. Sic in- pofsinr,competit omnibus viris cuiufcQq. con-te\h"oglof amff.de religio.&fumpt.fu.l.at fi quts.lj.
ditionis fuerint; adde q u z notantur infraeadem,
88
hs.o.attu.\upcx \exho, c&terorum fumptuum.-\Std. cap.com fer,ocontraure.iwptx vexho, dei pare de a-
quid de his,c]ui mutuant pro re eonferuanda,vi- p8quella.verff.Et
w4n'f«i.Nota,quod t maritus pati de pera
i.i.tnterdum. C.qui pot.tnpig.hab. vidt
per,vxore exilíente diuite, per mortem v x o r is 8p b; gi-.f. Itcin nota, f q u o d v x o r eft priuilegiata lucraturdox.tm.glof.ScCin.ml.Ucet. C. de iure dot.
iii iio t:,quod przfcratur omnibus habentibus ta- q u z ¿ / o ^ allegat cafum in
auth. praterea. C. vnde
Citas hypothecas; fed fecus eft in donationibus 9 9 vir &vxarjButrt,m ^^'' I
\\
.T
' I
214- Ferdinandus R ex in CuriaBarcino.
r
f p '
i ,
-rcdes.quia non tenentur infra annum p®rfolüc- r c / f t o s fu it in pecunia. V b i v c io d o s fuerit in im m o b ilibu s« ad traditionem ill ic o wiientur poftmorteiri:.vt /. rcm tn pra/enti.§. txañio.C. dc tet vxofta-aEltonc-.Sc ibi teaet CimtH cjuod etiartin dos fueritjri pecunia, & v i r fucrit diucs, ita v t fiuc diminutioiie fui ftatus perfolucre pofsit,$
etiam infra annum luctus iudex dc zq u itate va leat compellere ad folucndum.Itcm q u zrit € i- lo o w « rrin ,f quantum d eh ct'd fduci, ne vir egeat;
& dicit qubd dcbct infpici qualitas, & honc- itas cius. & iioc^erit arbitrio iudicis.vidc per efi in difta ¿.rem ¿tiprie/enti.^xum autem, circa finc.
Scd in hac patria in hominibus ftatus feruatur de cofuetsdipcjquz fatis eft rationabilis, quod non dyit|nii3tur dc ftatu fuo,«Sc hoc dc v i t a ma
riti tancii.M^hoc facic vfaticus, 7 Íd««.in prin
cipio peifiocumá minori, Scd fi vir tranfeat ad 1 0 r fecunda f vota,vtrum am ittat h z c duo p r iu i
legia? V id etu r q u o d f ic ,p c r c a q u z fcrip fifu p . .coliat.proxim a,Rubric. d e q u zftijs Remandis fubJ.itls,. capit. Jtemjenyor, que vos placía atorgar, -&LC, (y. vlterius quar-o,an Baroiverf. fed hoc de ture prafuppofttoJV\t\mo pone quzftioncm q u o tid ie 102 c o n tin g e n te m .V ir -[• confitetur re cc p iile d o
tem ab v x o r c ,q u z in veritate nihil foluit: fed parentes conftituunt cii alio inftrumeto fe fo - luturos viro ipfarp dotem pro e a 'm o r tu o viro v x o r petit dotem ab hzrede viri.fed hzres'Viri oftert tradere debitoriú, & cedere aftiones ipfi v x o r i.Q u z ritu r ,a n per hoc hzres liberetur in- u ita ipfa-vxore, q u z non v u lt recipere nifi p c- cuniam?Et primo videtur quod hzres mariti l i beretur^radendo dcbitoriuin inftiumentum.de
• quo fu it folutum per notata per Bart. tn L fr u ú filt]. §.e//m qui chirogrepiium.ff.de legatts tertio. T1Ó obftante eo quod virconfclfus fuit fe dotem rc t cepiile.,psxLiudtcthus. Rc authent. ibi pofitam,C.
de dote cau.non tvt. N c c valet lapfus tcmporis,cu S.plus valeat quod agitur. C. pius valere quod agi
tur contrarium allegatur l. vir ab eo.ff.de iure dotium.Sc hanc partem videtur tenere Barto.inl.
in ijs.^.Ji vir focero.fffluto matrimonio. Sede hoc d ix i fu p ra coliat.6, incuria Perpiniai.icap. hac na
fr a . A d d e q u x leguntur Rc notantur/i/e iure do tiu m .l.f extraneus.Sc I.dotem a patre.N nde hodie 1*03 multi f p r o u id c n t fibi per paftum in eodc vcl -alio inftrumento,quod in cafu repetitionis do- .-tis noii p o fs it c x ig i ni fi illud , quod per apo-
< chas apparaicrit forefolutu, vcl quod reftitucn
< d o debitorium liberetur.quod eft tutius.videas
* t i a m Bald.in l.fjcer,(¡. Lucius Titius.fflfi.mat.ied
< comm unftcr in hac pat ria feruatur opinio Bart.
indicia/, in i¡s.(j.fivtrfocero.Sc eftratio,quia vir
• confitetur v x o r i dotem rccepiflc, no fpe mune Tationisjfcdrantufpe inftrumenti debitorij; Rc ita v x o r eft liberata plqnc foiutionc dotis. I te 'lo4not.a,quod + m aritusnon teiicturn ifiin quantu
facere poteii,etiam rc dotali extante. C afiisc ft fingularis in t.f.fho,z.fffolH tg matrima
D c Sacramcntali B arcin o n z, Sc V allen .' Capitu lu m IX.
S V M M A R J V M .
'I -AuUor fuper Sacramcntali compufuit traBatum rega
lia foni tmifsi.
N
Os en Í er dinandó perla gracia de Deu Rey de Aragón,Scc.'Qu\a h z c pragmatica eft decía ratoria noui Rc veteris Sacramentalis Barcin. Rc V a l l e n . Rc rangit m atciiam foni emifsi,Rc regulam fiue rtorrtiain proceflus Sacramentalis , pro
‘ execution c ipfius foni introdufti, quod c x pri
u ilegio Serenifsinni-Rcgis Alfonfi, ipfius Ferdi- iiandi filij Rc fuccelioris de nouo prafticatur G e I run dz: fupcr f quibus ego ad partem compofui T ra fta tu m ,filie Sumtnhlam R egáli?Son i emifsi.
Rc paritcr apóftillaui priuilegium, fiue capitula difti priuilcgi j Sacramentalis G eru nd z; ideo níi infifto aniplius fuper hac pragmatica, qu? fuic data B arcin on z 2 i .d ie l u n ij . anno á N atiuitate D o m in i 1 4 1 3. Sed poftea hanc apoftillaui ad partem, v id e ibi.
D e legibus P a t r i z p r * czccris iuribus obfer- u a n d is .'C ap itu lu m X .
S V M M A R I V M i
' 1 Lex,qua diuidit,diffinihvelponit regulam, commodt diuidi nequit.
-2 Iudicari debeP in Cathalonia fecundum vfaticos , &
conflttutitnesfub congruis titulis redaílas.
g Originalia conflitutionum debent ab/condt in archiu»
Regio Barcinona.
,4 Aduocati in Principatu Cathalonia debent aduocare fecundum vfaticos, & confiitutiones,atque capitula ' curiarum.
5 ' f//» c« i,Iu d icio tn in cu ria d atu m ,)/ confirmatus per confittutionem.
6 Cafus vbi efidecifusper iura patria,non efi recurredá adiuracimlia & canonica.
7 Leges terra funt confiitutiones,vfatici, 3 alia iura Ca- thalonia.& num.%.
9 L ex aliquando fumitur lar ge,aliquando latius,aliquá-
• doobieEle.
I o L ex dicitur eo quod legitime agat: quandoque k legen
do,eo quodfcnpta fit-.quandoque etiam a ligando, eo - quod liget,
I I Iusfiue fit fer iptum, fiuc' mn fcriptum, xquo modo ligat,
1 2 A n & quando de iure commmifit iudicandum fecú- dtm leges & canones.remifsiue,
ilPudtcansinforofaculari in Cathalonia, quafefuare debeat.
i^Commemorat iones Petri Alherti funt confuetudines ge ner-ales Cathalonia.
15 Tranfgreffor confuetudinis & tranfgrejfor legispari
ter puniuntur.
16 'Arbitrium iudicisfumitftr ex aquitaie & fatione iu- ris conmunis.idem n u .iq .
iB Non omnia iuria communia habent aquitasem 3 bo
nam rationem,
1 9 Ratione femper efi vincendum}
32 L e x qutd fit.
Collado N o n á. 215-
ilVopulús anpojslt condere legem) & auferre potefia- 3 ^ Ius commune an interpretetur flatuta ¿ t í an fiat uta
I . n :r pofsintglojfari.remifsiue/ '■
3 3 Tranjfumpto iudi cis auñoritate fiatur ficut ipfiu's'ori-
■ ginalified exemplo exempli non crádiiur. t í iderrt 'n um ,36.
3 8 Pides datur Ubrii tífcripturis reconditis in archiuo publico,inirr eos qui funt de iurifdtñione , cuius eji archtuum,nu,39. •
60 Aduocati non tenentur patrocinari in vulgari, nifi id exprájfe requiratur,& ratio traditur nU. 6 z .& pa
na traditur nu,ó6, t í quidJi aduocatus efi clei icus.
num.ój,
6 1 Aduocati in Cathalonia debent ejfe Cathalani, t í tra-»
ditUr ratio,
rantiam,non pojfunt pr atendere tgnoranttamharum 63 Indicantes inique faciunt litem fuam.
confiítHtionum generalium : t í ratio traditur tbi- Gi^Vnufqutfque hene iudicat hoc quod bene intelligit,tí
dem. cognofcit,
Doñores t í magifiri funt necejfarij, t í eorum opimo- 63 Aduocatus aduer/ariy tenetur parti alteri exponere nes funt/eque nd a. allegationes invulgari : Jecus autem eJl de iure cñ- 3 o Opinio communis pro veritate habetur. muni.
31 /usfubjtfiere nequit, fi no funt iurijieriti,per quos p o f 6^ E x ferie & tenore textus elicitus fenfus ovtimus tír fit qUotidie in melius perduci. irationabihs,
P
E R tal que las leys de ia terra dei Ptincipat de Catalunya ,kz.W.<£C. conftitutio non potefl;t e m domino PapXyVel Imperatori, traditur remif-
fiue.
l i Comites Barcinona , & Reges Aragonum funt qua
f i imperator, eo quod nullum recognofcant fuperio
rem,
1 3 L ex debet efe clara,nullum habens obfcttrum, vel ca- ptiofum.
14 L ex obligat fubmifosl
25 Militibus magis conuenit experientia armorum,quam legum.
l6 M ilites hodie poffunt effe iudices, 27 Expertus in nihilo nihil f i t .
2 8 Milites,foemina.ruftici, t í alij, qui habent iuris igno
3 2 Dubius efl Utis euentus
3 3 Aduocatus bonus debet deferere caufam, fi videat de- Jf eratam t í mufiam.
3^ Periti m iure communi & patrio dicuntur perfona idone4i,qui aliter non dicerentur.
3 J Narciffus de Sanño Dionyjio Legum Doñorfuit vnus ex tribus perfonts elettis-, qui compilauit antiquitus confiitutiones Cathalonia.
3 6 Sententia ex pluribus iudicibus in numero impari va
let,qua a mam i eorum parte latafit.
3 7 Contrañus & iura condi poffunt tn vulgari.
1
congrue fummari. licut Oclex.-j q u z diuidir,vei diftinguicjvel regulam tradit, iummari non po- teft:quiaquodcuniquc horum trium l e x faciat, neceilaria funt omnia verba, q u z in ipfa lege po nuntur:<Sc ideo non poteft detrahendo verba magis in fumma verborum reduci, fecundum de Calicto, Antonium de B utrio,k Alberieumde Ro
fat.\n l.de executtonihus.ff.de verborum «bltg.Sed l o co fum m z poteft breuiter diuid/ in ipartes qua- 38 Statuta recipiunt interpretationem, & non extenfio- 2 tuor. In prima ftatuit, quod j-iura C ath a lo n iz,
nem. I
3 9 Rubrica ideo ponuntur, vt iura melius collocentur t í memoria commendentur.
40 Memorabiliafunt qua ordinem f ruant.
4 1 Vfatici t í confiit.Cathalonia feruari debent in curijs Pralatorum, Baronum, tí militum.
42 Intelleñus fiatu duplex,litteralis, t í mentalis.tí de
claratur.
43 Intelleñus naturalis ftatuti efl ,pro quo recurritur ad communem populi opitionem,
4 4 erba funt intelltgenda naturaliter, & iuxta propriu figmficatum.
4 ? Filtj appellatione non veniunt haflardi.
4^6 Legis mens t í ratio potius attenditur, quam ipfius verba,
4 7 Legis mens t í ratio eft ipfa lex.
48 Gloffa funt neceffaria promtelligendis iuribus, 4 9 L e x Ita cenfijht verbis & ratione, ficut homo anima
it í corpore.
30
Statuta recipiunt interpretationem viua rationis,vel vtua aquitatis.5 l Dubium vbt ex lege inf :rgit,quod egeat interpretatio
ne,qua forma Jit feruand a,
5 2 In legem committit, q u i verba legis ampleñens contra legis nuitur voluntatem.
y J Canillare quid, remifsiue.^
hoc eft,vfatici, <Sc conftitutiones reducantur d c L atin o in vulgare idioma C athaloniz, cum qui- b u s ,& capitu lis curiarum,'fub congruis titulis c o llocatis, debet iudicari in Cathalonia. I n f e cunda parce, q u z ibi in § . £ aquella tota calumnia, 3 difponit,quod j originale primum recodatur in
archiuo Regio Barcinon?, & de eo fiattranflatii correctum k authcnticum.quod ponatur in d o mo D eputationis generalis Cath alon iz, adeo v t in c a fu d u b ij recurratur ad ipfum originale ar- c h iu i,v e l a d authenticum ipfius Deputationis.' 4 In tertia p a rte,q u z -j- eft ibi in §. Prouehim
r»,ftatuit,quodAduocatijfiinde requifiti fuerint per aliquem litigantium, teneantur proponere, ratiocinari,allegare,& producere verbo k fcri-.
ptis.rain in collationibus, quam in p r o c e f i b u s , diftos vl'aticos conftitutiones, & capitu la curia rum generalium,& aliarum legum huius p a t r iz , in lingua Cathalana,ad finem, vt melius p ercip i valeant ab omnibus, etiam laicis, poena dece l i brarum contrafacientibus immineme, inter fif- cuiniSc qqerclantem mcdiatiin a d q u irc n d a .I n 5 quarta p a rte,q u z f eft in 4. E per tal que les dits
Vfatges, co n ffm a n d o vfaticum in cip ie n te m ,/«- dicia curia,& vfattciikc.'ivdact iWn, k alios vfa-
i .
< ; I
1
I.
4 Í 'I
I ■
f i '
!' M
i l 6 Ferdinandus R ex in C uria Barcinonz.
IU
v a ri: ita quod a d u l i a iu r a non recurratur in cafibus,qui per vfatico s, conftitutiones, v cl ca
pitula curiarum gcneraliuin,aut alia iuiaC ath a l o n i z , & Icgcsjiuuis p a triz fiierint determinati.
H o c dicit.v fqu c ad (j.penfants,8ic. «Sc hoc fit pro cafu 6c fumma totius przfiiuis c ap itu li.E x quo 6 illu d p rzc ip u c nota , f quod in ¿cafibus decifis
per iura p a tr iz non eft recurrcndu ad leges R o - manas,ncque adaliaiu ra ciuilia, fiuc canonica:
quod intelligc,nififucrint cafus Ipirituales, v e l annexifpirirualibus,aut mere EccIefiafticLputa in caula lizrcfis,víurarum,matriinonij,íiliationis iurcpatrojiatus,«S: huiufmodi,in quibus leges &
iurafzcularium non dedignatur Canones lequi:
v t extra.de iudieijs.cap.cUrtci, Sc de noui operis nun
tiatione.c a p . Sic de'ordi.ccgni. c.tiiam.\\dt que fcri pfi fupcr viatico. Omnes caufa. Sequitur expofi- 7 tio liitc rzjib i, f in verbo, les leys de la terra, «Scc.
cxponc,idcft,conft:.tutiones, ,& alia iura P a t r i z , v t funt vfatici, conftitutiones, capitula curiaru, confuetudincs generales & fpeciales,ac priuVle- g ia,qu z fuut leges p r iu a t z .fc etiam q uzd am le
ges G o t i c ? , q u z i n paucis & certis ¡cafibus fer- uantur,notatis in vfatico,/«¿;c/4 curia.Sc d ix i fu pra c o lla t,c u r ia Mont'ijalbi cap, 28. /temdicimus 8 & ordinamus,Scc. quia IvfuSjConfuetudines.pri-
u ilcgiajfc libertates, q u z per has conftitutiones funt a p p r o b a tz , dicuntur etiam leges & iura pa- trizjlargc fumpto vo cab u lo ,p ro u t fumitur h ic.
9 V n d c nota, 7 quod l e x fumitur quandoq. lar
ge,vthic,8c in D ecretis, i .dijhcap.lex eflccnfiitu- u o¡cripta. & fubaudi, iuftum p rzcip ie n s.fc c o n trarium prohibens-13.7.4. cap.fi Ecclef a. in fine.
qu.idoquc fumitur ftiifte,prout cft pars, fiue fpe- cies iuris Quirttuui; v t diji.z.cap. lex efl confiitutio popuh.Sc f.de.legibus, l.i .h ic autem fumitur pro q uo libet iure fc r ip to iv t i.difl.cap.lex efi. Immo Sc hic fumitur largius, puta, pro omni iure, etiá non fcripto,v t funt vfatici fc c6fuetudincs,qui- bus vtimur in C a t h a lo n ia : & h o c probatur infc- riusjduin prohibet recurri ad alia iura extranea q u z n o n fuiu iuramunicipali.ihuius patrie. A d idem in v f i t i c o , /udtcia cw n a.przallcg. fc infra collat.to.in cuna domina A/ana, cap. AJfatses coft ridiculofa.Sc (\xptacollat.8.tn\cunu Regts Martini, cap./tem fenyor quels Cancellers, Scc. Sc adde q u z 10 in cis vtro b iq . fcripfi.Et 7 dicitur lex,eo quod
legitim e agar, ¡.dij.cap,omnis autem/ex. n a p le - ili t m alos.fc icmunerat honos-.jf.de iu fl.0 iur.L r.
it e m dicitu r á lcgendo,co quod fcripta cft,fecii- dum /fnc.e^.ltb.Etnic.c.i. Sc fecundum hoc d ic i
tur l e x á lego Icgis.-quandoquc ctiam dicitur á l.igo ligas,quia I gac ; f c h o c modo fumitur hic pro omm iure fcripto «S: non fcripto, communi 11 fc priuato. Quia 7 fiuc fit ius fcriptum,fiue no
fcriptum, tamen,pariter l i g a t . legibus.l.de qutbus. f c c.c tra. de confuctud.cap. cum confuetudinis mn f t vilis aucloritas, fc injlit.de iure naturali gentiii
& c iu i.^ .e x non fcripto. Sc in víiúco,\Vnaquaque 1 2 gtns. Sed an 7 & qu an d o ftt iu d ic a n d u m dc iure
fecundum leges,vel canones,dic pct Ifenri.extra}
de nouioperis nunt.c.intelleximus. adde q u z fcripfi iu p c x cap. AJftts es cofa ridicuhfa.m curia Regina Aiaria.infra coli at.prox ima. V n d c fi habes iudica 1 5 re in 7 foro f z c u la r i in hac patria, videas p ri
mo an lic priuilegium in loco, per quod quzftio tua pofsit decidi, fc'fcrua priuilegium illud, fi eft validum,quia priuilegia per has conftitutio- . nes confirmantur.vt f u p r a 2.1» i.curia Barc.
c. Idcirco nos,Scc .cuiii fuis concordantijs. Si vero priuilegium deficiat, vide fecundo, an fit ibi c6- fuetudo valida, per quam qu?ftio decidatur, fc 'ferua confuetudinem, primo tamen fpecialem locijfi lit; fin autem,generalem,vt funt Commento
£ 4 rattonesf Petri Alberti-. quia omnes confuetudi- ncs funt per ipfas conftitutiones confirmatz,vti in a lle g a to cap.Idcirco ot/,&c.cum fuis concord.
35 fc fimilibus muJtis.Paritcr7 cnim punitur tráf- greflbr confuctudinis,ficuc tranfgrelfor legis.vti in D ecretis lo.difl.cap.in ijs. Si vero deficiat pri u ilegiu m fc confuetudines,tunc iudicandum eft tertio per vfaticos,conftirutioncs, & capitula cu riatum huius P a t r iz , in quantum non funt abro gata,iu xta notata fupra in allegato cap. Itemfe- nyor quels Cancellers.tn cuna Regts Martini, colla.'í.
V lt im o .h is omnibus deficientibus recurriturad bonum iudicis arbitriuni,vt ibi dicitur,fc in vfa Ú C O ,ludtcta curia, qui confirmatur hic. Q uo d ar- 1 6 bitriuin fumetur e x zq u ita te fc ratione iurium communium,canonici, v e l ciuilis, prout magis nragis zq uu m f c rationabile reperictur, v t notat ibi lacobus de A/onteiudaico,Sc dixi in dicio cap./ti fenyor quels Cancellers. fuper vcxho, fegons vfatget de Barcelona, & eonflitucions¿Scc. Sc fuper vei bo,£
bona raho.Vacit cap.i.Sccap.ne innitans.extra.de co- ftitut.ciim ihi notatis.Qu^idam tamen aftute intel ligcntes diclum cap. /temfenyor quels Cancellers, fcc. dicunt, quod ftatim deficientibus omnibus iuribus patriz.debentferuari iura communia,e- tianili fuerint iniqua fc irrationabilia, feu cótra
?quitatein fc bonam rationem; & quia tunc de
mum habétur recurfus ad z q u it a t e m f c bona ra
tionem, cum deficiunt iura communia, fed nun
quam,vcl raro contingere poller,quod deficeret omne ius commune,quin fal tem d e fimilibus ad fimilia poflet iudicari,per l,nonpujfurt.jf. de legib.
Sed hoc non credo verum, quia non reuocatur v- faticusj/«¿;£rtí curia, v h i dicit, debere recurri ad i7.arbitrium.Sed fdeclaratur quod erirarbitriurn fecundum leges, iura com m un ia, zquitatem, «¡t rationem, fcilic c t promifcue, hoc cft, in quatuin contineat zquitatem fc bonam rationem, fecun- dnmglojfam /acobi in vfat./«d/«4.Non enim credi bile eft,quod dominus R e x fc fua curia velint corrigere v f a tic o s ,& leges iniquas in troducere;
18 quia non omnia 7 iura communia habent zqui- tatem,nec bonam rationem; v t perB<i;f. l.profpe- xit.ff.qui,0 a quibus ma.ncn licct. Sc hoc vufi tcxt.
diccrcjcum dixit,aquitatem ,& bonam rationem: no cnim d i x i t , ¿ t f i Cffw//»,ftmplu:itcr;fed adiccir,
