• No se han encontrado resultados

ADJETIVOS DE LA 1 CLASE

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "ADJETIVOS DE LA 1 CLASE"

Copied!
15
0
0

Texto completo

(1)

E

E

L

L

A

A

D

D

J

J

E

E

T

T

I

I

V

V

O

O

Los adjetivos se declinan como los sustantivos y según la declinación a la que pertenecen se pueden dividir en dos grandes grupos:

Adjetivos de la 1° clase Adjetivos de la 2° clase

Los adjetivos concuerdan con el sustantivo en GÉNERO, NÚMERO y CASO, por lo que los adjetivos disponen de formas en cada g°, n° y caso para poder concordar con ellos.

Los adjetivos se enuncian mediante el nominativo singular de cada género, siguiendo el orden de masculino, femenino y neutro.

ADJETIVOS DE LA 1 CLASE

Son llamados adjetivos de tres terminaciones, pues tienen tres formas según el género; masculino (2 declinación) / femenino(1 declinación) / neutro (2 declinación)

BON-US BON-A BON-UM

PULCHER PULCHR-A PULCHR-UM

ADJETIVOS DE LA 1º CLASE (3 TERMINACI0NES)

CASOS SINGULAR PLURAL

MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO NOMINATIVO ALT- US ALT- A ALT-

UM ALT- I ALT- AE ALT- A

VOCATIVO ALT- E ALT- A ALT-

UM

ALT- I ALT- AE ALT- A ACUSATIVO ALT- UM ALT- AM ALT-

UM ALT- OS ALT- AS ALT- A

GENITIVO ALT- I ALT- AE ALT- I ALT- ORUM ALT-

ARUM

ALT- ORUM

DATIVO ALT- O ALT- AE ALT- O ALT- IS ALT- IS ALT- IS

ABLATIVO ALT- O ALT- A ALT- O ALT- IS ALT- IS ALT- IS

ADJETIVOS DE LA 1º CLASE (3 TERMINACI0NES)

CASOS SINGULAR PLURAL

MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO NOMINATIVO PULCH- ER PULCHR- A PULCHR- UM PULCHR- I PULCHR- AE PULCHR- A

VOCATIVO PULCH- ER PULCHR- A PULCHR- UM PULCHR- I PULCHR- AE PULCHR- A

ACUSATIVO PULCHR- UM PULCHR- AM PULCHR- M PULCHR- OS PULCHR- AS PULCHR- A

GENITIVO PULCHR- I PULCHR- AE PULCHR- I PULCHR-

ORUM PULCHR- ARUM PULCHR- ORUM

DATIVO PULCHR- O PULCHR- AE PULCHR- O PULCHR- IS PULCHR- IS PULCHR- IS

(2)

Para averiguar la raíz correcta del adjetivo debemos acudir siempre a la forma del neutro: ej. Pulcher, pulcra, pulchr-um

Ejemplos:

Novus, -a,-um aureus,-a,-um

Magnus,-a,-um calidus,-a,-um

Frigidus,-a,-um privatus,-a,-um publicus,-a,-um parvus,-a,-um altus,-a,-um totus,-a,-um tener,-a,-um niger ,-gra,-grum satur, satura,saturum sacer,-cra,-crum

PENSUM:

Romani magna templa multis deis aedificabant et templa auto argentoque pretioso ornabant. Templa pulchris magnorum deorum statuis ornabant, atque deis magna dona portabant, in templis magna simulacra deorum clarorum erant.

Romulus (multus,-a,-um)facta (egregius,-a,-um) facebat. (altus,-a,-um) muris Romam obsidebatt. (parvus,-a,-um) populus (vicinus,-a,-um) vincebat. Romani (laetus,-a,-um)victorias celebrabant.

Pensum:

In vico magnum aedificium ardebat. Etiam Augustus et Paulus ad incendium

properant. Iam villa et stabula nova aedificii magno in periculo sunt. Sed

agricolae stabula intrant. Magna pericula flammarum non timebant. Magno

studio taurum et vaccas et equos e stabulis servant. Tum multa aqua incendium

villae et stabulorum sedant. Sic etiam aedificia vicina e periculo liberant. Nunc

magnum erat gaudium agricolarum.

Vicus,-i:aldea aedificium,-i: edificio propero,-as,-are: ir avanzar. Stabulum,-i: establo,cuadras periculum,-i: peligro studium,-i: afán, empeño Sedo,-as,-are: calmar, apaciguar sic: adv. Asi, de esta manera gaudium,-i: gozo, alegría

(3)

ADJETIVOS DE LA 2° CLASE

ADJETIVOS DE 1 TERMINACIÓN (3º DECLINACIÓN)

CASOS SINGULAR PLURAL

MASC. / FEM. NEUTRO MASC. / FEM. NEUTRO

NOMINATIVO FEROX FEROX FEROC- ES FEROC- IA

VOCATIVO FEROX FEROX FEROC- ES FEROC- IA

ACUSATIVO FEROC- EM FEROX FEROC- ES FEROC- IA

GENITIVO FEROC- IS FEROC- IS FEROC- IUM FEROC- IUM

DATIVO FEROC- I FEROC- I FEROC- IBUS FEROC- IBUS

ABLATIVO FEROC- I / E FEROC- I / E FEROC- IBUS FEROC- IBUS

ADJETIVOS DE 2 TERMINACIONES (3º DECLINACIÓN)

CASOS SINGULAR PLURAL

MASC. / FEM. NEUTRO MASC. / FEM. NEUTRO

NOMINATIVO OMN-IS OMN- E OMN- ES OMN- IA

VOCATIVO OMN- IS OMN- E OMN- ES OMN- IA

ACUSATIVO OMN- EM OMN- E OMN- ES OMN- IA

GENITIVO OMN- IS OMN- IS OMN- IUM OMN- IUM

DATIVO OMN- I OMN- I OMN- IBUS OMN- IBUS

ABLATIVO OMN- I (E) OMN- I (E) OMN- IBUS OMN- IBUS

ADJETIVOS DE 3 TERMINACIONES (3º DECLINACIÓN)

CASOS SINGULAR PLURAL

MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO

NOMINATIVO AC- ER ACR- IS ACR- E ACR- ES ACR- ES ACR- IA

VOCATIVO AC- ER ACR- IS ACR- E ACR- ES ACR- ES ACR- IA

ACUSATIVO ACR- EM ACR- EM ACR- E ACR- ES ACR- ES ACR- IA

GENITIVO ACR- IS ACR- IS ACR- IS ACR- IUM ACR- IUM ACR-IUM

DATIVO ACR- I ACR- I ACR- I ACR- IBUS ACR- IBUS ACR- IBUS

(4)

Pensum:

Homo locuples et potens multos amicos habet

Sanctum est omne vetus poema. Vulgus laudat veteres poetas.

Repentinis morbis acria et celeria remedia medici adhibent

Duces prudentes esse debent.

Vinum Italicum forte est et acre.

Homo audax in senatum apparuit.

Gladiatorum espectaculum crudele et inhumanum est.

Romani cum Volscis bellum _______(acer,acris, acre)) gesserunt.

Martius _____(nobilis,-e) romanus, vir inter _____(omnis,-e) Romanos

fortissimus erat, nam oppidum _______ (dives, divitis) Volscorum,

expugnaverat.

Romani cum ______(potens, -ntis) Aequis ______(difficilis,-e) bellum

gesserunt. Urbs Roma in ________ (ingens,-ntis) periculum venerant,

nam hostes copias Romanas prope urbem obsederant. Tum

______(prudens, -ntis) patres______(fortis,-e) Cincinnatum dictatorem

creaverunt. Romae enim periculum _____(levis,-e) non erat.

Adjetivos sustantivados:

Milites multa et varia in castris faciebant

Interea Agricola plura de regis perfidia rogare coepit.

Labor omnia vincit

Non omnia possumus omnes.

Multa breviter et commode de amicitia dicebat oratio

Ariovistus ad postulata Caesaris pauca respondit, de suis virtutibus multa

praedicavit.

(5)

Adjetivos: 2 1 2 gloriusus,-a,-um clarus,-a,-um perfidus,-a,-um falsus,-a,-um stultus,-a,-um verus,-a,-um dignus,-a,-um acerbus,-a,-um aequus,-a,-um albus,-a,-um carus,-a,-um sordidus,-a,-um troianus,-a,-um inimicus,-a,-um malus,-a,-um posterus,-a,-um bonus,-a,-um varius,-a,-um alter,altera,alterum miser,misera,miserum pulcher,pulchra,pulchru m dexter,dextra,dextrum sinister,sinistra,sinistrum aeger,aegra,aegrum 3 3 facilis, -e difficilis, -e brevis, -e communis, -e similis, -e dulcis, -e mirabilis, -e turpis, -e equestris, -e crudelis, -e aequalis, -e agrestis, -e immortalis,-e tres, tria 3, -is prudens,-ntis adulescens,-ntis abundans,-ntis candens,-ntis constans,-ntis diligens,-ntis eloquens,-ntis dives, divitis audax,audacis vetus,veteris 3 3 3

celer, celeris, celere acer, acris, acre

(6)

G

G

R

R

A

A

D

D

O

O

S

S

D

D

E

E

L

L

A

A

D

D

J

J

E

E

T

T

I

I

V

V

O

O

El grado del adjetivo sirve para expresar la intensidad de la cualidad de un adjetivo calificativo, y por ello presenta tres grados principalmente:

Grado Comparativo

Se forma con las partículas TAM ... QUAM = tanto (tan) ... como

 positivo :que es el adjetivo normal: alto

 comparativo: a su vez presenta tres nociones, superioridad, igualdad e inferioridad. más alto, menos alto, tan alto como

 Superlativo altísimo o muy alto, el más alto de todos

Grado comparativo:

Mediante el comparativo se comparan dos términos, o bien dos cualidades de un mismo término.

Para los comparativos de igualdad e inferioridad se van a utilizar, al igual que en castellano, los adverbios:

GRADOS DEL ADJETIVO

POSITIVO

(adjetivo normal)

(comparación de dos términos)

COMPARATIVO

SUPERLATIVO

(grado sumo)

INFERIORIDAD

MINUS + ADJ.

IGUALDAD

TAM + ADJ.

SUPERIORIDAD

MAGIS + ADJ.

(7)

 Igualdad :

se fiorma con tam....quam

Petrus tam altus quam Antonius est = Pedro es tan alto como Antonio

 Inferioridad :Se forma con las partículas MINUS ... QUAM = menos ... que

Antonius minus altus quam Petrus est = Antonio es menos alto que Pedro

Superioridad :

Sin embargo el comparativo de superioridad se forma

generalmente con la adición de un sufijo a la raíz del adjetivo en grado

comparativo, aunque en ocasiones se puede utilizar también los

adverbios MAGIS ...QUAM

= más ... que, aunque es poco frecuente.

PLUS...QUAM

Antonius magis altus quam Petrus est = Antonio es más alto que Pedro

El sufijo usado para el comparativo sería el siguiente: -IOR (m y f) / -IUS (n)

Paradigma:

Casos Masc y fem Neutro Masc y fem Neutro

N -IOR -IUS -IORES -IORA

V -IOR -IUS -IORES -IORA

AC -IOREM -IUS -IORES -IORA

G -IORIS -IORIS -IORUM -IORUM

D -IORI -IORI -IORIBUS -IORIBUS

AB -IORE -IORE -IORIBUS -IORIBUS

Se declinaría como un adjetivo de dos terminaciones de la tercera declinación de tema en consonante –r

 FORMAS IRREGULARES :

POSITIVO COMPARATIVO SUPERIORIDAD

BONUS, A, UM MELIOR, IUS

MALUS, A, UM PEIOR, IUS

MAGNUS, A, UM MAIOR, IUS

PARVUS, A, UM MINOR, US

El comparativo lleva generalmente un complemento o segundo término de la comparación. Este complemento tiene dos formas de expresión:

 Uso de quam y el mismo caso que el primer término: Petrus altior est quam Antonius.

 Uso del caso ablativo, cuando el primer término es nominativo o acusativo

(8)

Cuando se comparan dos cualidades en el mismo ser, ambos adjetivos van en grado comparativo: Marcus doctior est quam prudentior (Marco es más docto que prudente).

En algunas ocasiones puede aparecer sin segundo término de la comparación, y recoge así el valor originario del sufijo –ior con valor de intensivo, es decir, expresa una cualidad en mayor o menor grado del normal:

Senectus est natura loquacior (la vejez es por naturaleza bastante locuaz) PENSUM de los comparativos:

Nunquam cenam meliorem gustavi, nunquam vinum suavius bibi. Nihil miserius est quam servitus, nihil pulchrius quam libertas.

Libertas est tam dulcis quam vita. Vita est minus cara quam libertas. patria vita multo est carior.

Pax melior securioque est quam bellum. Nullum malum gravius est quam bellum civile. In populo libero legum imperia potentiora sunt quam hominum imperia.

Grado superlativo:

El superlativo presenta la cualidad expresada en su más alto grado. y como en castellano puede indicar dos cosas:

 La cualidad considerada en sí misma  superlativo absoluto

 La cualidad considerada en relación a otros seres  superlativo relativo

SUFIJOS :

-ISSIMUS, A, UM

-ERRIMUS, A, UM

-ILLIMUS, A, UM

El sufijo usado para la creación del superlativo generalmente es –ISSIMUS / -ISSIMA / -ISSIMUM, y convierte al adjetivo en una forma de tres terminaciones de la 2 / 1 / 2.

Ej bonus – bonissimus / bonissima / bonissimum

Sin embargo los adjetivos cuyo tema acaba en consonante líquida, es decir aquellos cuya raíz terminan en –er o en -ilis en el masculino, tipo pulcher o facilis, presentan un sufijo –errimus y –illimus respectivamente por la asimilación de la consonante –s- del sufijo a la consonante temática:

Ej. Celeber – celeberrimus, -a, -um Humilis - humillimus, -a, -um

(9)

FORMAS IRREGULARES:

POSITIVO SUPERLATIVO BONUS, A, UM OPTIMUS, A, UM MALUS, A, UM PESSIMUS, A, UM MAGNUS, A, UM MAXIMUS, A, UM PARVUS, A, UM MINIMUS, A, UM TIPOS DE SUPERLATIVOS :

 ABSOLUTO  Sin 2º término  muy, -ísimo.

 RELATIVO  Con 2º término  el más... de / entre...

El complemento del superlativo suele ir en genitivo. Hace urbs omnis Galliae clarísima fuit.

Aunque puede aparecer con el uso de sintagmas preposicionales: Inter. + acus, / ex + ablativo

2º TÉRMINO DEL SUPERLATIVO

GENITIVO PARTITIVO A / AB + ABLATIVO E / EX + ABLATIVO

INTER + ACUSATIVO APUD + ACUSATIVO

(10)

In hoc proelio inter omnes equites strenuissimus fuit ADJETIVOS. fortis,e potens,ntis difficilis,e celeber, bris,bre audaz,acis brevis,e acer,acris,acre níger,nigra,nigrum

(11)

Comparativos y superlativos irregulares

Adverbio Positivo Comparativo Superlativo

EXTRA EXTERUS, -A, -UM EXTERIOR, -IUS EXTREMUS, -A, -UM/EXTIMUS, -A, -UM CIS, CITRA ---- CITERIOR, -IUS CITIMUS, -A, -UM

INFRA INFERUS, -A, -UM INFERIOR, -IUS INFIMUS, -A, -UM/IMUS

IN, INTRA --- INTERIOR, -IUS INTIMUS, -A, -UM

--- (IUVENIS) (IUNIOR, -ORIS)

---POST --- POSTERIOR, -IUS POSTREMUS, -A, -UM/POSTUMUS, -A, -UM

PRAE/PRO --- PRIOR, -IUS PRIMUS, -A, -UM

PROPE --- PROPIOR, -IUS PROXIMUS, -A, -UM

--- (SENEX) (SENIOR, -ORIS)

---SUPRA SUPERUS, -A, -UM SUPERIOR, -IUS SUPREMUS, -A, -UM/SUMMUS, -A, -UM

ULTRA --- ULTERIOR, -IUS ULTIMUS, -A, -UM

Raíces distintas de la del positivo

Positivo Comparativo Superlativo

BONUS MELIOR, -IUS OPTIMUS, -A, -UM

MAGNUS MAIOR, -IUS MAXIMUS, -A, -UM

MALUS PEIOR, -IUS PESSIMUS, -A, -UM

PARVUS MINOR, MINUS (GEN.

MINORIS) MINIMUS, -A, -UM

(12)

PENSUM :

Legatos ad Caesarem mittunt nobilissimos civitatis.

Conditiones vitae multorum servorum miserrimae fuerunt. Celer est ventus, lux celerior, mens autem hominum celerrima. Mens hominis omnium rerum celerrima est.

 Nero Caligulae simillimus fuit, sed crudelissimus omnium imperatorum. Titus bellicossisimus fuit, sed minus felix in bello fuit quam in urbe. Traianus tam fortis fuit quam Titus. Hadrianus eruditissimus imperatorum Romanorum fuit.  Fabula:

-Vulpes –ait Marcus- peior fuit ciconia, quoniam prima ciconiam decepit.

-sed ciconia fortior quam vulpis est-dixit Antonia, dum parva manu lacrimas suas siccabat-. Ciconiae maiores vulpibus sunt. Ciconiae pedes multo longiores quam vulpis pedes. Maximum autem hic est: ciconia volat, vulpes volare non potest.

- vere dicis, mea Antonia-dixit Lucretia-, solum fabulam narro. Sed vulpes famam astutae gabet. Scitisne fabulam vulpis et corvi?audite.

“cum corvus de fenestra caseum rapuisset, in altam arborem subvolavit et ibi manducare coepit. Corvum vulpes vidit. Vulpes astuta blandis corvo dixit: “O corve, tu pulcherrimus omnium avium es. Tu multo pulchrior pavone. Quantum decoris corpore et vultu geris!si vocem haberes, nulla prior avis esset! Canta igitur, ut vox tua a me laudetur” corvus stultus, ut vocem ostenderet, os aperuit atque caseum emisit, celeriter dolosa vulpes avidis dentibus caseum rapuit et devoravit”.

(13)

LA COMPARACIÓN

En latín hay tres tipo de comparación, igual que en español:

Grado positivo, que es el adjetivo normal: alto

Grado comparativo: más alto, menos alto, tan alto como

Grado superlativo: altísimo o muy alto, el más alto de todos

Grado Comparativo

A. Igualdad

Se forma con las partículas TAM ... QUAM = tanto (tan) ... como

Petrus tam altus quam Antonius est = Pedro es tan alto como Antonio

B. Inferioridad

Se forma con las partículas MINUS ... QUAM = menos ... que

Antonius minus altus quam Petrus est = Antonio es menos alto que Pedro

C. Superioridad

Puede hacerse de dos formas:

a. Con las partículas MAGIS ...QUAM = más ... que, aunque es poco frecuente.

Antonius magis altus quam Petrus est = Antonio es más alto que Pedro

b. Añadiendo al tema del adjetivo el sufijo IOR, si es masculino o femenino, o IUS si es

neutro. Una vez formado el comparativo de esta forma, se declina como un sustantivo de

la tercera declinación en consonante, con la característica de que el genitivo singular

acabará en IORIS. Por ejemplo: el adjetivo altus – a – um tiene genitivo alti; quitamos la I

de genitivo y añadimos IOR si es masculino o femenino, o IUS si es neutro. Una vez

formado altior y altius se declina como un sustantivo de la tercera declinación con tema

en consonante.

Una vez llegados aquí, el comparativo de superioridad puede hacerse de dos maneras:

El adjetivo en IOR/IUS + QUAM:

Petrus altior quam Antonius est

Caecilia altior quam Iulia est

Templum altius quam villa est

Milites altiores quam portes sunt

(14)

Antonium villam maiorem quam equum emit

El segundo término de la comparación va en ablativo, sin la partícula QUAM:

Petrus altior Antonio est = Petrus altior quam Antonius est

Antonius villam maiorem equo emit

Grado superlativo

A. Superlativo absoluto

Se forma añadiendo los sufijos ISSIMUS – ISSIMA – ISSIMUM al tema del adjetivo, pero cuando

el tema del adjetivo acaba en L o en R, se dobla la consonante y se añade el sufijo IMUS – IMA

– IMUM:

Altus – alta – altum: genitivo alti

 altissimus – altissima – altissimum

Petrus altissimus est = Pedro es muy alto = Pedro es altísimo

Antonia altissima est = Antonia es muy alta = Antonia es altísima

Templum altissimum est = El templo es muy alto = El templo es altísimo

Pulcher – pulchra – pulchrum: genitivo pulchri

 pulcerrimus – pulcerrima –

pulcerrimum.

Difficilis – difficile: genitivo difficilis

 difficilimus – difficilima – difficilum.

Celer – celeris: genitivo celeris

 celerrimus – celerrima – celerrimum.

A. Superlativo relativo

En este caso se compara una cosa con la totalidad (esta casa es la más grande de todas), por lo

que debe existir un segundo término de comparación, denominado régimen del superlativo. La

formación del régimen puede hacerse de tres formas:

En genitivo

Petrus altissimus omnium discipulorum est = Pedro es el más alto de todos los alumnos

INTER + Acusativo

Petrus altissimus inter omnes discipulos est = Pedro es el más alto entre todos los alumnos

(15)

Petrus altissimus ex omnibus discipulis est = Pedro es el más alto de todos los alumnos

Los adjetivos acabados en EUS, que hacían el superlativo con dos vocales seguidas, pasaron a

hacer el superlativo con la partícula VALDE = muy, de la misma manera que el comparativo de

superioridad lo hace con magis:

Idoneus = valde idoneus = muy idóneo

Comparativos y superlativos anómalos

Adjetivo

Superioridad

Superlativo

bonus - a - um

melior - is

optimus - a - um

malus - a - um

peior - is

pessimus - a - um

magnus - a - um

maior - is

maximus - a - um

parvus - a - um

minor - is

minimus - a - um

Referencias

Documento similar

connexió de les pràctiques artístiques vers el territori (des de la vessant social), ja la recull Oriol Picas en un text que es publica en motiu de l’exposició

».pns Nep atdio»A ui naé ipis cmo pai d nta laGe fiore deor potort ubt quar"^ nct aper aet qs Adv... cadaeTam

Hacia el margen inferior del folio, está escrito a mano: esta en dary el tal baldres quare quam indiulubile.. fray alonso

C on craélu s in dubio m agis ex form a quam à den om ina- cion ecogn ofcicur.l.in fulam .ff.de pr^ fcrip.ver.. inueceraca.ft'.de

In Conciliis quoque tàin Generalibus, quàm Provincialibus ea Patrum cura prsecipua erat j Vt eorum Sandiffimi Cánones quam- primúm promulgarentur.. v c l plurimum

Hahes itaque^ Virilluftrisy banc quafi Jyngrapham, non tan­ tum gratijjlma e£e, quae ahs te profeBa modo tommemoravi, fed numquam me aliter de te ejfe^ -quam de fummo Viro, et

quam propriam fibi poffeífionem, retinuerat, ecquc honore primus ornacus eft T ib .C o ru n - canius , juris fcientia non minus quam aliis virtotibus eam

ut fi fuper eo quod tranfactum eñ , actor iterum ‘ * agat 5 reus poteñ opponere tranfactionis exceptionem ; et licet ipfo jure non fit liberatus , tamen per remedium ipfîus