TítuloArquitectura redonda no século XX

Texto completo

(1)3.B.3.- Renacemento: as figuras platónicas. 3.B.3.1.- Igrexas de Planta central. - Sta. maria degli angeli (Florencia). Filippo Brunelleschi.1434-36. IMAXE 3.B.3.1.1.- Vista aérea e plano de Florencia co Hospital dos Inocentes e Sta. Maria del Fiore ao Norte e ao Sur respectivamente da Rotonda.. Vista dende o alto da Cúpula de Sta. Maria del Fiore, pode verse a Rotonda, á esquerda o Hospital dos Inocentes e á dereita a Universitá degli Studio.. IMAXE 3.B.3.1.2.- Planta, Alzado e Corte de Santa Maria degli Angeli. Florencia..

(2) Corte e Alzado dunha hipótese de reconstrución en base á documentación gráfica do Códice Rustichi (á dereita). Proponse dúas posibilidades con nichos e fiestras de medidas diferentes. Eugenio Battisti: Filippo Brunelleschi. Páx. 250 e 253. IMAXE 3.B.3.1.3.- A Rotonda na actualidade e hipotética reconstrución xeométrica.. IMAXE 3.B.3.1.4.- O interior na actualidade. Foi reconstruido en 1937. Na porta da dereita, de comunicación entre capelas, aínda se conserva o arquitrabe orixinal..

(3) IMAXE 3.B.3.1.5.- Análise realizado por Roger H. Clark e Michael Pause.. - San Prieto in montorio. Donato Bramante. 1444-1514 IMAXE 3.B.3.1.6.- Vista aérea. Templete no claustro do Convento san Prieto in montorio.. IMAXE 3.B.3.1.7.- Foto Actual / Debuxo atribuido (polemicamente) a D. Bramante, depositado no Gabinete de Disegni e Stampe dos Uffizi (Florencia)..

(4) IMAXE 3.B.3.1.8.- Interior do templo da Rocha de Jerusalen, un envoltorio da rocha onde conflúen varios feitos importantes de dúas relixións. Pode verse o Deambulatorio para dar as sete voltas arredor / Estampa hebrea reproducida no Volume Giustiniani, Venezia 1545-52.. IMAXE 3.B.3.1.9.- Hipótese de reconstrucción do proxecto de Bramante para o patio e o Templete de San Prieto in Montorio. Planta e alzado (debuxo de R. Lauri).. IMAXE 3.B.3.1.10.- Vista dende a entrada e dende o patio..

(5) IMAXE 3.B.3.1.11.- Porche e Cella, unha nova versión dos Templos romanos de Vesta.. IMAXE 3.B.3.1.12.- Planta e Corte divulgado por Sebastiano Serlio (Libro III, c.67). Amosa o levantamento da Planta engadíndolle un patio circular. No Corte debúxase a cripta con baixada dende o exterior.. IMAXE 3.B.3.1.13.- Vista interior na actualidade / Corte perspectivo do Templete antes da transformación da cúpula (cod. Coner).

(6) IMAXE 3.B.3.1.14.- A cúpula mostrando a percepción de ilusoria perspectiva que aumenta a altura do espazo / Posición das pilastras segundo a Planta de Serlio e na actualidade. IMAXE 3.B.3.1.15.- Sta. Maria presso San Sátiro. Milán. D. Bramante, 1482-86. Corte, Planta e perspectiva ilusoria conseguida pola arquitectura e a pintura.. IMAXE 3.B.3.1.16.- Corte de San Prieto e esquema das proporcións baseados no círculo e no cadrado. Elaboración propia..

(7) A alternancia entre círculos e cadrados inscritos da como resultado UNHA ONDA EXPANSIVA INFINITA..

(8) IMAXE 3.B.3.1.17.- Luca Pacioli, matemático autor da Divina proporcione (1495). Museo de Capodimonte/ Francisco di Giorgio, Figura Vitruviana coñecida e anotada por Leonardo.. IMAXE 3.B.3.1.18.- Planta de D. Bramante para a Igrexa de San Pedro en 1505. Tivo a aprobación de Julio II, pero non foi executado.. IMAXE 3.B.3.1.19.- Despece das planchas de chumbo da cúpula e Vaveiro de remate para protección da auga sobre o tambor..

(9) Tratados teóricos e outras igrexas centrais. IMAXE 3.B.3.1.20.- Autor anónimo. Cidade ideal, Urbino. Galleria Nazionale delle Marche.. IMAXE 3.B.3.1.21.- Mausoleo de Teodorico. Debuxo de Sallustio Peruzzi. Gabinetto Disegni e Stampe degli Uffizi (Florencia).. IMAXE 3.B.3.1.22.- Rafael. Desposorios de la Virgen. 1504. Pinacote de Brera (Milán).

(10) IMAXE 3.B.3.1.23.- Francesco de Giorgio. Templos de Planta Central. Codice Saluzziano.. IMAXE 3.B.3.1.24.- Plantas centralizadas do Quinto Libro de Arquitectura de Serlio. 1547. IMAXE 3.B.3.1.25.- Francisco de Holanda. Igrexa do Santo Sacramento en forma de ostia. En realidade trátase da mesma xeometría que as Charolas das igrexas dos Templarios..

(11) IMAXE 3.B.3.1.26.- Andrea Palladio. Proxecto para San Nicola de Tolentino (1579). Non construído. IMAXE 3.B.3.1.27.- Pietro Cataneo. Templo redondo coa sacristía no lugar de unha das entradas. Libro III. Planta de San Pedro segundo o Proxecto de Miguel Anxo coa altar no centro.. IMAXE 3.B.3.1.28.- Templo da Roca, Jerusalen..

(12) IMAXE 3.B.3.1.29.- Leonardo da Vinci. 1492. O home. Estudio para un canon de proporcións segundo Vitruvio. Galería da Academia. Venecia. Edición de Cesariano, Como, 1521. Edición de Fra Giocondo, Venecia, 1511.. IMAXE 3.B.3.1.30.- Santa Maria da Cruz. Crema (Italia). 1490-1500. Antes da Restauración.. IMAXE 3.B.3.1.31.- Santa María da Cruz. Plantas Baixa e ao nivel das galerías..

(13) IMAXE 3.B.3.1.32.- Cúpula nervada da nave central e cúpula de unha das capela.. IMAXE 3.B.3.1.33.- Imaxe do Templo despois da Restauración.. IMAXE 3.B.3.1.34.- Francesco de Giorgio. Templos de Planta Central. Codice Saluzziano..

(14) IMAXE 3.B.3.1.35.- Templo de San Sebastián. 1576-86. Rúa Torino. Milán. IMAXE 3.B.3.1.36.- Planta e Corte/Alzado do Templo de San Sebastian.. IMAXE 3.B.3.1.37.- Alzado lateral de San Sebastián de 1618-19. Planta con modificación da Capela Maior na segunda metade do XVII. IMAXE 3.B.3.1.38.- Planta de Milán en 1603.. IMAXE 3.B.3.1.39.- Interior do Templo de San Sebastián. Milán..

(15) IMAXE 3.B.3.1.40.- Leonardo da Vinci. Estudio de igrexa de Planta Central (1487-90). París, Biblioteca do Instituto de Francia.. IMAXE 3.B.3.1.41.- Leonardo. Estudio de igrexa de Planta central. 1505. Milán, Biblioteca Ambrosiana. Códice Atlántico.. IMAXE 3.B.3.1.42.- Leonardo. Estudio para igrexa de Planta Central. 1487-90. París, Biblioteca do Instituto de Francia. IMAXE 45. Leonardo. Proxecto de mausoleo, 1507. París, Louvre, Gabinete de Deseño. Fondo Vallardi..

(16) IMAXE 3.B.3.1.43.- Leonardo. Lugar para predicar. Reverso do Folio do Estudio para igrexa de Planta Central (Imaxe T20). 1487-90. París, Biblioteca do Instituto de Francia.. IMAXE 3.B.3.1.44.- Leonardo. Estudio arquitectónico e Teatro para dicir misa. 1487-90. París, Biblioteca do Instituto de Francia. Teatro para dicir misa.. IMAXE 3.B.3.1.45.- Templete de San Pietro in Montorio de Bramante. Debuxo realizado por Palladio e publicado no Quattro Libri de Palladio. Venecia, 1570..

(17) IMAXE 3.B.3.1.46.- Fotografía Aerea onde se ve a Villa e Templo Barbaro en Maser.. IMAXE 3.B.3.1.47.- Foto publicado por Ackerman, onde se ve o solo coa tumba, posiblemente de Daniele Barbaro, promotor da Igrexa.. IMAXE 3.B.3.1.48.- Planta do templo realizada por B. Scamozzi e publicada por Wittkower..

(18) IMAXE 3.B.3.1.49.- Vista frontal. As dúas torres foron feitas despois da morte de Palladio.. IMAXE 3.B.3.1.50.- Vista en escorzo, onde se pode apreciar a rotundidez.. IMAXE 3.B.3.1.51.- Conxunto do Pazo e da capela..

(19) 3.B.3.2.- O círculo negativo nos patios dos Pazos. Pazo de Carlos V en Granada. Alhambra de Granada (España), 1528-29 Autor: Pedro Machuca (Pintor) e Luís Machuca (Pintor) IMAXE 3.B.3.2.1.- Ao Norte do Pazo de Carlos V, o Pazo Nazarí co Patio de Machuca, o Patio de Arrayanes e un pouco máis á dereita o Patio dos Leóns; ao Este a igrexa de Sta. María, antiga mesquita; ao Sul, a “Puerta de la Justicia” e o lenzo da muralla; ao Oeste o lugar do Alxibe da fortaleza e as murallas da Alcazaba.. IMAXE 3.B.3.2.2.- Debuxo de J. De Hermosilla de 1767, no que se ve un esquema de como poido ser o antigo Pazo Nazarí e a silueta do Pazo de Carlos V (Casa Real Nueva). Poden verse os dous patios existentes, o de Arrayanes no centro coa Torre de Comares e o dos Leóns á dereita, e outros dous patios á esquerda xa desaparecidos e que hoxe ocupan o Patio de Machuca e os xardíns de acceso..

(20) IMAXE 3.B.3.2.3.- A chamada Planta Grande, realizada por Pedro Machuca (1528). Pazo Real de Madrid. Patrimonio Nacional.. IMAXE 3.B.3.2.4.- Fachada Oeste na actualidade. Pode verse a magnífica explanada que queda diante desta fachada, aínda que actualmente está ocupada por árbores.. IMAXE 3.B.3.2.5.- Pode verse a entrada ao Pazo Nazarí coa Torre de Comares á esquerda e á dereita o Pazo de Carlos V na actualidade..

(21) IMAXE 3.B.3.2.6.- Fachada Sul, onde pode apreciarse os condicionamento topográficos da praza que se situaría diante desta fachada.. IMAXE 3.B.3.2.7.- Patio de Arrayanes do Pazo de Comares na actualidade. Ao fondo vese o grande muro de Pazo de Carlos V, disimulado por unha segunda galería “árabe”.. IMAXE 3.B.3.2.8.- Foto oblicua tomada en 1920 por Torres Molina. Vese a Fachada Este, a igrexa de Sta. María, os Patios dos Leóns e de Arrayanes coa segunda galería aumentada..

(22) IMAXE 3.B.3.2.9.- Zaguán occidental coas escaleiras de comunicación co patio circular.. IMAXE 3.B.3.2.10.- A chamada Planta pequena. Pedro Machuca, 1931. Facilitada por Patrimonio Nacional..

(23) IMAXE 3.B.3.2.11.- Francesco de Giorgio Martini. Proxecto de Casa de planta cadrada con patio circular / Primeira planta do Pazo de Carlos V coñecida. Esta planta Rosenthal atribúea a Luis de Vega, 1528, ampliando unha capela máis pequena e deixando a galería círcular separada do cadrado.. IMAXE 3.B.3.2.12.- Villa no Campo para “Príncipe Ilustrísimo”. S. Serlio. Libro VI (tav. 26).. IMAXE 3.B.3.2.13.- Giovanni A. Dosio. Santa Constanza. Roma. Antigüedad Romana. Sec. XVI / Vista interior de San Stefano Rotondo. Anónimo. Primeira metade do XVI..

(24) IMAXE 3.B.3.2.14.- Alonso de Vandelvira. Patio redondo con columnas. Primeira metade do XVI / Villa Giulia de Vignola. 1551-53. Roma / Figura xeométrica coñecida como Toroide.. IMAXE 3.B.3.2.15.- Proxecto para a Villa Madama, Roma (Uffizi A314). Rafael e Antonio da Sangallo o xove, cara 1519. Patio sen porticar..

(25) Esquerda, proxecto para Villa Madama A.da Sangallo o xove (1516). Dereita, Proxecto para convento, atribuído a B. Peruzzi (1530). Exemplos con patios redondos porticados.. IMAXE 3.B.3.2.16.- Imaxe aérea actual de Villa Madama. Vese a metade construída do Patio. Interior da escaleira de caracol realizada aínda cando Rafael estaba vivo.. IMAXE 3.B.3.2.17.- Planta grande do Pazo de Carlos V onde se ve a relación do futuro edificio coas preexistencias. Con liñas roxas, paralelismo da fachada Oeste coas murallas da Alcazaba.

(26) IMAXE 3.B.3.2.18.- A Planta Grande no que se sinalaron en roxo as dúas medidas sensiblemente iguais do Patio dos Arrayanes e o diámetro do Patio Circular do Pazo de Carlos V. Tamén se sinala o rectángulo áureo que forma o Patio dos Arrayanes.. IMAXE 3.B.3.2.19.- Esquema do proxecto para o Pazo de Carlos V, anterior a Febreiro de 1528, segundo E. Rosenthal / Esquema xeométrico da Planta, con unha alternancia de cadrados e círculos que crearían unhas fortes relacións internas..

(27) IMAXE 3.B.3.2.20.- Esquemas de E. Rosenthal cos estados das obras en 1550 cando morre Pedro Machucha e en 1571 cando morre Luis Machuca.. IMAXE 3.B.3.2.21.- José de Hermosilla, 1767. Debuxo realizado para a Academia de San Fernando de Madrid. Lámina VII. Pode verse que a altura do Pazo de Carlos V é practicamente igual á da Torre de Comares, a grande diferenza de cota que existía entre o Pazo e o Patio dos Arrayanes e a galería de “estilo árabe” que se fixo adosada á parede do Pazo para disimular a súa presenza no Patio de Arrayanes.. Detalle IMAXE 3.B.3.2.22.- Planta e Corte de Domingo de Velestá, 1793, para Colexio Militar. Academia de San Fernando, Madrid. Pensaban engadirlle dous pisos máis cara ao Patio..

(28) IMAXE 3.B.3.2.23.- Planta de Cubertas na actualidade. Pode observarse a importancia da relación de medidas que debe existir entre o cuadrado e o círculo do Patio para poder resolver adecuadamente a cuberta. A cuberta da capela, que Machuca quería que estivese por debaixo da cuberta xeral, gañou protagonismo cando se aumentou a súa altura e se cubre con unha pirámide de base octogonal.. IMAXE 3.B.3.2.24.- Galería superior do Patio. Foto Mas. Pode verse a preparación para facer unha cuberta inclinada de semicerchas de madeira con un artesonado horizontal. IMAXE 80. Patio circular do Pazo. Foto Torres Molina.. IMAXE 3.B.3.2.25.- Fachada Norte do Pazo dende o Patio de Machuca. Foto Mas. Pode observarse a imponencia do Pazo dende a cota inferior do Pazo Nazarí, que transmite claramente a irformación de quenes foron os vencedores e quenes os vencidos..

(29) IMAXE 3.B.3.2.26.- Villa Adriana, Pazo de Carlos V, outra vez o círculo como Centro do Imperio.. IMAXE 3.B.3.2.27.- Planta realizada en 1960 coa finalidade de acondicionar o Pazo para o seu novo cometido museístico, antesala da verdadeira xoia que é o Pazo Nazarí. Patronato de la Alhambra/ As galerías do patio en Planta Baixa e alta na actualidade..

(30)

(31) IMAXE 3.B.3.2.28.- Vista da esquina Noreste do Pazo Carlos V (Capela) dende o Patio dos Leóns do Pazo Nazarí.. IMAXE 3.B.3.2.29.- Esquemas sucesivos da ampliación da Capela, segundo E. Rosenthal. A proposta atribúese a Luís de Vega, e constitúe un xeito de facer compatible o esquema xeométrico inicial coas necesidades funcionais de aumento do espazo.. IMAXE 3.B.3.2.30.- Vista oblicua e Planta do Pazo na actualidade..

(32) 3.B.3.3.- Os Teatros do Renacemento. - Belvedere do Vaticano de Donato Bramante. Roma, (1503-05). IMAXE 3.B.3.3.1.- Belvedere. Reconstrución axonométrica de James A. Ackerman.. IMAXE 3.B.3.3.2.- Esquema perspectivo do patio/Teatro do Belvedere dende o punto de vista óptimo, que coincidía co despacho do Papa Julio II.. IMAXE 3.B.3.3.3.- Reconstrución do hemiciclo terminal (Ninfeo) do Belvedere segundo o proxecto de Bramante (Ackerman). IMAXE 3.B.3.3.4.- A escaleira de caracol do Belvedere vista dende abaixo.

(33) -Teatro olímpico. Andrea Palladio (1584) e Scamozzi. Vicenza (Italia) IMAXE 3.B.3.3.5.- Planta e Cortes do Teatro Olímpico de Vicenza (Italia). A. Palladio. 1584. Gravado de B. Scamozzi.. IMAXE 3.B.3.3.6.- Vista aerea de Vicenza, no lugar onde se atopa o Teatro Olímpico..

(34) IMAXE 3.B.3.3.7.- Única debuxo de Palladio que se conserva do Teatro Olímpico. Representa un corte polo Proscenio.. IMAXE 3.B.3.3.8.- Parte central da escena do Teatro Olímpico de Andrea Palladio. Coa perspectiva ilusoria no fondo do esceario.. IMAXE 3.B.3.3.9.- Vista interior do Teatro Olímpico..

(35) IMAXE 3.B.3.3.10.- Interior do Teatro Olímpico de Sabbioneta, Lombardía (Italia). Vicenzo Scamozzi. 1588-89..

(36) - The Globe de Londres (1576-1644). Reconstruído a partir de 1989-1997 polo arquitecto Theo Crosby IMAXE 3.B.3.3.11.- Vista do teatro The Globe dende o río Támesis.. IMAXE 3.B.3.3.12.- Debuxo de The Theatre, un dos primeiros espazos para do teatro inglés do século XVI.. IMAXE 3.B.3.3.13.- Reconstrución do Corral de Comedias de Almagro (Ciudad Real) 1590..

(37) IMAXE 3.B.3.3.14.- Debuxo dun teatro típico inglés(The Rose) de finais do XVI.. IMAXE 3.B.3.3.15.- Vista de Londres (1647) na zona de Southwark, sinalando a situación de The Globe e, tamén, The Rose. Reproducido no libro Shakespeare’s Globe Rebuilt. Páx. 74. IMAXE 3.B.3.3.16.- Plantas, alzados e cortes do teatro The Globe..

(38) IMAXE 3.B.3.3.17.- Vista durante unha representación onde poden verse os actores representando no medio do público, facendo un teatro total..

(39) IMAXE 3.B.3.3.18.- Vista das gradas da Planta Baixa. Pode verse a incidencia do sol nunha parte dos asentos e ao fondo as cabinas decoradas para público distinguido.. IMAXE 3.B.3.3.19.- Vista da Piazza Este (Zona de entrada, vestíbulo, etc.) e da Oeste.

(40) IMAXE 3.B.3.3.20.- Vista da East Piazza delimitada polas dúas torres das escaleiras.. IMAXE 3.B.3.3.21.- Maqueta aérea da situación de The Globe. Pode verse a proximidade do río, o paseo fluvial e a incrustación do cilindro entre as edificacións que configurar a mazá.. IMAXE 3.B.3.3.22.- Vista xeral do Corral de Comedias de Almagro e The Globe. Tipoloxías teatrais moi semellantes, de uso idéntico, pero formas diverxentes..

(41) IMAXE 3.B.3.3.23.- Pasos de comunicación e evacuación da segunda Galería.. IMAXE 3.B.3.3.24.- Maqueta da estrutura e construción de The Globe.. IMAXE 3.B.3.3.25.- Esquema da Estrutura..

(42) IMAXE 3.B.3.3.26.- As medidas do teatro son deducidas dos restos arqueolóxicos atopados nunha zona moi próxima á situación actual onde se situaba The Globe orixinal. IMAXE 3.B.3.3.27.- A estrutura de pórticos de madeira.. IMAXE 3.B.3.3.28.- Vistas dos traballos artesanais da madeira e da cuberta de palla.. IMAXE 3.B.3.3.29.- Detalles artesanais da cuberta de palla e das paredes de madeira e cal..

(43) IMAXE 3.B.3.3.30.- Vista global do teatro. Imaxe que xustifica plenamente o seu nome.. IMAXE 3.B.3.3.31.- Vista do teatro dende o paseo fluvial. Ao fondo a torre da Tate Gallery..

(44) 3.B.- PERÍODO CONSCENTE. HISTORIA. 3.B.1.- Antigüidade clásica. 3.B.1.1.- Edificios gregos redondos. IMAXE 3.B.1.1.1.- Tholos de Delfos. IMAXE 3.B.1.1.2.- Base do Tholos de Epidauro. IMAXE 3.B.1.1.3.- Acompáñanse algúns gráficos do arqueólogo Pan. Kavvadias un dos estudosos deste tholos e a súa relación co sistema heliocéntrico.. 1.

(45) IMAXE 3.B.1.1.4.- Maqueta dunha reconstrución hipotética da Ágora de Atenas. Vese o Pritaneo en primeiro termo. Planta: Pritaneo á esquerda e Bouleiterion antigo (abaixo) e novo (arriba).. 2.

(46) Debuxo hipotético do interior do Pritaneo Evolución da Ágora de Atenas. Pode verse a posición fixa do Pritaneo ao longo do tempo.. 3.

(47) IMAXE 3.B.1.1.5.- Teatro de Epidauro. IMAXE 3.B.1.1.6.- Teatro de Éfeso. Correspóndese con un teatro máis romanizado. Na primeira fotografía pode verse a Avenida que comunicaba o porto coa cidade.. 4.

(48) Teatro orixinal grego de Éfeso, fondo do esceario e ampliación romana. IMAXE 3.B.1.1.7.-Teatro de Dionisos (Atenas). Teatro de Dionisos en Atenas, onde pode verse o detalle refinado dos asentos con superficies redondeadas para favorecer a acústica.. 5.

(49) 3.B.1.2.- Edificios romanos redondos IMAXE 3.B.1.2.8.- Plano cidade de Roma no que se mostran os seus principales edificios. O Forum Boarium está situado na parte inferior esquerda, no recodo do río.. Gravado de Piranesi da zona do Forum Boarium. Pode verse a Ponte Senatorio, actualmente Ponte Rotto, o “1-Tempio di Vesta. 2-Tempio della Fortuna virile. 3-Parte dell’antico Palatino” . Edicion romana de 1748.. Gravado de Piranesi onde se ve o Templo da Fortuna Virile e á dereita o “Tempio di Vesta oggi S. Maria del Sole”. Edición romana a partir de 1761.. 6.

(50) IMAXE 3.B.1.2.9.- Templo de Hércules Víctor. Construído a finais do sec. II a.C.. Vese o sistema piramidal da reconstrución da cuberta, que non coincide coas columnas.. 7.

(51) Templo de Vesta en Tibur (Tívoli).. IMAXE 3.B.1.2.10.- Mausoleo de Cecilia Metella. Aprox. 25 a.C. A parte superior máis oscura e as almenas son un engadido da época medieval cando foi convertido nunha torre defensiva. Gravado de Piranesi da Tumba de Cecília Metella, chamada Capo di Bove. Edición Romana de 1748. Pode verse tamén a famosa Via Appia.. 8.

(52) IMAXE 3.B.1.2.11.- MAUSOLEO DE AUGUSTO. 29 a.C.. Tumba etrusca en Caere (Cerveteri) data do séc. VI a.C. A base está tallado na lava volcánica. Libro Adriano e Arquitectura Romana. Henri Stierlin.. Pode verse o Mausoleo na actualidade. IMAXE 3.B.1.2.12.- Domus Aurea de Nerón. 64-69 d. C. Como está na actualidade e unha hipotética reconstrución da Sala octogonal, centro da ala oriental.. 9.

(53) Planta xeral do excavado.. Pazo da Domus Aurea. Planta e Corte. IMAXE 3.B.1.2.13.- Anfiteatro Flavio ou Coliseo. 72-80 d.C. Como está na actualidade e unha hipotética reconstrución cos toldos da cuberta.. 10.

(54) Estado actual e hipotética reconstrución do interior do Coliseo.. Maqueta hipotética do Coliseo no conxunto da cidade.. Foto aerea na actualidade. 11.

(55) Anfiteatros romanos de Verona (Italia) e El Jem (Túnez) IMAXE 3.B.1.2.14.- Termas de Trajano. Arquitecto: Apollodoro de Damasco. Situado derriba das ruinas da Domus Aurea. 109 d.C. Poden apreciarse varios semicírculos en ruinas.. Fotografía aerea onde se poden ver algún dos semicírculos e planta do conxunto.. Un dos semicírculos existentes duns 30 m de diámetro. 12.

(56) Cúpula termal do “Templo de Mercurio” en Baies (preto de Nápoles). Libro Adriano e a Arquitectura Romana. Henri Stierlin. Pax. 61.. Ilustracións de Thomas Noble Howe, que acompañan o Tratado de arquitectura de Vitruvio. Corresponden ao Libro V, Capítulo X. Páx. 210 e 211.. Pode observarse o Hipocasto, e o sistema para quentar a auga, e como quenta o solo circulando por debaixo. Sistema de bóbedas e de evacuación dos vapores. 13.

(57) Mercados de Trajano.. Forum de Trajano coa exedra e os mercado na parte superior. Base da columna trajana que marca o eixe do forum. Na hélice da columna ilústranse as batallas contra os Dacios.. Axonometría, antigua rúa Biberatica e fachada oriental dando ao Foro de Trajano, coa exedra urbana.. 14.

(58) IMAXE 3.B.1.2.15.- Panteón. Orixinalmente 13 d.C. O que chegou ata nós é do 118 d.C.. Gravado de Piranesi do interior. IMAXE 3.B.1.2.16.- Estupa de Sanchi, nº 1. India. Sec. III a. C.. 15.

(59) IMAXE 3.B.1.2.17.- Planta do Campo de Marte e maqueta da mesma zona.. Fotografía aérea do estado actual e estudio de Bernini para a regularización da Praza.. Gravados de Piranesi. Vista da Plaza da Rotonda co Panteón á dereita. Poden verse os dous campanarios que se lle puxeron cando funcionaba como igrexa. 16.

(60) O Panteón como un gran Salón urbano. A esquerda pode verse o habitáculo acondicionado como altar.. 17.

(61) Planta con pavimentos, semiplanta de arranque e despece da cúpula.. Planta e corte do Panteón completo e posición do primeiro Panteón de Agripa segundo Henri Stierlin.. Pode observarse a acertada correspondencia do despece do pavimento coas oquedandes e o antipático encontro nas zonas dos tabernáculos saíntes. 18.

(62) Perspectiva do Panteón, vendo interior e exterior. Debuxo de G. A. Dossio.. 19.

(63) Encontro sen trabar do pórtico do pronaos e o cilindro. Obsérvase o contraste das técnicas construtivas e dos materiais. Apréciase, tamén, cambio de ritmo entre pilastras do pronaos.. IMAXE 3.B.1.2.18.- Interior.. 20.

(64) Corte estrutural segundo Palladio e detalle da cuberta con pranchas de chumbo. IMAXE 3.B.1.2.19.- A cúpula esférica como símbolo de perfección.. 21.

(65) IMAXE 3.B.1.2.20.-. 22.

(66) IMAXE 3.B.1.2.21.- Planta de VILLA ADRIANA.. Planta dos edificios máis importantes de Villa Adriana e a súa articulación. 4- Zona de residencia, 5- Biblioteca latina, 6- Biblioteca grega, 7- Villa republicana, 8- Patio das Biblioteca, 9- Teatro marítimo, 10- Sala dos filósofos, 11- Poecile-Hipódromo, 12- Patio do Pazo de inverno, 13- Termas Héliocaminus, 14- Piazza d’Oro, 15- Pórtico das pilastras dóricas, 16- Caserne, 17- Pórtico do viveiro, 18- Xardín-Stadio, 19- Casino das tres exedras.. Planta do Teatro Marítimo, co pórtico, o lago e a illa. 23.

(67) Vista oblicua da maqueta onde se ve o papel central e articulador do Teatro marítimo.. Teatro marítimo da Villa Adriana. Pórtico deambulatorio 24.

(68) Ruinas das edificacións da illa central.. Planta e ruínas do vestíbulo da chamada Piazza d’Oro. 1- Vestíbulo, 2- Pórtico dobre, 3- Estanque axial, 4- Patio, 5- Sala Hypèthere, 6- Ninfeo. IMAXE 3.B.1.2.22.- MAUSOLEO DE ADRIANO, HOXE CASTELO DE S’ANGELO. 130 d.C.. 25.

(69) Maqueta coa restitución hipotética do Mausoleo. Museo da Vivilización romana, E.U.R., Roma. Sacada do libro Adriano e a Arquitectura romana de Henri Stierlin.. Como está na actualidade e unha posible reconstrución como Mausoleo.. 26.

(70) 1- Río Tíber, 2- Ponte chamado “Pons Aelius”, 3- Entrada do Mausoleo, 4- Masa cuadrada formado a base, 5- Vestíbulo dando á rampla helicoidal de acceso á tumba. Sacado do libro Adriano e a Arquitectura romana de Henri Stierlin.. Bóveda rampla helicoidal de ascenso á cámara sepulcral.. Vista aerea na actualidade. 27.

(71) IMAXE 3.B.1.2.23.- TEMPLO DE VESTA. Situación no Forum. Reconstrución 191 d.C. 4 Templo de Divus Julius, 5 Regia, 6 Arco de Augusto, 7 Templo de Vesta, 8 Atrium Vestae.. Vista dos edificios do Forum Romanum do Libro Banister Fletcher, Historia de la arquitectura por el método comparado. Citado por A.E.J. Morris, páx. 70. Pode observarse o Templo de Vesta coa perforación superior, no parte inferior esquerda.. 28.

(72) Templo de Vesta en Tibur (actual Tívoli). Libro Adriano e a Arquitectura romana de Henri Stierlin.. IMAXE 3.B.1.2.24.- TERMAS DE CARACALLA. 217 d.C. Vista aérea e maqueta.. 29.

(73) TERMAS DE DIOCLECIANO. 298 d.C. Vista oblícua, Planos e Sala circular na zona de entrada, restaurada no século XVI.. 30.

(74) IMAXE 3.B.1.2.25.- TEMPLO DE MINERVA MÉDICA. 300 d.C. Gravado de Piranesi. Ruinas doTemplo de Minerva Médica. Edición parisiennse de 1756. O corpo baixo é posterior segundo se reflexa nas lexendas.. 31.

(75) Plantas e fotografías actuais do Templo extraídas do libro de arquitectura romana de John Ward-Perkins. Planta segundo Andrea Palladio.. Interior do Templo na actualidade IMAXES 3.B.1.2.26.- MAUSOLEO CONSTANTINA ou TEMPLO STA. CONSTANZA. Aérea. 32.

(76) Planta e cortes do libro de Arquitectura Occidental de Chr. Norberg-Schulz.. 33.

(77) Debuxo realizado por G.A.Dossio.. 34.

(78) IMAXE 3.B.1.2.27.- MAUSOLEO DE TEODORICO. Rávena, 520 d.C. Vista entrada e Planta. 35.

(79) IMAXE 3.B.1.2.28.- TEATROS ROMANOS.Teatro Marcelo.Completado por Augusto 13 a. C.. Maqueta e Plano de situación coa súa reconstrución.. Restos doTeatro de Marcelo.. Gravado de Piranesi. Edición romana de 1745. 36.

(80) Odeon Herodes Atico. Atenas. 161 a 174 d.C.. Vista da Acrópolis. No primeiro plano as ruinas do Teatro ou Odeon de Herodes Atico. Libro de A.E.J. Morris. Páx. 51. 37.

(81) Plantas xenéricas aportadas por Vitruvio para a realización dun Teatro Romano, e as características do Teatro Grego. Na última pódense ver a colocación dos vasos ressoadores nos teatros. Tratado de Arquitectura. Páx. 206-208.. Ver tamén, Imaxe 7. IMAXE 3.B.1.2.29.- Gravados de Piranesi sobre estruturas romanas hoxe desaparecidas.. Vista do Tempio della Tosse.. Interior das Termas de Salustiano. 38.

(82) 3.B.2.- Idade Media 3.B.2.1.- Primeiras igrexas cristianas. IMAXE 3.B.2.1.1.- Igrexa da Natividade e Igrexa do Sto. Sepulcro dúas tipoloxías iguais. A parte octogonal e circular é a Anastasis levantada sobre o pesebre onde nace e a tumba onde morreu Xesucristo. O centro dun sistema de radiación expansiva.. - Stefano Rotondo. Roma. IMAXE 3.B.2.1.2.- Stefano Rotondo. Fotografía aérea. Gravado de Piranesi. Na lenda lese que as ruínas situadas á esquerda son do Aqueducto de auga Claudia. Interior. Entrada.. 39.

(83) - Capela palatina de Aquisgrán IMAXE 3.B.2.1.3.- Planta e cortes. Interior e cúpula octogonal.. 40.

(84) - Baptisterio da Catedral de Pisa. Imaxe 3.B.2.1.4.- Vista do conxunto. Vista aérea. Interior e Cúpula.. - Charola do Convento do Cristo. Tomar (Portugal). Imaxe 3.B.2.1.5.- A Charola de Tomar. Interior. Pintura das paredes con un Templo redondo.. 41.

(85) - Igrexa da Veracruz de Segovia IMAXE 3.B.2.1.6.- Planta e Corte. Vista oblícua dende o Alcázar de Segovia.. - Igrexa de San Marcos de Salamanca IMAXE 3.B.2.1.7.- Planta e vista lateral.. 42.

(86) 3.B.2.2.- Edificios militares. - Castelo Bellver. Palma de Mallorca. Imaxe 3.B.2.2.1.- Vista oblícua e aérea. Interior do patio e Planta.. - Castelos medievais. Imaxe 3.B.2.2.2.- Vista torre Castelo Ponferrada. Castelo Cliffords Tower, York (Inglaterra). 43.

(87)