PDF superior TítuloA expresión lingüística do significado de "causalidade"

A estreita relación semántica que existe entre estas dúas clases de oracións advírtese en exemplos como os seguintes, en que as consecutivas teñen un significado equivalente ó das respec[r]

En fel iz expresión si ntética contida no prefacio ó l i bro Problemas da língua galega (1 981 : 2) afi rmaba Carval ho Calero que na primeira parte desta obra se recol l ían trabal los seus que trataban "o tema da essência e a existência do galego, procurando no conhecimento do que é aquela, orientaçom para sugerir o que debe ser esta". Esta l iña de pensamento desenvolvíase de maneira particu larmente clara nos trabal los "Sobre a nossa l íngua" e " Do passado ao futuro", onde a reflexión sobre os aspectos fu lcrais da h istoria social da l i ngua galega desembocaban na formu l ación de ideas que poderían servir para afronta-los problemas que a ased iaban du rante os anos da chamada transición democrática16• Nesta perspectiva, o rei ntegracion ismo de Carval ho presentábase non como unha doutrina que servise exclusivamente para o consumo i nterno dos círcu los i ntelectuais galegu istas e nacional istas, senón como u n ha toma de posición asentada nunha visión da h i storia do galego que debería conducir á toma de med idas q ue asegurasen o seu porvir a través da súa rei ncorporación ó complexo l i nguístico luso-brasi leiro. Foi así, desde as súas posicións rei ntegracion istas, como o noso autor encarou problemas hoxe vitais para a l i ngua galega coma os relacionados coa constitución de l éx i cos de espec i a l idade ou tecnolectos ("O idioma galego e os problemas da l i nguage técn ica" e "Qu ímica em galego", en Carvalho Calero 1 983 : 3 6-43 , 1 30-1 32) e a restauración e grafización das formas toponímicas castelanizadas ("A Puebla" e "Rianjo, Viojo, Gestei ra", en Carval ho Calero 1 983 : 1 1 6-1 1 7, 1 36-1 38; "A Prova do Daiám" e "O testemu n ho do Marechal", en Carvalho Calero 1 990: 1 1 9-1 2 1 , 1 23-1 26).

dous traballos orientados e baseados na lingua galega: por unha banda a monografía Didáctica da lingua e novos soportes comunicativos: a linguaxe SMS (Mosquera Castro 2013c), dirixida cara o ensino secundario e que aborda tan só un aspecto concreto da Lingüística de Internet e, por outra banda, o traballo de López Viñas / Lourenzo Módia / Moreda Leirado (2010: 520) intitulado Gramática práctica da lingua galega. Comunicación e expresión, en que, como xa apuntamos, os anteditos autores dedican algunas páxinas a analizar este fenómeno lingüístico. E a pesar de que a situación do galego non difire daquela que manifestan as linguas da nosa contorna, consideramos insuficientes estes esforzos e, neste sentido, achamos necesario ampliarmos as obras de referencia sobre as liñas abertas por esta nova disciplina. Así, para alén dun corpus de mostras de escrita e textos dixitais, sería tamén moi útil realizar un glosario e facelo dispoñíbel –preferibelmente en formato dixital– para que poida ser consultado libremente, mais principalmente, como un recurso didáctico de carácter puntual. Neste sentido, parécenos igualmente importante, e mesmo complementario, elaborarmos un estudo que recolla de forma sintética e exemplificada os principais fenómenos gramaticais, textuais e conversacionais das novas prácticas lingüísticas que se producen nestes contextos, conformando máis un recurso para as aulas de lingua galega e unha guía para os non iniciados na comunicación virtual.

tre os dous adxectivos) e nos vv. 15-16 (sen vírgula no vocativo). De todos os xeitos, aínda é máis transcendente a eliminación de calquera indicación de que o texto hímnico é un diálogo (a través das aspas ou dos trazos de diá- logo), isto é, unha pregunta aos “rumo- rosos” (vv. 1-8) e a correspondente res- posta (vv. 9-32), de modo que se condiciona a interpretación semántico- literaria. Por outra parte, o texto oficial reconverte a orixinal forma contracta ó (unha sílaba métrica) nunha aglutina- ción gráfica ao (dúas sílabas métricas), ao tempo que moderniza o adxectivo trasparente. No que se refire a aspectos fono-morfolóxicos, unha versión res- pectuosa co texto orixinal debería manter cinxido (en lugar da variante cinguido, allea a Pondal) e a forma mas da conxunción adversativa, usada sis- tematicamente polo poeta a partir de 1886. E no relativo ao léxico, é indubi- tábel a forma clan (termo de orixe cél- tica co significado de ‘descendencia, pobo...’) que Pondal utiliza en diversas ocasións na súa poesía (ás veces coa forma gráfica clam), sempre como si- nónimo de grupo humano, tanto no poema central de Queixumes, como na restante produción lírica. Ademais, o texto oficial reconverte o adxectivo sós, que confire un valor intensificador ao texto e impide a sinalefa, nun ad- verbio baixo a arcaizante forma soo. E aínda se detecta no texto unha forma inexistente na lingua pondaliana (e na lingua galega) como féridos, corrup- ción (seguramente por erro de impren- ta) da forma correcta férridos utilizada por Pondal co valor de ‘duros como o ferro, férreos’. Finalmente, aparece no v. 21 unha forma pseudogalega como iñorantes, incorrecta desde o punto de vista lingüístico, que o poeta xamais utiliza en lugar da correcta ignorantes, documentado, ademais, en diversas pasaxes da obra pondaliana.

que a mellora desta valoración no contorno académico supoña tamén un reforzo para a expresión formal –oral e escrita– do conxunto do alumnado do centro educativo. Despois de seis anos continuados de intervención educativa, no presente xa é notorio que o panorama sociolingüístico da vila de Burela se atopa en proceso de transfor- mación planificada, moi especialmente desde que o proxecto de socialización elabo- rado polo IES Perdouro tivo continuidade no denominado «Modelo Burela de Plani- ficación Lingüística», aprobado por unanimidade das forzas políticas locais (2008) e que está ofrecendo resultados moi alentadores tanto na localidade como na súa área de influencia comarcal.

A cuestión foi abordada no informe da Asesoría Xurídica Xeral da Xunta de Galicia do 21 de febreiro de 2003, relativo ao ámbito de protección dos bens inventariados. Neste informe sinalouse que sempre e cando non exista no respectivo concello un plan xeral de ordenación municipal informado favorablemente pola Direccion Xeral de Patrimonio Cultural, en que se prevexa cal é o ámbito concreto de protección do ben de carácter cultural, seralles de aplicación aos bens inventariados o disposto no artigo 30 das vixentes normas complementarias e subsidiarias de planeamento, aprobadas pola Resolución da COTOP do 14 de maio de 1991, toda vez que estes bens, polos seus valores históricos ou culturais, quedan encadrados na categoría de solo non urbanizábel especialmente protexido. En efecto, as normas complementarias e subsidiarias de plan da Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra de 1991 establecen, no seu artigo 4 —“Aplicación das súas determinacións”— que, “ en virtude do seu carácter subsidiario, as normas de ámbito provincial serán aplicábeis nos municipios que carezan de plan xeral (plan xeral ou normas subsidiaria municipal)”, mentres que “en virtude do seu carácter complementario serán de aplicación para suplir as indeterminacións e lagoas do plan municipal vixente, sen que en ningún caso poida modificar a clasificación do solo, nin alterar as determinacións do plan que complementen”.

por conocer la vida. Ahora bien, en tanto intentos, dichas teorías han ocurrido en algún momento de la historia, y en cada uno de ellos muy diferentes han sido los ambientes científicos, culturales, políticos y sociales que los han rodeado e influenciado. Así, interrogar a la razón, con aras de depurarla para hacerla sensible a la vida, implica también reconocer la historicidad de la primera, reconocer las diversas teorías y estrategias que se han empleado a lo largo de la historia para conocer la vida. Este reconocimiento no podrá dar cuenta más que de la variedad de puntos de vista, de posiciones y corrientes que lo han intentado, variedad que en paralelo refleja también —y este es uno de los postulados centrales en la obra de Canguilhem— la particularidad de los fenómenos vitales, mismos que antes que restringirse al inmovilismo y a la esclerosis se caracterizan por su tendencia al cambio, a la innovación, al error y a la corrección, en suma, por su dinamismo. Las variadas posiciones que ha expresado el hombre a través de sus discursos para conocer la vida no son más que la expresión de la dificultad misma del objeto, la vida en tanto cambio, fluctuación, innovación, acierto y error. Es por eso que la epistemología canguilhemiana nunca deja de ser histórica o, si se quiere, que la historia de las ciencias que lleva a cabo nunca deja de ser epistemológica. Porque si lo que queremos conocer es la vida, nuestros instrumentos tienen que, como mínimo, garantizar que nuestro objeto sigue conservando sus par- ticularidades, su irreductibilidad a las explicaciones del tipo determinista- mecánico. Es por eso que el análisis meramente epistemológico es insuficiente, porque adolecería de la movilidad y el dinamismo que le da la historia, en tanto ésta intenta reflejar la movilidad, lo cambiante de las teorías sobre la vida a lo largo del tiempo.

Si ponemos atención a la cita anterior, veremos que la mayoría de los españoles que llegaron a “conquistar” Chile eran analfabetos. Por tanto, difícilmente nos iban a dejar un lenguaje cuidadoso y bien pronunciado. Pero esto no solamente se da en Chile, pues en gran parte de América desembarcaron españoles y europeos de baja cultura lingüística. La mayoría eran ambiciosos aventureros y soldados que vinieron en busca de fortuna a esta parte del planeta. En relación a la conformación social y cultural de los colonizadores de la América hispana, Oroz señala:

A raíz de tales apreciacións estimouse necesario facer un estudo cuantitativo dos datos reais de cinco países empregando para cada un deles seis retardos nas variables obxecto de análise. Os países escollidos foron catro pertencentes ao Grupo dos Sete (Alemaña, Reino Unido, Estados Unidos e Xapón), ademais de España por cuestións obvias. Da súa análise é posible concluír (non sen certas excepcións) que a miúdo é a variable financeira a que causa a real, con maior ou menor antelación en función do país a analizar, quedando deste xeito desbotadas as conclusións achegadas por autores como Martínez Abascal (1998) ou Ilmanen (2003). Así, nos países onde a relación causal é mais prolongada serían España e Alemaña, onde se produciría a devandita relación en todos e cada un dos retardos analizados; pola súa banda, Estados Unidos e Xapón presentarían o PIB como causa dos últimos dous e tres trimestres (respectivamente) da variable financeira escollida para cada caso. Mención especial merece o país británico, no que non se produciría ningún tipo de relación causal motivada, moi probablemente, polo característico da súa economía, na que se encadra a City londiniense.

La lectura de los lugares correspondientes de Ser y tiempo es un paso obligado para decidir el problema de si, y en qué sentido, este nuevo enfoque constituye una ruptura o más bien una profundi- zación en presupuestos ya presentes en la fase temprana. Por otra parte, atendiendo al segundo aspecto antes mencionado, es claro que no es posible comprender la teoría heideggeriana de la signifi- cación, tal como ella aparece en Ser y tiempo, sin aproximarse interpretativamente a la concepción del lenguaje que la acompaña, tanto por la trabazón sistemática del tratamiento de estos fenó- menos en la obra, como por el estrecho vínculo que toda una tradición filosófica ha visto entre ambas cuestiones. En tal sentido, esta aproximación se hace particularmente útil a la hora de confrontar la especificidad de dicha teoría con aquéllas que, en su mayoría desde la filosofía lingüístico-analítica, han visto en el lenguaje —sea cual fuere la unidad lingüística considerada como semánticamente primaria— el “lugar” específico del significado, en tanto fenómeno originario en el cual y desde el cual surge por primera vez y adquiere sentido la pregunta por lo que sea

Vénse considerando comunmente que os topónimos Brigantium, Brigantia son de orixe celta (Nieto Ballester, 1997: 142; Bascuas 2014: 84) e identifícase neles un derivado da raíz indoeuropea *bher- ‘levar’, ‘elevar’, ‘altura’ (Pokorny, 1959: 128-131, 140-141), que deixa representantes ben coñecidos nas linguas célticas (co significado de ‘outeiro’: irlandés ant. brí, galés bre, bretón bre, córnico bre) e tamén nas xermánicas (berg ‘monte’, burg ‘cidade’). Esta orixe emparenta etimoloxicamente o noso topónimo con dous elementos que se teñen por indiscutida mostra dun substrato céltico hispano: -briga, característico da toponimia celta da Hispania occidental: Conimbriga, Mirobriga, Vollobriga, Nemetobriga etc. (Gorrochategui, 1997: 23-26), e mais -bre, presente en topónimos compostos galegos como Sillobre, Barallobre, O Grove etc. (Moralejo Lasso, 1977: 49-84; Búa, 1997: 84-88). Brigantium conta con correspondencias toponímicas noutras áreas de Europa, documentadas desde a antigüidade: Brigantium en Hibernia, Brigantium en Britania, Brigantione (hoxe Briançon) na Galia, Brigantium na Retia, en Hispania Brigantia, hoxe Bragança, outra Brigantia alpina que é hoxe Bregentz, en Austria (Greule, 2014: s.v. Bregenzer Ache), todas en territorios con acreditada presenza celta na prehistoria, desde as illas Británicas e a Gallaecia ata os Alpes. A coincidencia exacta das formas non supón necesariamente o mesmo significado en todos eses topónimos, pois a raíz pode estar neles con diversos valores, desde un máis xenérico, orográfico (‘altura, monte, outeiro’) a outro máis específico, civil (‘altura fortificada, castro’, ou ben ‘cidade’ –lémbrese que o termo de orixe latina Cidá, Cividá tamén é forma habitual na toponimia galega para denominar os castros–). Do mesmo xeito, tampouco podemos saber con certeza o valor da sufixación complexa -ant‑ium de Brigantium; quizais puido achegar un valor colectivo (‘lugar de montes’, ‘lugar de castros’), mais é igualmente verosímil que se formase a partir dun xentilicio ou etnónimo en -antes. En Hibernia existía o pobo dos Brigantes (Ptolomeo, I, 2), Estrabón menciona uns Brigantii nos Alpes (Geographia, IV, 6) e en Britania o

Respecto á dinamización, somos a universidade con maior número de alumnado estranxeiro de Cataluña, o cal esixe que lle haxa que proporcionar un programa de acollemento e, asemade, significa tamén moita dedicación por parte do persoal dos Servizos Lingüísticos. Neste sentido, estou extremadamente orgulloso do que levan feito durante estes anos. Cada ano, na Universidade de Barcelona 1000 estudantes estranxeiros –dos 2000 que chegan– aprenden catalán e son quen de seguiren as cla- ses de catalán nun mes. Isto novamente é extraordinario, malia non ser fácil. Esixe, sen dúbida ningunha, moita dedicación, e recórrese a bolseiros, á formación de parellas lingüísticas, á implicación do alumnado, dos centros, á información constante, á for- mación... Por tanto, tampouco neste sentido o catalán é unha barreira, senón que é unha oportunidade. O estudantado estranxeiro, por exemplo, pode estudar Medicina nun dos hospitais máis prestixiosos de España –o Hospital Clínico de Barcelona– e non só aprende a disciplina, senón que tamén cando menos acaba entendendo outra lingua.

Desde finais do século pasado os organis- mos internacionais como as Nacións Uni- das (UNESCO-UNEP, 1976, 1978, 1989, 1995) resaltaron a necesidade de integrar a EA no sistema educativo, como tamén así o subliñaron as diferentes conferencias internacionais sobre Educación ambiental (Conferencia Intergubernamental sobre Educación Ambiental, 1977; Congreso de Moscú, 1987, Conferencia de Nacións Unidas sobre Medio Ambiente e Desenvol- vemento, 1992, Declaración de Tesalónica, 1997). Desde estas reunións tense promo- cionado a ambientalización do currículo escolar co obxectivo de formar unha cida- danía sensibilizada co medio ambiente e capaz de actuar no exercicio da súa res- ponsabilidade cidadá. O reto está en pa-

A Delegación de Educación e Infancia do Concello de Córdoba e a Fundación Públi- ca Municipal Xardín Botánico de Córdoba asinaron un convenio de colaboración co que se lles facilita aos escolares dos cole- xios de Córdoba capital, que así o solicita- ren, unha visita ás distintas dependencias (Xardín de Exhibición, museos, invernadoi- ros...) do Xardín Botánico con monitorado que realiza un percorrido con cada un dos grupos que participan nesta actividade, o que facilita a adaptación dos temas rela- cionados co mundo vexetal ao nivel edu- cativo de cada un dos grupos con que se traballa.

La traducción literal de la oración es: “y salió a hacer guerra contra el resto de su simiente”. El término griego σπέρματος es un sustantivo genitivo, que se traduce como “simiente, descendiente, semilla, linaje”. Aunque el significado mayormente se inclina a semilla o grano, también se puede aplicar en sentido figurado al hombre que denota descendencia o hijo. En nuestra época los creyentes pasan a ser herederos de las promesas que Dios hizo a Abraham (Ro 4:13-25), siendo los creyentes en Cristo los verdaderos descendientes de Abraham porque imitan la fe del patriarca. 8 El texto también menciona λοιπῶν que significa “el remanente”, “el resto”, es decir la descendencia de la mujer, encontrando allí una progresión, ver el cuadro: 9

Seguindo o referencial de Morse, a Esca- la para Avaliação do Significado do Cuidar (EASC) recebeu validação de constructo, em 2003. No presente trabalho, objetivou-se com- pletar o processo de validação do instrumento: avaliação da consistência interna e da reprodu- tividade da EASC. Para estimar a consistência interna foram usadas as informações originais do estudo sendo calculados os valores de Alfa de Cronbach para cada um dos 5 domínios e de cada questão. Para a reprodutibilidade, através da técnica de teste e reteste, a escala foi aplicada a 98 sujeitos, estudantes de enferma- gem. A reprodutividade foi medida pelo grau de concordância entre as duas aferições, atra- vés de medidas concorrentes: as porcentagens de concordância observadas, o coeficiente de correlação intraclasse e o coeficiente de con- fiabilidade de Spearman-Brown. Concluiu-se que se trata de um instrumento consistente e

Nesta comunicación pretendemos realizar unha aproximación á situación do pro- ceso de normalización lingüística no ensino, e para elo analizamos brevemente algún dos compoñentes que cre[r]

Pouca fortuna acompañou ó plano debuxado en 1865 para erixir sobre a fachada da Consistorial a pequena torre que acollería o reloxio municipal, atento o Concello a necesidades máis inexc[r]

obxectivos. No noso caso funcionamos sempre con planos de normalización lingüís- tica, xa levamos dous datados en 1990 e en 1999, e o ano pasado aprobamos outro documento estratéxico que marca os grandes trazos para os próximos cinco anos: o Plano director do éuscaro. Repárese en que xa non leva no seu título o termo norma- lización, por aquilo de expresarmos o feito de que se avanzou, de que desexamos avanzar máis e de que consideramos a lingua vasca como outra lingua máis, co seu estatus de lingua verdadeiramente oficial, cos mesmos dereitos e o mesmo uso que o castelán. Queda atrás, por tanto, unha fase máis precaria, onde cumpría falarmos de normalización, e agora xa se fala de plano director e nel se fixan as liñas da política lingüística tal e como se fai tamén noutros ámbitos de xestión 5 .

Dixen ó principio que cando lle escoitei a súa historia a Alfredo Bryce Echenique, nunca pensei que aquel relato oral puidera dar orixe a un texto lite- rario, porque se[r]