ESTACIÓN DE HIDROBIOLOXÍA

ESTACIÓN DE HIDROBIOLOXÍA

“ENCORO DO CON”

MEMORIA DE ACTIVIDADES

Decembro 2013 - decembro 2014

Vilagarcía de Arousa, 10 de xaneiro de 2015

1

INVESTIGACIÓN

USO DAS INSTALACIÓNS PARA PROXECTOS DE INVESTIGACIÓN

Os laboratorios e demais instalacións e medios da EHEC foron empregados durante o ano 2014 para o desenvolvemento de varios proxectos de investigación. Os proxectos foron:

- Proxecto “Contribución ao coñecemento da fase mariña da lamprea (Petromyzon marinus Linnaeus, 1758) e a súa migración reproductora na conca do río Ulla (Galicia; NW España)” Consellería de Economía e Industria. Dirección Xeral de Investigación, Desenvolvemento e Innovación. Investigador principalDR.FERNANDO COBO GRADÍN.Varias datas 2014.

- Proxecto “Evaluación de la biodiversidad del lago de la mina de Meirama y de su entorno” Lignitos de Meirama, S. A. Investigador principalDR.FERNANDO COBO GRADÍN.Varias datas 2014

ESTANCIAS DE INVESTIGADORES

Ao longo do ano 2014 fixeron estadías na EHEC:

- DRA.ROSARIO PLANELLÓ CARRO.Profesor Axudante Doutor do Grupo de Bioloxía do Dpto. de Física Matemática e Fluídos da Facultade de Ciencias da UNED de Madrid.

- D. OSCAR HERRERO FELIPE. Estudiante de doutoramento do Grupo de Bioloxía do Dpto. de Física Matemática e Fluídos da Facultade de Ciencias da UNED de Madrid.

VISITAS DE INVESTIGADORES

Ao longo do ano 2014 visitaron a EHEC:

- D. PEDRO BRUFAO CURIEL. Catedrático E.U. interino do Departamento de Derecho Administrativo.

Facultad de Derecho. Universidad de Extremadura.

- DR.RAFAEL MIRANDA FERREIRO.Profesor do Departamento de Biología Ambiental: Zoología y Ecología.

Facultad de Ciencias. Universidad de Navarra.

2

- D.FILADELFO GUEVARA.Profesor titular e Investigador da Facultade de Agronomía da Universidade de San Carlos de Guatemala.

- D. HECTOR OROZCO. Enxeñeiro Agrónomo do Centro Guatemalteco de “Investigación de la Caña de Azúcar” (CENGICANA).

- D.FREDY LONGO.Enxeñeiro Agrónomo do Centro Guatemalteco de “Investigación de la Caña de Azúcar”

(CENGICANA).

ACORDOS CON OUTRAS INSTITUCIÓNS

- Acordo Marco de Colaboración entre os Museos Científicos Coruñeses (MC²) do Excelentísimo Concello de A Coruña e a Estación de Hidrobioloxía "Encoro do Con", da Universidade de Santiago de Compostela, que ten como obxecto a realización de iniciativas tendentes a fomentar e desenvolver actividades científicas e de divulgación da hidrobioloxía dos ecosistemas acuáticos continentais galegos. Abril 2014.

- Sinatura dun convenio entre a Universidade de Santiago de Compostela e a Consellería de Medio Ambiente para a realización do curso "Planificación Hidrolóxica e Directiva Marco da Auga" organizado pola Estación de Hidrobioloxía "Encoro do Con". Maio 2014.

PARTICIPACIÓN EN COMITÉS CIENTÍFICOS E DE EXPERTOS

- Participación do Director da EHEC como Membro do Comité Científico das “V Jornadas Ibéricas de Ictiología: Conocer para Conservar” organizadas polo Museo Nacional de Historia Natural e da Ciencia (MUHNAC). Lisboa. 24-27 de xuño de 2014.

- Participación do Director da EHEC como Membro do Comité Científico da “reunión de expertos do Proxecto LIFE + Nature MIGRATOEBRE” organizada en Tortosa (Tarragona). 27 de outubro de 2014.

- Participación do Director da EHEC, o DR.FERNANDO COBO GRADÍN, e dos investigadores D.DAVID

JOSÉ NACHÓN GARCÍA e D. SERGIO SILVA BAUTISTA como especialistas no Workshop do ICES (International Council for the Exploration of the Sea) sobre lampreas e zamborcas (WKLS). Lisboa.

28 e 29 de decembro de 2014.

3

- Entre os días 4 e 7 de marzo celebrouse en Zaragoza o “21º Salón Internacional del Agua y del Riego (SMAGUA 2014)” e o “11º Salón del Medio Ambiente” a os que foi invitada a Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” e á que asistiron o Dr.FERNANDO COBO GRADÍN, eDNA.SANDRA BARCA

BRAVO.

- Os días 6 e 7 de maio celebrouse no National Science Learning Centre de York, Inglaterra, a “IFM Lamprey Conference 2014”. na que participou a Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” á que asistiu D.SERGIO SILVA BAUTISTA onde presentou a seguinte comunicación oral:

- “The haematophagous feeding stage of anadromous populations of sea lamprey Petromyzon marinus: low host selectivity and wide range of habitats”

- Entre os días 24 e 27 de xuño celebrouse en Lisboa, no Museo Nacional de Historia Natural e da Ciencia (MUHNAC) as “V Jornadas Ibéricas de Ictiología: Conocer para Conservar” nas que participou a Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” á que asistiron o DR. FERNANDO COBO GRADÍN, DR.RUFINO

VIEIRA LANERO, DNA. SANDRA BARCA BRAVO, DNA. MARÍA TERESA COUTO MENDOZA, D. PABLO

GÓMEZ SANDE, D. DAVID JOSÉ NACHÓN GARCÍA, D. CARLOS MORQUECHO COBAS, D. SERGIO SILVA

BAUTISTA eDNA.LORENA LAGO MEIJIDE, onde presentaron as seguintes comunicacións:

- “Single pass electrofishing method for assessment and monitoring of larval lamprey populations”

- “Condition assessment and trend of larval sea lamprey populations (Petromyzon marinus Linnaeus, 1758) in NW Iberian Peninsula”

- “Glycogen and protein levels in different organs of adult sea lamprey (Petromyzon marinus Linnaeus, 1758)”

- “Variation in the RNA/DNA ratio in different organs of sea lamprey adults (Petromyzon marinus Linnaeus, 1758)”

- “Early spawning migration in the upwelling zone and distribution of allis shad, Alosa alosa (Linnaeus, 1758), and twaite shad, Alosa fallax (Lacépède, 1803), in Galicia (NW Spain)”

- “Characterization of the spawning habitat and mating behaviour of twaite shad, Alosa fallax (Lacépède, 1803), in the river Ulla (NW Iberian Pennsula)”

4

- “Biometrical characteristics, growth and diet composition of twaite shad, Alosa fallax (Lacépède, 1803), juveniles in the Ulla and Miño tidal freshwater wetlands (NW Iberian Peninsula)”

- “Spawning migration and status of two populations of twaite shad, Alosa fallax (Lacépède, 1803), in NW Iberian Peninsula”

- “Temporal evaluation of exogenous food offer for entomophagous fish in a Galician river”

- “Metabolic indicators (RNA/DNA ratio and total protein) of two brown trout populations (Salmo trutta Linnaeus, 1758)”

- “Hepatic and muscular glycogen values in brown trout (Salmo trutta Linnaeus, 1758), from two mountain rivers with different thermal conditions”

-Do día 20 ao 24 de outubro celebrouse no Centro Cultural Casal Paguera en Paguera (Calvia) Mallorca o

“5^th International Otolitih Symposium” no que participou a Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con”

e o que asistiuD.DAVID JOSÉ NACHÓN GARCÍA, onde presentou a seguinte comunicación en panel:

- “Otolith´s elemental and isotopic profiles of two populations of twaite shad [Alosa fallax (Lacépède, 1803)]: insight into habitat use and discriminate stocks”

- O sábado 8 de novembro celebrouse en Vila Nova de Cerveira o “VII Simpósio Ibérico sobre a bacia hidrográfica do rio Minho” no que participou a Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” á que asistiron o DR. FERNANDO COBO GRADÍN, DR. RUFINO VIEIRA LANERO, DNA. SANDRA BARCA BRAVO, DNA. MARÍA TERESA COUTO MENDOZA, D. PABLO GÓMEZ SANDE, D. DAVID JOSÉ NACHÓN GARCÍA, D.

CARLOS MORQUECHO COBAS,D.SERGIO SILVA BAUTISTA E DNA.LORENA LAGO MEIJIDE.DNA.SANDRA

BARCA BRAVO E D.DAVID JOSÉ NACHÓN GARCÍA presentaron as seguintes comunicacións orais:

- “Variación intraindividual de marcadores de reserva energética (relación RNA/DNA, glucógeno y proteínas) en distintos órganos de adultos de lamprea marina (Petromyzon marinus Linnaeus, 1758)”

- “Niveles de fondo de los marcadores de reserva energética (relación RNA/DNA, glucógeno y proteínas) de individuos adultos de lamprea marina (Petromyzon marinus Linnaeus, 1758) al inicio de su migración anádroma”

- “Datos preliminares sobre los patrones de migración de la población de saboga, Alosa fallax (Lacépède, 1803), del Baixo Miño revelados por la microquímica de los otolitos”

5

- “Estructura de edades y morfometría de la población de saboga, Alosa fallax (Lacépède, 1803), en el Baixo Miño durante su migración anádroma”

- Os días 28 e 29 de novembro celebrouse o Workshop do ICES (International Council for the Exploration of the Sea) sobre Lampreas e zamborcas (WKLS) a o que foi invitada a Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” e á que asistiron o Dr.FERNANDO COBO GRADÍN,D.DAVID JOSÉ NACHÓN GARCÍA eD.SERGIO

SILVA BAUTISTA como expertos. Neste Workshop D.DAVID JOSÉ NACHÓN GARCÍA eD. SERGIO SILVA

BAUTISTA realizaron as seguintes ponencias:

- “The twaite shad, Alosa fallax (Lacépède, 1803), in NW of Iberian Peninsula”

- “The sea lamprey Petromyzon marinus Linnaeus, 1758 in NW of Iberian Peninsula”

PUBLICACIÓNS CIENTÍFICAS

- SILVA,S., ARAÚJO,M.J.,BAO,M., MUCIENTES,G. &COBO, F. (2014). The haematophagous feeding stage of anadromous populations of sea lamprey Petromyzon marinus: low cost selectivity and wide range of habitats. Hydrobiologia, 734: 187-199. DOI 10.1007/s10750-014-1879-4.

- SILVA,S., VIEIRA-LANERO,R.,SÁNCHEZ-HERNÁNDEZ,J.,SERVIA,M.J.& COBO,F.(2014). Accidental introduction of anadromous sea lampreys (Petromyzon marinus Linnaeus, 1758) into a European reservoir.

Limnetica, 33 (1): 41-46.

- COUTO-MENDOZA, M.T., SERVIA, M.J. & COBO, F. (2014). Regeneration interferes with fluctuating asymmetry analysis in odonate larvae. Limnetica, 33 (1): 107-120.

- LESTÓN, V., DÍAZ, J. & COBO, F. (2014). Contribución al conocimiento faunístico de los Simuliidae (Insecta, Diptera) de Galicia (NO España). Boletín. Asociación española Entomología (AeE), 38 (1-2): 57- 172.

- COBO, F., SÁNCHEZ-HERNÁNDEZ, J.,VIEIRA, R. &SERVIA, M. J.(2014). Seasonal movements of the European eel in a Southwestern Europe river (river Ulla, NW Spain). Nova Acta Científica Compostelana (Bioloxía), 21:77-84.

6

- SILVA,S.,GOODERHAM,A.,FORTY,M.,MORLAND,B.&LUCAS,M.C.(2014). Egg drift and hatching success in European river lamprey Lampetra fluviatilis: is egg deposition in gravel vital to spawning success? Aquatic Conservation: Marine and Freshwater Ecosystems, DOI: 10.1002/aqc.2486.

- COUTO-MENDOZA, M.T., VIEIRA- LANERO, R. & COBO. F. (2014). More complexity does not always mean more accuracy: The case of IBMWP and METI in NW Spain. Ecohydrology, DOI:

10.1002/eco.1528.

- LESTÓN, V., DÍAZ, J., QUIRCE, C. & COBO, F. (2014). Distribución y selección de sustrato de los Simuliidae (Diptera) en el tramo medio del río Serpis (sureste de España). Boletín de la Sociedad Entomológica Aragonesa (S.E.A.), 55:153-158.

-SILVA,S.,VIEIRA-LANERO,R.,BARCA,S.,SERVIA,M.J.,SÁNCHEZ-HERNÁNDEZ,J.&COBO,F.(2014).

Single pass electrofishing method for assessment and monitoring of larval lamprey populations. Limnetica, 33 (2): 217-226.

-SÁNCHEZ-HERNÁNDEZ,J.(2014). Age-related differences in prey-handling efficiency and feeding habitat utilization of Squalius carolitertti (Cyprinidae) according to prey trait analysis. Biología, Section Zoology 69/5: 696-704. DOI: 10.2478/s11756-014-0347-y.

7

Imaxes do 21º Salón Internacional del Agua y del Riego (SMAGUA 2014), Zaragoza. Marzo

2014.

8

D

. R

P

C

, profesor axudante Doutor do Grupo de Bioloxía do Dpto. de Física Matemática e Fluídos da Facultade de Ciencias da UNED de Madrid, imaxe tomada por D.

O

H

F

. Estudiante de doutoramento do Grupo de Bioloxía do Dpto. de Física

Matemática e Fluídos da Facultade de Ciencias da UNED de Madrid. Río Sar, maio 2014.

9

Presentación da comunicación oral do investigador da EHEC D. Sergio Silva Bautista na “IFM

Lamprey Conference 2014” en York, Inglaterra. Maio 2014.

10

Visita de D. P

B

C

, Catedrático E.U. interino do Departamento de Derecho

Administrativo. Facultad de Derecho. Universidad de Extremadura. Xuño 2014.

11

Participación nas “V Jornadas Ibéricas de Ictiología: Conocer para Conservar“.

Xuño 2014.

12

Colocación das comunicacións en panel presentadas nas “V Jornadas Ibéricas de Ictiología:

Conocer para Conservar”. Xuño 2014.

13

Participación no “5

International Otolitih Symposium”. Outubro 2014.

14

Meandro de Flix (río Ebro) tomada durante a reunión de expertos do Proxecto MIGRATOEBRE.

Outubro 2014.

Río Ebro ao seu paso por Flix, reunión de expertos do Proxecto MIGRATOEBRE. Outubro 2014.

15

Visita do Enxeñeiro D. Filadelfo Guevara e dos investigadores D. Héctor Orozco e D. Fredy

Longo. Outubro 2014.

16

Presentación de comunicacións orais no “VII Simpósio Ibérico sobre a bacia hidrográfica do rio

Minho”. Novembro 2014.

17

Participación no Workshop do ICES (International Council for the Exploration of the Sea) sobre

lampreas e zamborcas (WKLS). Novembro 2014.

18

Participación no Workshop do ICES (International Council for the Exploration of the Sea) sobre

Lampreas e zamborcas (WKLS). Novembro 2014.

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

DOCENCIA

DOCENCIA EN CURSOS DE POSTGRADO E MASTERS Master en “Biodiversidade e conservación do medio natural” USC

- “Funcionamento dos sistemas acuáticos epicontinentais”. Master en “Biodiversidade e conservación do medio natural”. Impartido polo DR. FERNANDO COBO GRADÍN (USC). Abril 2014.

- “Conservación e ordenación das poboacións piscícolas epicontinentais ibéricas”. Master en

“Biodiversidade e conservación do medio natural”. Impartido polo DR. JUAN ÁNGEL DÍAZ PAZOS (USC).

Abril 2014.

- “Avaliación de contaminación e métodos de restauración en ecosistemas acuáticos”.Master en

“Biodiversidade e conservación do medio natural”. Impartido polo DR. FERNANDO COBO GRADÍN (USC) e o DR.RUFINO VIEIRA LANERO (USC). Abril 2014.

Master en “Medioambiente e Recursos Naturais” USC

- “Biodiversidade animal”. Master en “Medioambiente e recursos Naturais”. Impartido polo DR. FERNANDO COBO GRADÍN (USC). Abril 2014.

- “Monitorización dos ecosistemas acuáticos”. Master en “Medioambiente e recursos naturais”. Impartido polo DR. FERNANDO COBO GRADÍN (USC). Abril 2014.

Master en “Enxeñería Ambiental” USC

- “Calidade Biolóxica das augas”. Master en “Enxeñería Ambiental”. Impartido polo DR. FERNANDO COBO

GRADÍN (USC). Decembro 2014.

30

Durante o ano 2014 leváronse a cabo a defensas dos seguintes traballos de investigación dirixidos polo Director da EHEC:

- Lectura do Traballo de fin de Grao de DNA.ARANTXA ARROYO GARCÍA,titulado “Estado ecológico del río Umia: año 2012”. Xullo de 2014.

- Lectura do Traballo de fin de Master de DN.DANIEL MANCEBO FERNÁNDEZ,titulado “Correlaciones entre parámetros físicoquímicos e índices bióticos en aguas continentales”. Xullo de 2014.

- Lectura do Traballo de fin de Master de DN.SANTIAGO DELGADO LÓPEZ, titulado “Variabilidad y correlación entre índices hidromorfológicos y biológicos para la evaluación del estado ecológico de las aguas continentales”. Setembro de 2014.

- Defensa da Tese Doutoral de D.SERGIO SILVA BAUTISTA, titulada “Biología y ecología de la lamprea marina (Petromyzon marinus Linnnaeus, 1758) en Galicia”.de de 2014. Decembro de 2014.

CURSO DE VERÁN

Organización de Curso de Verán

Entre os días 4 e 6 de xuño de 2014 a EHEC organizou no Salón García da Casa da Cultura de Vilagarcía de Arousa o curso de verán titulado “Planificación Hidrológica y Directiva Marco Europea del agua”

(18 horas lectivas). Deste curso foron directores o DR. FERNANDO COBO GRADÍN, Profesor Titular de Zooloxía do Departamento de Zooloxía e Antropoloxía Física da Facultade de Bioloxía e Director da Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” da USC e a DRA. MARÍA JOSÉ SERVIA GARCÍA, Profesora Contratada Doutora de Zooloxía do Departamento de Bioloxía Animal, Bioloxía Vexetal e Ecoloxía da Universidade de A Coruña. Os secretarios do mesmo foron o DR.RUFINO VIEIRA LANERO e DNA. SANDRA

BARCA BRAVO, Xefe e Responsable do laboratorio e calidade da Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” da USC respectivamente.

Participación en Cursos de Verán

O Director da Estación formou parte do cadro docente do Curso de Verán “Auga para consumo humano: Xestión de recursos naturais en medio rural e en encoros”. Organizado pola ETSE de Camiños, Canais e Portos da Universidade de A Coruña. A Coruña. 17 de xuño de 2014.

31

- “Métodos de seguimiento de las poblaciones de peces por telemetría” Organizado pola Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” dentro das ”Sesións Científicas da EHEC”. Vilagarcía de Arousa. 18 de marzo de 2014.

- “Técnicas avanzadas de marcado de peces dulceacuícolas” Organizado pola Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” dentro das ”Sesións Científicas da EHEC”. Vilagarcía de Arousa. 16 de xullo de 2014.

Membros da Estación de Hidrobioloxía asistiron aos seguintes cursos:

-“Estadística aplicada a laboratorios de ensayo y calibración” Organizado pola Universidade de A Coruña. Do 26 ao 30 de maio de 2014.

PRÁCTICAS EN EMPRESA DE ALUMNOS DA USC

Durante o ano 2014 realizou prácticas de empresa na Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con”, o seguinte estudante da Universidade de Santiago de Compostela:

- ANTÓN BLANCO VILARIÑO. Do 1 de setembro ao 30 de setembro. Cunha duración de 112 horas.

Estas prácticas consistiron fundamentalmente na colaboración en traballos de campo e laboratorio no ámbito da Hidrobioloxía (análise fisicoquímica de auga e sedimentos, mostraxes de poboacións de peixes e macroinvertebrados, separación e identificación de mostras de macroinvertebrados bentónicos e diatomeas, elaboración de índices bióticos,…).

32

Grupo de alumnos realizando as prácticas da asignatura “Funcionamento dos sistemas acuáticos epicontinentais” do Master en “Biodiversidade e Conservación do Medio Natural” nas instalacións

da EHEC. Abril 2014.

33

Grupo de alumnos realizando as prácticas da asignatura “Conservación e ordenación das poboacións piscícolas epicontinentais ibéricas” do Master en “ Biodiversidade e Conservación do

Medio Natural” nas instalacións da EHEC. Abril 2014.

34

Grupo de alumnos realizando as prácticas da asignatura “Avaliación de contaminación e métodos de restauración en ecosistemas acuáticos” do Master en “Biodiversidade e Conservación do Medio

Natural”. Abril 2014.

35

Grupo de alumnos realizando as prácticas da asignatura “Monitorización dos Ecosistemas Acuáticos” do Master en “Medioambiente e Recursos Naturais” nas instalacións da EHEC. Abril

2014.

36

Cartel do Curso de Verán organizado pola Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” no Salón García en Vilagarcía de Arousa sobre “Planificación Hidrolóxica e Directiva Marco da Auga”.

Xuño 2014.

37

Curso de Verán organizado pola Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” no Salón García en

Vilagarcía de Arousa sobre “Planificación Hidrolóxica e Directiva Marco da Auga”. Xuño 2014.

38

Dúas das conferencias impartidas durante o Curso de Verán organizado pola Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” no Salón García en Vilagarcía de Arousa sobre “Planificación

Hidrolóxica e Directiva Marco da Auga”. Xuño 2014.

39

Programa do Curso de Verán organizado pola ETSE de Camiños, Canais e Portos da Universidade da Coruña sobre “Auga para consumo humano: xestión de recursos naturais en medio rural en

encoros”, no que o director da EHEC formou parte do cadro docente. Xuño 2014.

40

Defensa da Tese de Doutoramento de D. Sergio Silva Bautista. Decembro 2014.

41

Grupo de alumnos realizando as prácticas da asignatura “Calidade Biolóxica das Augas” do

Master en “Enxeñería Ambiental” nas instalacións da EHEC. Abril 2014.

42

43

EXTENSIÓN UNIVERSITARIA

ORGANIZACIÓN DE CURSOS E ACTIVIDADES EDUCATIVAS E DE DIVULGACIÓN

- “XIX curso de formación para Coordinadores de grupo do Proxecto Ríos”. Organizado pola Asociación Ecoloxista ADEGA o 26 de abril de 2014, cun total de 35 participantes.

- “XX curso de formación para Coordinadores de grupo do Proxecto Ríos”. Organizado pola Asociación Ecoloxista ADEGA o 27 de setembro de 2014, cun total de 33 participantes.

ACTIVIDADES DE VOLUNTARIADO SOCIAL

- Colaboración no programa de voluntariado da USC: “Asesoramento á comunidade terapéutica Proxecto Home para a cría de Salmónidos en catividade” dende o 1 de xaneiro ata o 31 de decembro de 2014.

ACTIVIDADES DE DIVULGACIÓN

- A EHEC forma parte do Consello Asesor da publicación periódica “Trueiro”, da que foron realizadas no ano 2014 catro edicións, ás que o Director da EHEC o DR.FERNANDO COBO GRADÍN aportou os seguintes artigos:

- “El canto de los peces”. Trueiro. Ano VII. Nº 24. Marzo 2014.

- “Conectando peces, ríos y personas”. Trueiro. Ano VII. Nº 25. Maio 2014.

- “Funeral por una Mosca”. Trueiro. Ano VII. Nº 26. Setembro 2014.

- “25 años de gestión de la pesca en Galicia”. Trueiro. Ano VII. Nº 26. Setembro 2014.

- “Hay que tener menos MIMO con los peces de Galicia”. Trueiro. Ano VII. Nº 27. Decembro 2014.

44

E na que os investigadores da EHEC D. SERGIO SILVA BAUTISTA e D. DAVID JOSÉ NACHÓN GARCÍA

aportaron respectivamente os seguintes artigos:

- “Avances en el estudio de la lamprea marina en Galicia”. Trueiro. Ano VII. Nº 24. Marzo 2014.

- “Alosas: Especies en la encrucijada”. Trueiro. Ano VII. Nº 27. Decembro 2014.

- Participación do Director da Estación no programa de radio “A Vivir Galicia” da Cadena SER. Febreiro 2014.

- Participación do Director da Estación, o DR. FERNANDO COBO GRADÍN, na mesa redonda “Progreso y mejor calidad de nuestras aguas: ¿es posible? ” incluída na "Semana de la pesca 2014", que tivo lugar no Salón de Ámbito Cultural do Corte Inglés de Santiago de Compostela o 22 de febreiro de 2014.

- Participación do Director da Estación no Programa de V Televisión “Informe V” Adiós Ríos. Cap 27. O día 15 de marzo de 2014.

- Cesión de material para a exposición “Auga doce”, terceira gran exposición que alberga o museo do Gaiás na Cidade da Cultura. Santiago de Compostela. Duración da exposición: 21 de marzo ata o 14 de setembro de 2014.

- Organización dunha exposición e dunha conferencia sobre a bioloxía dos peixes migradores co gallo do

“Día mundial dos peixes migradores”. Auditorio Municipal de Vilagarcía de Arousa. 24 de maio de 2014.

- Asesoramento científico da EHEC á “1ª Xornada técnica de pesca deportiva e medio natural"

organizada polo Concello de O Pino. O Pino. 4 e 5 de outubro de 2014.

- Publicación de varios Artigos de Opinión na prensa diaria en medios coma: La voz de Arousa, Faro de Vigo ou o Ideal/Correo Gallego.

- Participación nos Programas da Televisión de Galicia “Vivir o Mar” e “A Revista”.

45

Programa das “XIX Xornadas de formación de coordinadores do Proxecto Ríos” realizadas na

EHEC. Abril 2014.

46

Programa das “XX Xornadas de formación de coordinadores do Proxecto Ríos” realizadas na

EHEC. Setembro 2014.

47

Dúas imaxes dos XIX e XX Cursos de formación para os integrantes do Proxecto Ríos. Abril e

setembro 2014.

48

Páxina da revista “Badalada” do 2014 de Proxecto Home na que aparecen as conferencias impartidas polos investigadores da EHEC no C.T. As Cernadas de Proxecto Home. Varias datas

2014.

49

Cartel da exposición “Auga doce” que albergou o museo do Gaiás na Cidade da Cultura (Santiago de Compostela) e imaxes das dúas obras do Dr. Rufino Vieira Lanero cedidas a esta magna

exposición. Marzo a setembro 2014.

50

Imaxes da conferencia “La biología de los peces migradores” e da exposición organizadas pola EHEC co gallo do “Día mundial dos peixes migradores” no Auditorio Municipal de Vilagarcía.

Maio 2014.

51

Cartel e imaxes da “1ª Xornada técnica de pesca deportiva e medio natural” organizada polo

Concello de O Pino no que o asesoramento científico corría a cargo da EHEC. Outubro 2014.

52

Portadas dos catro exemplares da publicación periódica “Trueiro” da que a EHEC forma parte do

Consello Asesor. 2014.

53

SERVIZOS A TERCEIROS

SERVIZOS E REDACCIÓN DE INFORMES

Durante o ano 2014 a EHEC prestou os seguintes servizos:

- Análises de auga elaborados para particulares. Varias datas 2014.

- “Identificación de taxones y determinación de toxína en fase sestónica y disuelta en embalses de la cuenca del Miño-Sil”. Confederación Hidrográfica Miño-Sil. Comisaría de Augas. Ministerio de Agricultura, Alimentación y Medio Ambiente. Varias datas 2014.

- Asesoramento á Asociación Ecoloxista ADEGA na elaboración de material impreso e na organización dos cursos de formación dentro das actuacións do programa “Proxecto Ríos”. Varias datas 2014.

E levou a cabo a redacción dos seguintes informes:

- “Plan de vigilancia ambiental. Control del medio de las aguas superficiales del proyecto de llenado de la mina de Meirama - 1º Semestre”. A solicitude de LIMEISA (Lignitos de Meirama/Gas Natural Fenosa). Abril de 2014.

- “Plan de vigilancia ambiental. Control del medio de las aguas superficiales del proyecto de llenado de la mina de Meirama - 2º Semestre”. A solicitude de LIMEISA (Lignitos de Meirama/Gas Natural Fenosa). Setembro de 2014.

- Evaluación de la biodiversidad del lago de la mina de Meirama y de su entorno (segunda fase). A solicitude de LIMEISA (Lignitos de Meirama/Gas Natural Fenosa). Decembro 2014.

54

Mostraxes para o estudo da biodiversidade da mina de Meirama. Varias datas 2014.

55

ACTIVIDADE DO LABORATORIO

- Separáronse e identificáronse ao redor de 159.000 individuos pertencentes a 127 familias de macroinvertebrados.

- Realizáronse 7 análises granulométricas e de materia orgánica.

- Analizáronse 96 mostras de auga, nas que se realizaron ao redor de 1317 determinacións de diferentes parámetros fisico-químicos.

- Fixéronse ao redor de 670 análises de biomarcadores (ADN, ARN, proteínas e glicóxeno e lípidos) en mostras de macoinvertebrados e peixes.

- Procesáronse un total de 206 peixes, estudándose os seus carácteres diagnósticos específicos, determinóuselles a idade por escalimetría, calculáronse os índices de condición, hepático e gonadosomático, e analizáronse os seus contidos estomacais.

- Analizáronse 126 mostras de fitoplancton onde se identificaron 51 xéneros dos filos mais representativos das masas de auga continentais (Cianobacterias, Diatomeas, Clorofitas e Dinoflaxelados).

56

Mostraxes para o estudio da lamprea mariña co test de sangue en feces en Ximonde. Varias datas

2014.

57

Mostraxes para a recollida de especies invasoras coma o black-bass (Micropterus salmoides) en

As Gándaras (O Porriño). Abril 2014.

58

Mostraxes para a recollida de especies invasoras coma a percasol (Lepomis gibbosus) no embalse

de As Conchas (Ourense). Abril 2014.

59

PROMOCIÓN DA EHEC

VISITAS DE CENTROS DE ENSINANZA E ASOCIACIÓNS

- O día 18 de xuño visitou a Estación de Hidrobioloxía “Encoro do Con” un grupo de cincuenta alumnos das AMPAS de varios colexios de Vilagarcía de Arousa.

REPRESENTACIÓN DA EHEC EN CONFERENCIAS E MESAS REDONDAS

-“Progreso y mejor calidad de nuestras aguas: ¿es posible?” Mesa redonda incluída na Semana da pesca 2014 organizada polo Corte Inglés de Santiago de Compostela á que asistiu o Director da EHECo DR.FERNANDO COBO GRADÍN .Santiago de Compostela. 22 de febreiro de 2014.

- “Análisis de aguas y otros trabajos desarrollados en la Estación de Hidrobioloxía Encoro do Con”

Conferencia impartida por DNA. SANDRA BARCA BRAVO aos membros da Comunidade terapéutica Proxecto Home. As Cernadas, Val do Dubra (A Coruña). 22 de abril de 2014.

- “Crecimiento y alimentación en la trucha común (Salmo trutta Linaeus, 1758).” Conferencia impartida polo D.SERGIO SILVA BAUTISTA aos membros da Comunidade terapéutica Proxecto Home. As Cernadas, Val do Dubra (A Coruña). 13 de maio de 2014.

- “Ciclo vital y adaptaciones de la trucha común (Salmo trutta Linaeus, 1758)” Conferencia impartida polo DR. FERNANDO COBO GRADÍN aos membros da Comunidade terapéutica Proxecto Home. As Cernadas, Val do Dubra (A Coruña). 20 de maio de 2014.

- “Clasificación, delimitación y tipología de las masas de agua” Conferencia impartida polo DR. FERNANDO COBO GRADÍN no curso de verán“Planificación Hidrológica y Directiva Marco Europea del agua”. Vilagarcía de Arousa. 4 de xuño de 2014.

- “Indicadores biológicos del estado de las masas de agua superficiales”. Conferencia impartida polo DR. FERNANDO COBO GRADÍN no curso de verán“Planificación Hidrológica y Directiva Marco Europea del agua”. Vilagarcía de Arousa. 5 de xuño de 2014.

60

- “Funcionamento de sistemas lénticos”. Conferencia impartida polo DR.FERNANDO COBO GRADÍN no curso de verán “Auga para consumo humano: xestión de recursos naturais en medio rural e encoros”. A Coruña, 17 de xuño de 2014.

- “Tipología de las masas de agua” Conferencia impartida polo DR. FERNANDO COBO GRADÍN a membros da Confederación Hidrográfica do Miño- Sil (Ourense). 23 de xuño de 2014.

- “La biología de los peces migradores” Conferencia impartida polo DR.FERNANDO COBO GRADÍN no acto polo “Día mundial dos peixes migradores”. Vilagarcía de Arousa, 24 de maio de 2014.

PREMIOS E DISTINCIÓNS

- Concesión do premio “Medio Ambiente APROEMA 2014” na categoría de "Centros académicos- Universidades" polo proxecto "Fomento de actividades científicas e de divulgación para a conservación de especies de peixes migradores do sudoeste europeo (MIGRANET)" á Estación de Hidrobioloxía "Encoro do Con" da Universidade de Santiago de Compostela. O acto de entrega tivo lugar no Hostal dos Reis Católicos, Santiago de Compostela, o 27 de novembro de 2014.

61

Visita das AMPAS de varios colexios de Vilagarcía de Arousa á EHEC. Xuño 2014.

62

Conferencias impartidas polo Dr. Fernando Cobo Gradín, “Clasificación, delimitación y tipología de las masas de agua” e “Indicadores biológicos del estado de las masas de agua superficiales”

no curso de verán “Planificación Hidrológica y Directiva Marco Europea del agua”. Xuño 2014.

63

Entrega do premio “Medio Ambiente APROEMA 2014” ao Dr. Fernando Cobo Gradín. Santiago

de Compostela. Novembro 2014.

64

65

NOMEAMENTOS E PERSOAL

Persoal

- Renovación dos sucesivos contratos do Xefe da Estación DR.RUFINO VIEIRA LANERO.

- Contrato por obra ou servizo como “Analista e responsable de calidade do laboratorio da Estación de Hidrobioloxía” de DNA. SANDRA BARCA BRAVO a cargo da “Contratación de Técnicos de Apoio- Modalidade infraestruturas” do Ministerio de Ciencia e Innovación dende o 1 de xaneiro de 2012 ata o 31 de decembro de 2014.

66

67

INSTITUCIÓNS, EMPRESAS, GRUPOS DE REPRESENTACIÓN, ETC.

INVOLUCRADOS NA ACTIVIDADE DA EHEC EN 2014

- Institut National de la Recherche Agronomique (INRA). UMR ECOBIOP (Francia – Aquitaine).

- Xunta de Galicia. Consellería de Medio Ambiente, Territorio e Infraestruturas:

- Augas de Galicia.

- Dirección Xeral de Conservación da Natureza.

- Aquamuseu do río Minho. Vila Nova de Cerveira. Portugal.

- Aquarium Finisterrae. Casa dos Peixes. A Coruña.

- Confederación Hidrográfica do Miño-Sil.

- Museo Nacional de Ciencias Naturales (CSIC) - Université de Pau et des Pays de l´Adour (Francia) - Universidade de Santiago de Compostela:

- Dpto. de Zooloxía e Antropoloxía Física da Facultade de Bioloxía.

- Universidade de A Coruña:

- Dpto. de Bioloxía Animal, Bioloxía Vexetal e Ecoloxía da Facultade de Ciencias.

- ETS de Enxeñeiros de Camiños, Canais e Portos.

- UNED. Madrid:

- Grupo de Bioloxía e Toxicoloxía Ambiental. Dpto. de Física Matemática e Fluídos. Facultade de Ciencias.

- Asociación Galega de Investigadores da Auga (AGAIA).

- Asociación para a Defensa Ecolóxica de Galicia (ADEGA).

- Comunidade terapéutica Proxecto Home.

- RTVG. Radio Galega.

- LIMEISA (Lignitos de Meirama S.A./ Gas Natural Fenosa).

- V Televisión (La Voz de Galicia) - Cadena Ser (Radio Arousa)

68

69

Investigación... 1

Uso das instalacións para proxectos de investigación ... 1

Visita de investigadores... 1

Acordos con outras institucións ... 2

Participación en comités científicos e de expertos ... 2

Ponencias en Congresos ... 3

Publicacións científicas ... 5

Docencia ... 29

Docencia en cursos de postgrao e másters ... 29

Defensa de traballos de investigación ... 30

Curso de verán ... 30

Outros cursos de formación universitaria ... 29

Prácticas de empresa de alumnos da USC... 31

Extensión universitaria ... 43

Organización de cursos e actividades educativas e de divulgación ... 43

Actividades de Voluntariado Social ... 43

Actividades de Divulgación... 43

Servizos a terceiros... 53

Servizos e redacción de informes... 53

Actividade do laboratorio ... 55

Promoción da EHEC... 59

Visitas de centros de ensino e asociacións ... 59

Representación da EHEC en conferencias e mesas redondas ... 59

Premios e distincións... 60

Nomeamentos e Persoal ... 65

Institucións, empresas, grupos de representación, etc. involucrados na actividade da EHEC en 2014 ... 67