MEMORIA ECONÓMICA E DE ACTIVIDADES

(1)

IDEGA

Instituto Universitario de Estudos e Desenvolvemento de Galicia

MEMORIA ECONÓMICA E DE ACTIVIDADES

2016

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO DE COMPOSTELA

(2)

IDEGA

Avda. das Ciencias, Chalet nº 1 Campus Vida

15782 Santiago de Compostela Telf.: 881814339

Fax: 881814383 E-mail: idgsec@usc.es Web: www.usc.es/idega

(3)

MEMORIA 2016

3

ÍNDICE

PRESENTACIÓN ... 5

ÓRGANOS DE GOBERNO E PERSOAL ... 13

GRUPOS DE INVESTIGACIÓN ... 19

PROXECTOS E CONTRATOS DE INVESTIGACIÓN ... 29

I. Área de economía agroalimentaria e estudos rurais ... 33

II. Área de planificación, ordenación e desenvolvemento territorial ... 35

III. Área de turismo ... 37

IV. Área de economía galega, estudos sectoriais e desenvolvemento económico ... 38

V. Área de demografía, mercado de traballo e economía social ... 39

VI. Área de economía ambiental e recursos naturais ... 41

VII. Apoio a estruturas de investigación ... 44

PUBLICACIÓNS I. A economía galega. Informe 2015 ... 47

II. Documentos de traballo IDEGA ... 48

DOCENCIA I. Posgrao Oficial en desenvolvemento rexional e integración económica ... 51

II. Programa de Doutoramento en desenvolvemento rexional e integración económica ... 52

III. Máster en Sociedade da Información e desenvolvemento urbano-rexional ... 55

IV. Máster Internacional en Planificación, desenvolvemento local e ordinación do territorio en África occidental ... 56

V. VII Curso de formación para informadores de oficinas de turismo e guías ... 57

XORNADAS E CONGRESOS ... 59

PREMIOS ... 65

(4)

IDEGA

PROXECCIÓN INTERNACIONAL ... 69 PUBLICACIÓNS 2016 INVESTIGADORES DO IDEGA ... 73 ORZAMENTO E BALANCE DE SITUACIÓN DO IDEGA... 87

(5)

PRESENTACIÓN

(6)

(7)

MEMORIA 2016

7 Instituto Universitario de Estudos e Desenvolvemento de

Galicia

Director: D. Alberto Meixide Vecino

Enderezo: Avda. das Ciencias, Chalet nº1. Campus Vida. Santiago de Compostela 15782

Teléfono: 881.814.339

Correo electrónico: idgsec@usc.es

Data de creación: Real decreto 2078 do 30 de xullo de 1976 (BOE DO 4/11/76).

O IDEGA é un centro da USC que ten como principais obxectivos a investigación básica e aplicada no ámbito das Ciencias Sociais, tanto sobre os problemas de desenvolvemento económico do pasado como do presente, con especial atención á realidade social e económica de Galicia.

Partindo deste presuposto, o IDEGA preséntase como un centro multidisciplinar de investigación e de formación de referencia, que integra saberes e capacidades de diferentes disciplinas, incorporando as distintas dimensións políticas, económicas, sociais, xeográficas, culturais e empresariais que afectan o desenvolvemento territorial, coa finalidade de facilitar a consecución dun crecemento global sostible para eliminar os desequilibrios territoriais.

Os seus obxectivos fundamentais, perseguidos a través das investigacións básicas e aplicadas desenvolvidas nas liñas de investigación da área científico-técnica “Humanidades e Ciencias Sociais”, priorizan a análise e estudo do desenvolvemento sostible desde unha perspectiva rexional;

considerando as súas tres dimensións básicas conxuntamente (medioambiental, económica e social) pódense sintetizar nos seguintes puntos:

.- Realizar proxectos de investigación, asesoramento e apoio técnico nos ámbitos da súa análise.

.- Contribuír á xeración e desenvolvemento de metodoloxías nos campos de Economía, Xeografía, Historia, Socioloxía e Demografía que permitan avanzar no coñecemento científico destas áreas.

.- Facilitar aos mozos graduados a súa formación e actividade investigadora nas liñas do Instituto para que poidan incorporarse ao

(8)

IDEGA

actual sistema de investigación, desenvolvemento e innovación.

.- Fomentar, impulsar e potenciar as relacións científicas de investigación e docencia con outros Centros nacionais e internacionais.

.- Publicar os resultados das súas investigacións en libros, artigos científicos e de divulgación, e presentalos a través de relatorios e comunicacións en congresos nacionais e internacionais.

.- Organizar congresos, seminarios, mesas redondas e xornadas de portas abertas para difundir os resultados obtidos nos proxectos de investigación.

O IDEGA, desde o inicio da súa actividade hai xa máis de 35 anos, amosou o seu compromiso co fomento da investigación científica, a xeración de coñecemento sobre a realidade social, económica e territorial de Galicia e a difusión dos seus resultados en beneficio de toda a sociedade. Publicacións como o informe anual sobre a A Economía Galega, a coordinación de Plans Estratéxicos de desenvolvemento local e provincial, o importante número de proxectos competitivos sobre a investigación socioeconómica e territorial de Galicia, os numerosos cursos, seminarios, encontros e congresos (Congreso de Economía de Galicia en todas as súas edicións) e o importante número de investigadores mozos formados sitúan o IDEGA como principal centro de investigación socioeconómica e territorial de Galicia e en referente para a toma de decisións das institucións públicas e privadas que inflúen no desenvolvemento territorial nas sociedades do noso contorno.

De cara ao futuro, o IDEGA seguirá afondando nos obxectivos anteriores, cunha clara preocupación pola aplicabilidade do coñecemento xenerado. A realización de proxectos con marcado carácter multidisciplinar (consolidación de liñas de investigación como a medioambiental, os estudos turísticos e os problemas socioeconómicos da dispersión e o avellentamento da poboación), a difusión das investigacións mediante publicacións e congresos, o traballo con investigadores mozos e a consolidación de redes con outros centros de investigación nacionais e internacionais son os obxectivos máis importantes para o futuro.

ASPECTOS MÁIS RELEVANTES DA ACTIVIDADE DO INSTITUTO

O estudo dos problemas do territorio, a consideración da rexión como instrumento idóneo para a promoción do espazo en que se asenta, a planificación económica e urbanística da rexión, os imperativos da descentralización e da desconcentración, as consecuencias do avellentamento da poboación ou os desequilibrios territoriais son, sen dúbida, problemas que requiren que a Universidade aplique todo o seu rigor intelectual para a procura de solucións. Dadas as peculiares

(9)

MEMORIA 2016

9 circunstancias que Galicia presenta para o seu desenvolvemento (situación

periférica, acusado envellecemento, elevadísima dispersión poboacional e fortes desequilibrios internos), resulta imprescindible a existencia dun centro universitario que, desde unha perspectiva transdisciplinar e coa colaboración de diversas entidades públicas e privadas, realice este amplo labor de investigación e estudo da realidade socioeconómica e territorial.

Desde o seu inicio, o IDEGA deu mostras dunha gran capacidade investigadora, aglutinando os principais investigadores das áreas de socioeconomía e territorio tanto da Universidade de Santiago como das universidades da súa contorna, en especial das universidades públicas da Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal (onde hai que salientar que membros do IDEGA desenvolveron un papel esencial na xestación da Fundación Centro de Estudos Eurorrexionais Galicia-Norte de Portugal e promoveron estudos específicos de forte impacto sobre a situación socioeconómica da Eurorrexión). Tamén é destacable a intensa actividade docente en ciclos superiores, o que converteu o IDEGA no referente básico na promoción dos estudos sociais, económicos e territoriais sobre a realidade galega.

Como froito da intensa actividade investigadora e docente desenvolvida, o IDEGA situouse entre os centros de referencia en investigación socioeconómica cunha

importante presenza na contorna institucional e da iniciativa privada, o que lle asegura ao IDEGA un papel fundamental no diálogo Universidade-Sociedade. A investigación realizada é altamente competitiva, con grupos de referencia capaces de promover e desenvolver proxectos cada vez máis ambiciosos en relación coas liñas máis innovadoras do panorama científico internacional, o que asegura un enorme potencial de crecemento a curto e medio prazo.

(10)

IDEGA

A confluencia de investigadores de dez áreas de coñecemento de Ciencias Sociais, Humanidades e Ciencias Experimentais que posúen notables diferenzas en canto á súa dinámica investigadora (clasificación temática, resultados da investigación, visibilidade, etc.) é a principal singularidade do IDEGA. Un importante número de proxectos realizados, sobre todo os relacionados coa planificación estratéxica territorial, requiriron ademais a incorporación de investigadores doutras áreas científicas, en principio menos afíns (Bioloxía, Física, Arquitectura, Enxeñaría, etc.), pero imprescindibles para o correcto desenvolvemento das investigacións propostas, e coas que é necesario ter unha relación máis estreita, só factible desde unha estrutura de investigación flexible e transdisciplinar como o IDEGA. Este enfoque resulta clave, porque os problemas da sociedade non pertencen a unha soa disciplina, senón que transcenden o ámbito social, económico, cultural e tecnolóxico.

O IDEGA pon a disposición do público, anualmente, esta memoria descritiva das súas actividades, a cal, xunto coas súas publicacións e a súa páxina web (http://usc/idega.es/) permiten un mellor coñecemento do centro.

Pretendemos que na Memoria se recolla unha información completa sobre o noso labor investigador e o resto de actividades que se desenvolveron ao longo do último ano. Igualmente, ofrécese información sobre as entidades e as persoas que compoñen na actualidade os seus órganos de goberno e o seu persoal permanente, así como sobre os fluxos e fondos de carácter económico-financeiro que son a contrapartida, e o soporte, da súa actividade.

O IDEGA EN 2016

O IDEGA dispuxo dun orzamento anual de xestión de algo máis de 19.000 euros grazas a contribución da Fundación Feiraco, do Consello Economico- Social (CES) e dos grupos de investigación que desenvolven os seus proxectos no Instituto. A estes fondos teñen que sumarse os dispoñibles de investigación, docencia e cooperación. Os ingresos totais obtidos por todos os conceptos foron de 1.140.214,45 euros cantidade moi similar a alcanzada en 2015. Nestes ingresos inclúense os 86.412,67 euros de remanente retido hai anos pola USC dos fondos de investigación do IDEGA, pendente da súa recuperación. O detalle completo das contas de ingresos e gastos do Instituto preséntanse no apartado final da presente Memoria.

Os órganos de goberno do IDEGA celebraron as súas reunións nas seguintes datas: A Comisión Permanente reuniuse o 24 de febreiro, o 31 de marzo, o 20 de maio e o 22 de setembro. O Consello Científico reuniuse o 31 de marzo e o 25 de maio. A Xunta de Goberno reuniuse o 19 de xullo. En 2016 produciuse o cese a petición propia do director do IDEGA Xoaquín Fernández Leiceaga e dende o reitorado procedeuse o nomeamento de Alberto Meixide Vecino desde o 1 de agosto, como director en funcións.

(11)

MEMORIA 2016

11 Os grupos de investigación adscritos ao IDEGA suman un total de 35

profesores dos campus de Lugo e Santiago de Compostela (3 catedráticos, 18 profesores titulares, 2 profesores titulares de E.U., 12 profesores contratados doutores), 6 investigadores postdoutorais (2 Plan I2C Xunta de Galicia, 4 contratados por proxecto), e en torno a 25 estudantes de doutoramento, ademais de 3 técnicos de apoio e 1 técnico administrativo. A distribución por grupos de investigación figura nun apartado desta Memoria.

En 2016, os grupos adscritos ao IDEGA leváron a cabo 44 proxectos de investigación, 11 máis que os realizados en 2015. Por grandes áreas distribuironse da seguinte forma: Área de economía agroalimentaria e estudos rurais (6 proxectos); Área de planificación, ordenación e desenvolvemento territorial (6 proxectos); Área de turismo (6 proxectos);

Área de economÍa galega, estudos sectoriais e desenvolvemento económico (5 proxectos); Área de demografía, mercado de traballo e economía social (6 proxectos); Area de economía ambiental e recursos naturai (11 proxectos); Apoio a estruturas de investigación (4 proxectos).

No apartado de publicacións cumpre destacar a efeméride dos 30 anos da realización polo IDEGA dos informes anuais sobre a economía galega. En 2016 co patrocinio da //AFundación publicouse: A economía galega. Informe 2015. Tamén en 2016 elaboráronse no IDEGA 2 documentos de traballo.

No eido da docencia no IDEGA segue a impartirse, cun bo resultado, o programa de Desenvolvemento Rexional e Integración Económica, programa oficial de posgrao da USC, adaptado ao Espazo Europeo de Educación Superior, que inclúe un máster con dúas especialidades e un doutoramento. Neste programa de doutoramento defendéronse 5 teses doutorais.

No IDEGA desenvolveronse neste exercicio o Máster en Sociedade da Información e Desenvolvemento Urbano-Rexional e o Máster Internacional en Planificación, Desenvolvemento Local e Ordeación do Territorio en Äfrica Occidental.

En canto a cursos, impartiuse o VII Curso de formación para informadores de oficinas de turismo e guías.

Na súa procura por incentivar a investigación, o IDEGA convocou en 2016, conxuntamente co Consello Económico e Social de Galicia, o III Premio de Investigación “Valentín Paz Andrade de investigación en economía de Galicia” e coa Fundación Feiraco o “Premio Jesús García Calvo de investigación en desenvolvemento rural e cooperativismo”.

(12)

IDEGA

Un dos obxectivos estratéxicos do IDEGA e potenciar a súa proxección internacional. Tradicionalmente o IDEGA recibe a investigadores visitantes nas súas instalacións. En 2016 recibíronse a dous investigadores da Università degli Studi di Siena – Arezzo. Ademais, membros dos grupos de investigación do IDEGA participan en 6 redes internacionais.

En 2016 o no IDEGA comezou a elaborarse un Plan de Acción para o período 2017-2020, solicitado polo Vicerreitorado de Investigación e Innovación. Nomeuse unha Comisión encargada da redacción dun borrador que unha vez rematado someteríase a consideración do Consello Científico.

O Plan de Acción do IDEGA terá que centrarse en dous obxectivos fundamentais: 1.- Consolidar e reforzar o papel relevante que ven xogando o Instituto na investigación aplicada e na transferencia de coñecemento. 2.- Impulsar ao mesmo tempo un salto cualitativo en canto á excelencia científica, a partir do reforzamento e a avaliación continua da base de persoal investigador implicado nas súas actividades.

Este Plan de Acción manterá unha estreita relación co proxecto da Agrupación Estratéxica “Bioeconomía, Emprendemento e Territorio”

(BETA+); proxecto impulsado en 2015 desde o IDEGA e no que se continúa traballando para a súa mellora con vistas á presentación á convocatoria de axudas a Agrupacións Estratéxicas que realice a Xunta de Galicia.

A continuación desenvólvese polo miúdo as actividades levadas a cabo polo IDEGA en 2106 que, dun modo sintético, se recollen neste apartado.

Antes da Memoria Económica, o lector dispón das referencias dos traballos en revistas españolas e internacionais dos investigadores do IDEGA.

Coa publicación desta Memoria o IDEGA mantén o seu compromiso de transparencia coa sociedade na transmisión da información e amosa a súa satisfacción por contribuir, cunha investigación de calidade, a un mellor coñecemento da realidade social e económica de Galicia e de ser un instrumento de transmisión do saber na Universidade de Santiago de Compostela.

(13)

ÓRGANOS DE GOBERNO E

PERSOAL

(14)

(15)

MEMORIA 2016

15

XUNTA DE GOBERNO

Presidente: D. Juan Viaño Rey. Reitor da Universidade de Santiago de Compostela.

Dna. Isabel Rodríguez-Moldes Rey. Vicerreitora de Investigación e Innovación da Universidade de Santiago de Compostela.

D. Javier López Martínez. Director do Instituto de Estudos Económicos de Galicia Pedro Barrié de la Maza.

D. José Montes Pérez. Presidente do Padroado da Fundación FEIRACO.

D. Pedro Otero Espinar. Director-Xerente da Fundación Galicia Obra Social AFUNDACIÓN.

Dna. María Corina Porro Martínez. Presidenta do Consello Económico e Social de Galicia.

D. Rogelio Conde-Pumpido Tourón. Director do Centro de Innovación e Transferencia de Tecnoloxía do CITT da USC.

D. Alberto Meixide Vecino. Director do IDEGA.

D. Juan José Ares Fernández. Secretario do IDEGA.

D. Joam Carmona Badía. Representante do Consello Científico do IDEGA.

D. Alberto Meixide Vecino. Representante do Consello Científico do IDEGA.

(16)

IDEGA

DIRECTORES:

Xoaquín Fernández Leiceaga Alberto Meixide Vecino

SECRETARIOS:

Manuel Fernández Grela Juan José Ares Fernández

CONSELLO CIENTÍFICO

Aldrey Vázquez, José Antonio Antelo Suárez, Manel

Ares Fernández, Juan J.

Balboa López, Xesús Leopoldo Bande Ramudo, Roberto Caamaño Alegre, José Cabana Iglesia, Ana Carmona Badía, Joam Castañón Llamas, Luís Durán Vila, Francisco Ramón Espido Bello, Maria do Carme Fernández Fernández, Melchor Fernández González, Ángel Fernández Grela, Manuel Fernández Leiceaga, Xoaquín Fernández Prieto, Lourenzo Ferrás Sexto, Carlos

García Arias, Ana Isabel Giráldez Rivero, Xesús

González Manteiga, Wenceslao

Herranz González, Roberto Jordán Rodríguez, Manuel Lanero Táboas, Daniel Lois González, Rubén C.

López García, Xosé López Iglesias, Edelmiro Loureiro García, María L.

Marey Pérez, Manuel Francisco Muñoz Abeledo, Luisa

Meixide Vecino, Alberto Pazos Otón, Miguel Pereira López, Xesús Perez Fra, Maria do Mar Ricoy Riego, Carlos J.

Riveiro García, María Dolores Rojo Sánchez, Xavier

Santos Solla, Xosé Sineiro García, Francisco Suárez Piñeiro, Ana María Verdugo Matês, Rosa María

COMISIÓN PERMANENTE

Meixide Vecino, Alberto Ares Fernández, Juan José Loureiro García, María Luz Marey Pérez, Francisco Manuel Pazos Otón, Miguel

(17)

MEMORIA 2016

17

TÉCNICOS E PERSOAL DE APOIO

ADMINISTRACIÓN - María Isabel Rial Otero - María Dolores Tuñas Riveiro

PERSOAL INVESTIGADOR

- Alba Lugilde Sánchez, FPU

- André Carrascal Incera, Investigador Postdoutoral - Raúl Ríos Rodríguez, Investigador contratado - Jose Manuel Lage Tuñas, Investigador contratado - Ángeles Piñeiro Antelo, Investigadora contratada - Maria Alló Pazos, Investigadora contratada - María Díaz Rodriguez, Investigadora contratada - Yamilé Pérez Guilarte, Investigadora contratada - Luis Franco Vázquez, Investigador contratado - Lucrezia López, Investigadora contratada - Laura Seoane Novo, Investigadora contratada

- Javier Antonio Villar Gómez, Bolseiro de colaboración do Ministerio de Educación

- David Romero Chouza, Investigador contratatdo

- Maria Ines Gusman Correia Araujo, Investigadora contratada - Lucrezia López, Investigadora contratada

- Ramón López Rodríguez, Investigador contratado - Anna Lammers, Investigadora contratada

(18)

IDEGA

PERSOAL DO CETUR

- Antonio Caeiro Bustelo - Mateo Varela Cornado - Eva María Paz Martínez

INVESTIGADORES INTERNACIONAIS

- Akmaral Iliyas, Erasmus Mundus Action II

- Cristina Nataly Cadenas Palacios, Bolseira Senescyt - Aizhan Samanbayeba, Economic Research Institute - Carlos Rizzi Alberto, Universidade de São Paulo

ALUMNOS EN PRACTICAS GRADO XEOGRAFIA E ORDENACIÓN DO TERRITORIO

- David Ángel Fernández Fontaíña - Diego Cidrás Fernández

(19)

GRUPOS DE INVESTIGACIÓN

(20)

(21)

MEMORIA 2016

21 ANÁLISE TERRITORIAL GI-1871

Liñas de investigación:

9 Análises socioeconómicas con implicacións territoriais: turismo, industria, transportes-mobilidade, pesca.

9 Desenvolvemento local.

9 Ordenación do territorio: urbanismo.

9 Medioambiente: espazos naturais, diagnóstico ambiental, climatoloxía aplicada.

9 Cooperación internacional ao desenvolvemento. Loita contra o empobrecemento.

Coordinador:

Lois González, Rubén Camilo Investigadores:

Armas Quintá, Francisco Xosé Balsa Barreiro, José

Castro Fernández, Belén María Durán Villa, Francisco Ramón Macía Arce, José Carlos Martí Ezpeleta, Alberto Paül Carril, Valerià Pazos Otón, Miguel

Piñeira Mantiñán, María Xosé Piñeiro Antelo, María Anxos Rodrigues Soares, Jakson Renner Rodríguez González, Román Santos Solla, Xosé Manuel Suárez Otero, José

Trillo Santamaría, José María Verdugo Matês, Rosa María Vives Miro, Sonia

Gusman Correia Araujo Barbosa, Maria Ines López Rodríguez, Ramón

Taboada de Zúñiga Romero, Pilar Lopez, Lucrezia

Perez Guilarte, Yamilé

(22)

IDEGA

Colaboradores externos:

López González, Alejandro, Universidade de León Somoza Medina, José, Universidade de León

González Pérez, Jesús Manuel, Universidade das Illas Baleares Alonso Logroño, María Pilar, Universidade de Lleida

Escudero Gómez, Luis Alfonso, Universidad de Castilla a Mancha Calvo Silvosa, Anxo Ramón, Universidade da Coruña

Araujo da Silva, Onildo, Universidade Estadual de Feira de Santana UEFS Figueira Almeida Urbano Medonça, João Pedro, Universidade Lusíada do Porto.

Geralda Almeida, María, Universidade de Goiania Fernández Fernández, Vanessa, UNED

Renner Rodrigues Soares, Jakson, FBA Consulting Patiño Romarís, Carlos Alberto, Universidade de Vigo

Franco García, María, Universidade Federal da Pariba de Brasil

ANÁLISE ECONÓMICA GI-1922

9 Microeconomía.

9 Macroeconomía.

9 Economía financeira.

9 Crecemento e desenvolvemento económico.

9 Economía Internacional.

9 Economía rexional e sectorial.

9 Historia do Pensamento Económico.

Coordinador:

Ricoy Riego, Carlos Javier Investigadores:

Ares Fernández, Juan José Barcia Domínguez, María José Meixide Vecino, Alberto Trelles González, Rafael Vázquez Suárez, Marta

Vilas Fernández, Manuel Ángel Villar Casas, Gumersindo

(23)

MEMORIA 2016

23 ECONOMÍA AGROALIMENTARIA E MEDIOAMBIENTAL, DESENVOLVEMENTO RURAL E ECONOMÍA SOCIAL GI-1899

9 Economía agroalimentaria.

9 Xestión económica das explotacións agrarias.

9 Estrutura e dinámica dos mercados agrarios.

9 Organización e funcionamento da cadea láctea.

9 Procesos de axuste estrutural na agricultura e mobilidade da terra.

9 Políticas agrarias: a Política Agraria Común; distribución do apoio público á agricultura.

9 Políticas de desenvolvemento rural.

9 Impactos ambientais das actividades agrarias.

9 Análise do cooperativismo en Galicia.

9 Desenvolvemento rexional.

9 O Sistema de financiamento autonómico; facendas rexionais e locais.

9 Orzamento público, reformas orzamentarias, regras e transparencia fiscais.

9 Cambios demográficos e consecuencias económicas.

Coordinador:

López Iglesias, Edelmiro Investigadores:

Caamaño Alegre, Jose Castañón Llamas, Luis Díaz Varela, Emilo Rafael

Fernández Leiceaga, Xoaquín María García Arias, Ana Isabel

Jordán Rodríguez, Manuel Pérez Fra, María do Mar Sineiro García, Francisco Valdés Paços, Bernardo

Cisneros Palacios, Johanna Gabriela García Suárez, Elena

(24)

IDEGA

Iglesias Rodríguez, Noemí Laíño de Castro, Juan José Meneses Ojeda, Adlai Ademir Morales Urritia, Ximena Alexandra Pardal Coca, Roberto

Ríos Rodríguez, Raúl Rocha Correa, Pedro Fiz

Rodríguez-Morales López, Beatriz Zambrano Vera, Danny Ivan Seoane Novo, Laura

Colaboradores externos:

Arnalte Alegre, Eladio Vicente, Universidad Politécnica de Valencia Ceña Delgado, Felisa, Universidad de Córdoba

Ortiz Miranda, Dionisio, Universiade Politécnica de Valencia Santiso Blanco, Jorge Antonio, Instituto Galego de Estatística

Vázquez González, Ibán, Centro de Investigación e Formación Agrarias (CIFA) de Cantabria

Lorenzana Fernández, Roberyo, Laboratorio Interprofesional Galego de Análise do Leite (LIGAL)

Peón Pose, David, Universidade da Coruña

(25)

MEMORIA 2016

25 GRUPO DE ANÁLISE XURÍDICO-ECONÓMICA GI-2037

9 Danos e responsabilidade medioambiental 9 Dereito antidiscriminatorio

9 Dereito civil galego

9 Economía ambiental (valoración de activos ambientais, análise de políticas de incentivos e estudos metodolóxicos de valoración)

9 Economía da enerxía (análise do impacto externo e análise do ciclo da vida)

9 Economía dos recursos naturais (recursos agrarios, pesqueiros e forestais)

9 Economía da saúde e dereito sanitario 9 Seguros e responsabilidade civil 9 Integración europea e globalización Coordinadora:

Loureiro García, María Luz Investigadoras:

Iglesias Redondo, Julio Ignacio Trigo García, María Belén Rahmani, Djamal

Silva Leiras, Diana Isabel Colaboradores externos:

Loomis, Johnn B., Colorado State University

Nunes, Paulo A. L., FEEM, Fundación Eni Enrico Mattei

Ojea Fernández-Colmeiro, Elena, Bc3 Bask Center for Climate Change Rodolfo Nayga, Jr., University of Arkansas

Bradshaw Bradshaw, Richard, University of Liverpool Lavandeira Villot, Xabier, Universidade de Vigo

Barrio Martínez, Melina, Universidad de Alcalá de Henares

Pérez Sánchez, José Antonio, Consellería de Educación. Xunta de Galicia

(26)

IDEGA

GRUPO DE ANÁLISE E MODELIZACIÓN ECONÓMICA GI-1883

9 Economía laboral 9 Economía da saúde 9 Avaliación socioeconómica 9 Contabilidade social 9 Análise Input-Output 9 Integración Económica 9 Economía Internacional Coordinador:

Fernández Fernández, Melchor Investigadores:

Bande Ramudo, Roberto Canay Pazos, José Raúl Carrascal Incera, André Fernández Castro, María Belén Fernández Grela, Manuel Herranz González, Roberto Pereira López, Xesús Rey Suárez, Pedro María Riveiro García, María Dolores Cadena Palacios, Cristina Nataly Corbelle Cacabelos, Fernando Fernández Fernández, Fátima Guillén García, Antia

Iliyas, Akmaral Lazovski, Oleg Lugilde Sánchez, Alba Moreno Holguin, Harold Rey Araújo, Pedro Yuldasheva, Salomat

Tuñas Riveiro, María Dolores

(27)

MEMORIA 2016

27 Colaboradores externos:

Flores Mallo, Manuel Fernando, OECD Directorate for Employment Labour and Social Affairs

Montuenga Gómez, Víctor Manuel, Universidad de Zaragoza

Manrique de Lara Peñate, Casiano, Universidad de Las Palmas de Gran Canaria

Destefanis, Sergio, U. degli Studi di Salerno

Capasso, Salvatore, University of Naples, Parthenope Robles Teigeiro, Luis, Universidad de Málaga

Li Bonilla, Federico, Universidad Estatal a Distancia de Costa Rica Pena Boquete, Yolanda, Istituto di Studi sulle Società del Mediterráneo, Naples, Italia

Zuñiga Zapata, Ana Crisitina, Corporación Universitaria Lasallista, Colombia

GRUPO DE ESTUDOS DE HISTORIA EMPRESARIAL E SECTORIAL.

PESCA, INDUSTRIA E COMERCIO GI-1170

9 Historia e economía da pesca e da construción naval.

9 Relacións Económicas Internacionais.

9 Historia industrial.

9 Historia da empresa.

9 Historia do traballo.

9 Patrimonio industrial e marítimo.

Coordinador:

Carmona Badía, Joam Investigadores:

Espido Bello, María del Carmen Fernández González, Ángel Ignacio Giráldez Rivero, Jesús

Lozano Courtier, Alberto Muñoz Abeledo, Luisa Dios Vicente, Adrián

(28)

(29)

PROXECTOS E CONTRATOS DE

INVESTIGACIÓN

(30)

(31)

MEMORIA 2016

31 Liñas xerais evolución da investigación no IDEGA nos últimos anos

9 16 23

36 36 47 52

71 67 55

45 44 35

27 25 33 44

0 10 20 30 40 50 60 70 80

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 Gráfico 1: Nº de proxectos 2000-2016

0 5 10 15 20 25 30

2006 2008 2010 2012 2014 2016

Gráfico 2: Proxectos por áreas 2006-2016

Economía Agroalimentaria e Estudos Rurais

Planificación, Ordenación e Desenvolvemento Territorial Economía Galega, Estudos Sectoriais e Desenvolvemento Económico Demografía, Mercado de Traballo e Economía Social

Economía Medioambiental e Recursos Naturais

Apoio a Estruturas de Investigación

Turismo

(32)

IDEGA

Economía Agroalimentaria e Estudos Rurais

13%

Planificación, Ordenación e Desenvolvement

o Territorial 14%

Economía Galega, Estudos

Sectoriais e Desenvolvement

o Económico Demografía, 11%

Mercado de Traballo e Economía Social

14%

Economía Medioambiental

e Recursos Naturais

25%

Apoio a Estruturas de Investigación

9%

Turismo 14%

Gráfico 3: Distribución por áreas 2016

0 € 200.000 € 400.000 € 600.000 € 800.000 € 1.000.000 € 1.200.000 € 1.400.000 € 1.600.000 €

2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 2016 Gráfico 4: Evolución ingresos investigación 2000-2016

(33)

MEMORIA 2016

33

I. ÁREA DE ECONOMÍA AGROALIMENTARIA E ESTUDOS RURAIS

1. Xestión integral de explotacións de leite na Cornisa Cantábrica

Proxecto de investigación financiado pola Fundación Privada Triptolemos para o Desarrollo Agroalimentario.

Investigador principal: Francisco Sineiro García, Departamento de Economía Aplicada/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

2. Asesoramento e planificación de explotacións agrarias Proxecto de investigación financiado por Agra Ingenieros C.B.

Investigador principal: Manuel Francisco Marey Pérez, Departamento de Enxeñaría Agroforestal/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

3. Asistencia técnica para a análise e mellora da Memoria de Actividades do Proxecto do Centro de Recría na Granxa Gayoso

Proxecto de investigación financiado pola Deputación de Lugo.

Investigador principal: Francisco Sineiro García, Departamento de Economía Aplicada/IDEGA, Universidade de Santiago Compostela.

4. Elaboración do Plan Estratéxico do Clúster Alimentario de Galicia 2016-2020

Proxecto de investigación financiado pola Asociación Clúster Alimentario de Galicia.

Investigador principal: Edelmiro López Iglesias, Departamento de Economía Aplicada/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

5. Actualización da base de datos e proxección do proxecto Agmemod, cun enfoque no sector da carne de porcino Proxecto de investigación financiado por Thunen Institute.

Investigador principal: Francisco Sineiro García, Departamento de Economía Aplicada/IDEGA, Universidade de Santiago Compostela.

(34)

IDEGA

6. Recollida de datos nas explotacións de vacún de leite de Castela León

Proxecto de investigación financiado pola Consellería de Agricultura e Gandería da Xunta de Castela e León

.

Investigador principal: Francisco Sineiro García, Departamento de Economía Aplicada/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela

(35)

MEMORIA 2016

35

II. ÁREA DE PLANIFICACIÓN, ORDENACIÓN E DESENVOLVEMENTO TERRITORIAL

1. Los retos del sistema metropolitano español ante la Estrategia Europea 2020 en un contexto de crisis. La consolidación de un observatorio urbano metropolitano Proxecto de investigación financiado polo Ministerio de Economía e Competitividade.

Investigador principal: Rubén Camilo Lois González, Departamento de Xeografía/IDEGA, Universidade de Santiago Compostela.

2. Heritage routes-new requirements for use of instruments and forms of collaboration in heritage management Proxecto de investigación financiado por Norwegian Institute for Nature Research-NINA.

3. Urban dynamics: Global perspectives for a socio-cultural urban Management (URBDYN)

Proxecto de investigación financiado pola Comisión Europea.

4. 1ª Fase da elaboración do plan estratéxico de dinamización dos pequenos cascos históricos:

delimitación do ámbito específico de actuación, análise da situación actual e diagnose

Proxecto de investigación financiado pola Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria.

(36)

IDEGA

5. Nuevos modelos de gobierno de las ciudades, e intervención en los espacios urbanos en el período post crisis

Proxecto de investigación financiado pola Axencia Estatal de Investigación.

6. Elaboración dun libro monográfico de xeografía das Montañas de Trevinca

Proxecto de investigación financiado polo Concello da Veiga.

Investigador principal: Valerià Paül Carril, Departamento de Xeografía, Universidade de Santiago Compostela.

(37)

MEMORIA 2016

37

III. ÁREA DE TURISMO

1. Estudo sobre a demanda turística en Santiago de Compostela

Proxecto de investigación financiado por Información e Comunicación Local, S.A. (INCOLSA).

Investigador principal: Miguel Pazos Otón, Departamento de Xeografía/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

2. Panelización exterior e interior do Centro de Visitantes de zona de especial conservación de Pena Trevinca, na Casa-Escola da aldea de Ponte (A Veiga)

Proxecto de investigación financiado polo Concello da Veiga.

Investigador principal: Valerià Paül Carril, Departamento de Xeografía, Universidade de Santiago Compostela.

3. Elaboración do Plan Estratégico del Clúster Turismo Rural de Asturias

Proxecto de investigación financiado pola Asociación Regional de Casas de Aldea (ARCA)

Investigador principal: Manuel Fernández Grela, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

4. Elaboración do Plan estratéxico de turismo de Lalín Proxecto de investigación financiado polo Concello de Lalín.

5. Análise da oferta no sector turístico de Galicia

Proxecto de investigación financiado pola Asociación Cluster Empresarial de Turismo de Galicia.

6. Ferramentas de planificación: Estatístico de Turismo de Santiago de Compostela e arredores

Proxecto de investigación financiado por Información e Comunicación Local, S.A. (INCOLSA).

(38)

IDEGA

IV. ÁREA DE ECONOMÍA GALEGA, ESTUDOS SECTORIAIS E DESENVOLVEMENTO ECONÓMICO

1. A Economía Galega. Informe 2015

Proxecto de investigación financiado pola Fundación Galicia Obra Social Afundación.

Investigador principal: Alberto Meixide Vecino, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

2. Rethinking finance for stability and development (ReFist) Proxecto de investigación financiado pola Comisión Europea.

Investigador principal: Manuel Fernández Grela, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

3. Creación e posta en marcha “Observatorio das finanzas municipais na Provincia de Lugo”

Proxecto de investigación financiado pola Deputación Provincial de Lugo.

Investigador principal: Antonio López Díaz, Departamento de Dereito Público Especial, Universidade de Santiago de Compostela.

4. Estudo sobre estratexias urbanas e económicas Proxecto de investigación financiado por Xerardo Estevez.

Investigador principal: Xoaquín Fernández Leiceaga, Departamento de Economía Aplicada/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

5. Estudo sobre a evolución recente e as perspectivas socioeconómicas da cidade de Ferrol e o seu entorno Convenio asinado co Concello de Ferrol.

Investigador principal: Alberto Meixide Vecino, Departamento de Fundamentos de Análise Económica da Universidade de Santiago/IDEGA.

(39)

MEMORIA 2016

39

V. ÁREA DE DEMOGRAFÍA, MERCADO DE TRABALLO E ECONOMÍA SOCIAL

1. Análise e avaliación estatística sobre os servizos sociais en Galicia

Proxecto de investigación financiado pola Consellería de Traballo e Benestar.

Investigador principal: Melchor Fernández Fernández, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

2. Definición dunha guía metodolóxica para a avaliación previa de políticas sociais

Proxecto de investigación financiado pola Consellería de Traballo e Benestar.

Investigador principal: Melchor Fernández Fernández, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

3. Actualización dos mapas industrial e de infraestructuras de apoio á industria de Galicia

Proxecto de investigación financiado polo Instituto Galego de Promoción Económica (IGAPE).

4. Estudo de diagnóstico integral demográfico e de distribución territorial do Concello de Ames

Proxecto de investigación financiado polo concello de Ames.

5. Estudo do impacto no emprego do CUPA nas provincias de Ourense e León

Proxecto de investigación financiado por CUPA Group.

(40)

IDEGA

6. Contract for services on environmental impact of the structural change

Proxecto de investigación financiado pola Organización Internacional do Traballo (ILO-OIT).

Investigadora principal: María L. Loureiro García, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

(41)

MEMORIA 2016

41

VI. AREA DE ECONOMÍA AMBIENTAL E RECURSOS NATURAIS

1. Preferencias, actitudes e políticas cara o cambio climático: unha visión económica apoiada en BIG DATA Proxecto de investigación financiado pola Axencia Estatal de Investigación.

Investigadora principal: María L. Loureiro García, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

2. Informe pericial dos Costes Ambientais e Económicos Sociais ocasionados polo Buque Prestige. Valoración de danos

Proxecto de investigación financiado pola Consellería de Presidencia, Administracións Públicas e Xustiza.

Investigadora principal: María L. Loureiro García, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

3. Preferencias ambientais, risco e incertidume na análise de políticas públicas ante o cambio global

Proxecto de investigación financiado polo Ministerio de Economía e Competitividade.

4. Economics of prevention measures Addressing Coastal Hazards (EcosHaz)

Proxecto de investigación financiado pola Comisión Europea.

(42)

IDEGA

5. Elaboración de estratexias de sustentabilidade ambiental: planificación de acción municipal ante o risco de incendios forestais

Proxecto de investigación financiado polo Concello de O Incio.

6. Elaboración de estratexias de sustentabilidade ambiental coa finalidade de integrar a adaptación ao cambio climático e planificación públicas

Proxecto de investigación financiado polo Concello de A Pastoriza.

Proxecto de investigación financiado polo Concello de Baños de Molgas.

Investigador principal: Manuel Francisco Marey Pérez, Departamento de Enxeñaría Agroforestal/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

Proxecto de investigación financiado polo Concello de A Fonsagrada.

9. Elaboración de estratexias de sustentabilidade ambiental do Concello de Negueira de Muñiz fronte aos riscos derivados do cambio climático

Proxecto de investigación financiado polo Concello de Negueira de Muñiz.

(43)

MEMORIA 2016

43 10. Elaboración de estratexias de sustentabilidade ambiental

coa finalidade de integrar a adaptación ao cambio climático e planificación públicas

Proxecto de investigación financiado polo Concello de Parada de Sil.

11. Elaboración de estratexias de sustentabilidade ambiental coa finalidade de integrar a adaptación ao cambio climático e planificación públicas

Proxecto de investigación financiado polo Concello de Antas de Ulla.

Investigador principal: Manuel Francisco Marey Pérez, Departamento de Enxeñaría Agroforestal/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

(44)

IDEGA

VII. APOIO A ESTRUTURAS DE INVESTIGACIÓN

1. Axuda complementaria aos contratos postdoutorais da modalidade B 2016

Investigador principal: Juan Manuel Trillo Santamaría, Departamento de Xeografía da Universidade de Santiago de Compostela.

2. Consolidación e estructuración. GPC

Investigador principal: Edelmiro López Iglesias, Departamento de Fundamentos de Economía Aplicada/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

Investigadora principal: Maria L. Loureiro García, Departamento de Fundamentos da Análise Económica/IDEGA, Universidade de Santiago de Compostela.

(45)

PUBLICACIÓNS

(46)

(47)

MEMORIA 2016

47

I. A ECONOMÍA GALEGA. INFORME 2015

Análise do comportamento da economía de Galicia no ano 2015, poñéndoa en relación coa economía española; examínase a evolución tanto no seu conxunto como no detalle dos seus sectores. Neste informe engadiuse un capítulo introdutorio adicional adicado aos cambios, tanto estruturais coma de evolución das magnitudes macro e microecómicas, producidos nestes trinta anos de vida da publicación.

Director: Alberto Meixide Vecino, Universidade de Santiago/IDEGA.

Membros do Equipo realizador: Juan. J Ares Fernández, Universidade de Santiago/IDEGA; Roberto Bande Ramudo, Universidade de Santiago; Adrián Blanco Estévez, Economista; Melchor Fernández Fernández, Universidade de Santiago/IDEGA, Manuel Fernández Grela, Universidade de Santiago/IDEGA; Manuel Ferro Novoa, Abanca, Aureliano García González-Llanos, Economista; Uxío Labarta Fernández, Centro de Investigacións Mariñas, Xan López Facal, Economista; Edelmiro López Iglesias, Universidade de Santiago/IDEGA;

Dolores Martínez Martínez, Afundación; Fidel Martínez Roget, Universidade de Santiago; Luis Otero González, Universidade de Santiago; Xulio X. Pardellas de Blas, Universidade de Vigo; Marcos Pérez Pérez, Universidade de Vigo; Bernardo Valdés Paços, Universidade de Santiago; Emilio Pérez Touriño, Universidade de Santiago de Compostela, Miguel Anxo Vázquez Taín, Universidade de Santiago; Manuel Vilas Fernández, Universidade de Santiago.

Colaborador: Manuel López Sande

Revisión lingüística: Alba Rodríguez Saavedra, Afundación.

Editado por Afundación-Obra Social ABANCA I.S.S.N.: 2171-8849

Depósito Legal: C-1832-2011

(48)

IDEGA

II. DOCUMENTOS DE TRABALLO IDEGA

NÚMEROS PUBLICADOS

1. ÁREA DE ANÁLISE ECONÓMICA:

3.1 Documentos de Traballo. Análise Económica 60 Autor: Pedro María Rey Araujo, Universidade de

Santiago de Compostela.

Título: A comparison between statistical and walrasian approaches: an application to a labour market

3.2 Documentos de Traballo. Análise Económica 61 Autores: Alba Lugilde Sánchez, Roberto Bande Ramudo,

María Dolores Riveiro García, Universidade de Santiago de Compostela.

Título: Precautionary Saving in Spain during the Great Recession: evidence from a panel of uncertainty indicators

(49)

DOCENCIA

(50)

(51)

MEMORIA 2016

51

I. POSGRAO OFICIAL EN DESENVOLVEMENTO REXIONAL E INTEGRACIÓN ECONÓMICA

O programa de Desenvolvemento Rexional e Integración Económica é un programa oficial de posgrao da Universidade de Santiago de Compostela, adaptado ao Espazo Europeo de Educación Superior, que inclúe un máster con dúas especialidades e un doutoramento.

Lugar de celebración: Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais da Universidade de Santiago de Compostela.

Coordinador: Roberto Bande Ramudo

TRABALLOS FIN DE MASTER DIRIXIDOS

Competitividade das provincias e rexións de España no período de crise (2008-2013)

Alumna: Juan Andrés Sieira Pérez Director: Melchor Fernández Fernández

(52)

IDEGA

II. PROGRAMA DE DOUTORAMENTO EN DESENVOLVEMENTO REXIONAL E INTEGRACIÓN ECONÓMICA

O Programa caracterízase pola priorización dunhas liñas de investigación moi concretas (cambio demográfico, desenvolvemento rexional e internalización, economía laboral, política agraria e desenvolvemento rural, avaliación e planificación económica rexional e sociedade da información e desenvolvemento urbano-rexional), áreas nas que os grupos implicados poden ofrecer a experiencia de investigadores de gran calidade no ámbito nacional e internacional, todo isto sen prexuízo de que, en casos xustificados, se poidan formular teses noutras liñas de investigación dentro do eido da análise ecónomica aplicada.

Lugar de celebración: Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais da Universidade de Santiago de Compostela.

Coordinador: Melchor Fernández Fernández.

TESES DEFENDIDAS DO PROGRAMA DE DOUTORAMENTO. ANO 2016 O papel das oficinas de Turismo na xestión do destino: Rede de Oficinas de Turismo de Galicia

Doutoranda: Nuria Sánchez Vázquez

Directores: Miguel Pazos Otón e Xesús Pereira López

Data e lugar de celebración: 14 de decembro as 11:30 no Salón de Grados da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariales.

Mobilidade interrexional da forza de traballo no Estado español atendendo ao nivel educativo

Doutorando: Manuel César Vila Director: Xesús Pereira López

Data e lugar de celebración: 14 de novembro as 10:00 no Salón de Grados da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariales.

The impact of rising food prices in Tajikistan: Evidence from estimations of food demand systems

Doutorando: Abdulmajid Bobokhonov Director: Manuel Fernández Grela

Data e lugar de celebración: 22 de xullo de 2016 no Salón de Graos- Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais- Campus Norte

(53)

MEMORIA 2016

53 Marxinalismo e Racionalidade en Economía

Doutorando: Abilio Rodriguez Toimil Directores: Fausto Dopico, Jaime Barreiro

Trade Effects of Regional Economic Integration in Tajikistán: The case of EurAsEC

Doutoranda: Mohbonu Nakatova

Directores: María Dolores Riveiro García, Roberto Bande Ramudo

OBRADOIROS DO PROGRAMA DE DOUTORAMENTO Primeiro obradoiro. Curso 2015/16

Data e lugar de celebración: 27 e 28 de abril de 2016 na Facultade de Económicas.

- La influencia del capital relacional en el desempeño de las startups de base tecnológica en la industria de TI, Wilfred Rivera.

- Despoblación rural y turismo: aldeas deshabitadas reconstruidas, como nuevo modelo de actividad turística, Oleg Lazoski

- El turismo comunitario en ecuador como estrategia de desarrollo sostenible de las comunidades, Gabriela Cisneros.

- Formalización de la pequeña y mediana minería aurífera en Colombia:

un análisis multivariante para efectos de implementar la política sectorial, Harold Moreno.

- Las políticas de lucha contra la pobreza en Galicia y otras regiones europeas ante transiciones en la dinámica y caracterización de la pobreza durante el periodo 2000-2015, Noemi Iglesias.

- Mobilidade interregional da força de trabalho no Estado espanhol, considerando níveis educacionais, Manuel Cesar Vila.

- As Identidades Territoriais da Região Norte de Portugal: uma análise económica e cultural, Inês Gusman.

- O comércio entre Portugal e o Reino Unido: 1890 – 1960, Paula Caiano.

- Las relaciones económicas de Portugal con sus colonias africanas:

1890-1975, Luís Cunha Ferreira.

(54)

IDEGA

Segundo obradoiro. Curso 2015/16

Data e lugar de celebración: 8 de xullo de 2016 na Facultade de Ciencias Económicas.

- Factores determinantes de la IED emitida por China: un análisis aplicado, Adrián Blanco Estevez.

- El efecto frontera y el proceso de clusterización regional como factores determinantes para la consolidación de los grandes grupos de la industria de la moda en Galicia, Alberto Rocha Guisande.

- Dinamicas do reparto do tempo de traballo en España 1995-2007, Pedro Rey Araujo.

Terceiro obradoiro. Curso 2015/16

Data e lugar de celebración: 22 de xullo de 2016 na Facultade de Ciencias Económicas.

- A contribución das políticas de desenvolvemento rural á diversificación económica das áreas rurais. Análise da aplicación das medidas incluidas no Eixo 3 do Programa de Desenvolvemento Rural de Galicia 2007-2013, Rocío López Pacio.

- El efecto frontera y el proceso de clusterización regional como factores determinantes para la consolidación de los grandes grupos de la industria de la moda en Galicia, Alberto Rocha Guisande.

- Factores explicativos da determinación do nivel impositivo nas facendas locais galegas, Juan Jose Laíño.

SEMINARIO INVESTIGACIÓN DOCTORANDOS

- Envejecimiento y Protección Social de la Dependencia en España:

Efectos sobre el empleo, Diana Fernández Méndez. 11/11/2016

- O papel das oficinas de turismo na xestión do destino: rede de oficinas de turismo de Galicia, Nuria Sánchez Vázquez. 6/10/2016

- The impact of rising food prices on Tajikistan household incomes and welfare, Abdulmajid Bobokhonov. 9/06/2016

- Spatial price transmission: Evidence from Tajikistan and Uzbekistan, Abdulmajid Bobojonov. 26/02/2016

SEMINARIOS DO PROGRAMA DE DOUTORAMENTO

LUGNASA, nueva propusta metodológica para la planificación estrategica:

Validación en el Plan industrial de Galicia, Alexia Calvo González (PROEPLA- USC). 4/03/2016

As empresas e a sua internacionalizaçao: O caso de tres PME portuguesas, Marlene da Rocha Pinto e Raquel Pereira, ISCAP-Instituto Politécnico de Porto.

11/03/2016

(55)

MEMORIA 2016

55 Tierras y Territorios en disputa: México desde una perspectiva

latinoamericana, Luciano Concheiro Bórquez, Universidad Autónoma Metropolitana-Xochimilco (Mexico), 5/02/2016

Bioeconomia y desarrollo socioeconómico en Colombia: retos y oportunidades para un pais megadiverso, Ana Cristina Zuñiga Zapata.

19/02/2016

III. MÁSTER EN SOCIEDADE DA INFORMACIÓN E DESENVOLVEMENTO URBANO-REXIONAL

Datas de celebración: entre o 23 de novembro de 2015 e o 30 de setembro de 2016

Lugar de celebración: Instituto Universitario de Estudos e Desenvolvemento de Galicia-IDEGA

Director: Carlos Ferrás Sexto

Curso de Especialización en Sociedade da Información e Desenvolvemento Urbano-Rexional

Datas de celebración: entre o 23 de novembro de 2015 e o 20 de xullo de 2016

Director: Carlos Ferrás Sexto

Curso Báscio en Marketing Territorial e Telecomunicacións Datas de celebración: entre o 28 de marzo e o 20 de xullo de 2016 Lugar de celebración: Instituto Universitario de Estudos e Desenvolvemento de Galicia-IDEGA

Director: Carlos Ferrás Sexto ALUMNOS EN PRACTICAS

- Noelia Bergantiños Lillo - David Maquiera Salgado

(56)

IDEGA

IV. MÁSTER INTERNACIONAL EN PLANIFICACIÓN, DESENVOLVEMENTO LOCAL E ORDINACIÓN DO TERRITORIO EN ÁFRICA OCCIDENTAL

Datas de celebración: entre o 9 de outubro de 2015 e o 31 de xaneiro de 2017

Directores: Rubén Camilo Lois González e Rosa María Verdugo Matês

(57)

MEMORIA 2016

57

V. VII CURSO DE FORMACIÓN PARA INFORMADORES DE OFICINAS DE TURISMO E GUÍAS

Curso homologado pola Xunta de Galicia “Axencia de Turismo de Galicia”

50 horas.

Datas de celebración: do 11 ata o 15 de xullo

Lugar de celebración: Biblioteca do Concello de A Veiga- A Veiga Director: Valerià Paül Carril

ORGANIZA:

- Centro de Estudios e Investigacións Turísticas CETUR COLABORA:

- Concello de A Veiga - Deputación de Ourense

- Asociación de Hostalería e Turismo Trevinca-A Veiga - Grupo de Análise Territorial ANTE

(58)

(59)

XORNADAS E CONGRESOS

(60)

(61)

MEMORIA 2016

61 I. Evolución recente e perspectivas da economía galega

Xornada que tivo lugar o venres 22 de xaneiro de 2016 no Centro Obra Social ABANCA de Santiago de Compostela.

ORGANIZA

- Afundación. Obra Social Abanca

- IDEGA, Instituto Universitario de Estudos e Desenvolvemento de Galicia.

- ABANCA

II. A situación actual das finanzas municipais

Xornada que tivo lugar o venres 22 de xaneiro de 2016 na Deputación de Lugo.

ORGANIZA

- Deputación de Lugo.

III. O leite en Galicia e agora que?

Xornada sobre o futuro do sector lácteo en Galicia que tivo lugar o 26 de febreiro de 2016 no Salón de Actos da Escola Politécnica Superior de Lugo

ORGANIZA

COLABORA

- PROePLA. Proyectos y Planificación.

- Ecoagrasoc. Grupo de Economía Agroalimentaria e Medioambiental, Desenvolvemento Rural e Economía Social.

- Feiraco.

- Central Lechera Asturiana.

- Quescrem.

- INGACAL Instituto Galego da Calidade Alimentaria.

(62)

62

IDEGA

IV. O futuro demográfico, a debate: A caída da fecundidade en Galicia

Xornada que tivo lugar no Salón de Plenos do Consello Económico e Social de Galicia o martes 10 de maio de 2016.

Organiza:

- Consello Económico e Social de Galicia (CES Galicia).

- Instituto Universitario de Estudios e Desenvolvemento de Galicia- IDEGA.

V. Propostas para un novo sistema de financiamento das comunidades autónomas

Xornada que tivo lugar no Consello Económico e Social de Galicia (CES Galicia) o 7 de outubro de 2016.

Organiza:

- FEDEA

Colabora:

VI. As relacións económicas entre Galicia e o Norte de Portugal Xornada celebrado no Salón de Plenos do Consello Económico e Social (CES Galicia) o 13 de decembro de 2016.

Organiza:

- Instituto Universitario de Estudios e Desenvolvemento de Galicia- IDEGA

(63)

MEMORIA 2016

63 VII. X CITURDES: Congreso Internacional de Turismo Rural y

Desarrollo Sostenible

Congreso celebrado na Facultade de Xeografía e Historia do 19 ata o 21 de outubro de 2016.

ORGANIZADOR:

- Centro de Estudos e Investigacións Turísiticas-CETUR.

COLABORA:

- Grupo de investigación Análise Territorial (ANTE GI -1871), Universidad de Santiago de Compostela.

- Universidade Federal do Rio Grande do Sul.

- Grupo Mercados Não Agrícolas Rurais.

-Deputación da Coruña.

(64)

64

IDEGA

VIII. XLII Reunión de Estudios Regionales. Trinta anos de integración en Europa dende a perspectiva regional: balance e novos retos

Congreso celebrado na Facultade de Ciencias Ecónomicas e Empresariais do 16 ata o 18 de novembro de 2016.

ORGANIZADORES:

- Grupo de Análise e Modelización Económica-GAME.

- Asociación Española de Ciencia Regional.

- Asociación Galega de Ciencia Rexional.

- European Regional Science Association.

- Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais da Universidade de Santiago.

- RSAI.

COLABORA:

- Universidade de Santiago de Compostela.

- Deputación da Coruña.

- Universia.

- Fundación Rafael del Pino.

- Ministerio de Hacienda y Administraciones Públicas.

- INCASOL.

(65)

PREMIOS

(66)

(67)

MEMORIA 2016

67

I. III PREMIO DE INVESTIGACIÓN “VALENTÍN PAZ ANDRADE”

O Premio “Valentín Paz Andrade”de Investigación en economía de Galicia é convocado conxuntamente con carácter anual polo Consello Económico e Social de Galicia e o IDEGA

Obxecto:

Premiar aqueles traballos de investigación que contribúan ao mellor coñecemento da realidade económico-social de Galicia e ao establecemento das mellores políticas para contribuír ao benestar dos seus cidadáns.

No 2016 celebrouse a terceira edición na que foi premiado o traballo de investigación: “La gestión del riesgo y el seguro en la empresa gallega”, director Luis A. Otero González, autores Pablo Durán Santomil, Rubén Lado Sestayo, Milagros Vivel Búa e Luis Ignacio Rodríguez Gil, publicado pola Editorial Fundación Inade (2015).

Dotación:

O premio foi dotado con 2.000€

Xurado:

- Juan Viaño Rey, Reitor da Universidade de Santiago de Compostela - Corina Porro Martínez, Presidenta do Consello Económico e Social de

Galicia

- Alberto Meixide Vecino, Director do IDEGA - Emilio Pérez Touriño

- Fernando González Laxe - Alberto Gago Rodríguez, - Xoán Carmona Badía - Juan José Gallego Fouz

(68)

68

IDEGA

II. III PREMIO DE INVESTIGACIÓN “JESÚS GARCÍA CALVO

O “Premio Jesús García Calvo de investigación en desenvolvemento rural e cooperativismo” é convocado conxuntamente, con carácter anual, pola Fundación Feiraco e o IDEGA.

Finalidade:

Premiar aqueles traballos de investigación que contribúan ao mellor coñecemento e ao desenvolvemento do medio rural e o cooperativismo en Galicia, co obxectivo último de mellorar as actividades económicas e a calidade de vida da poboación rural.

No 2016 celebrouse a terceira edición na que foron premiados:

Modalidade A. Textos (artigos, libros e capítulos de libros) publicados en revistas científicas ou en editoriais recoñecidas. O traballo títulado Transboundary protected areas as ideal tools? Analyzing the Gerês- Xurés transboundary biosphere reserve,do que son autores Juan Manuel Trillo Santamaría e Valerià Paül Carril publicado na revista Land Use Policy (2015).

Modalidade B.1 Teses de Doutoramento. O traballo Enerxía eólica e medio rural: unha análise aplicada dos impactos socioeconómicos dos parques eólicos no mundo rural galego, do que é autor Damián Copena Rodríguez.

Modalidade B.2 Traballos de Fin de Mestrado e Fin de Grado. O traballo O sector lácteo en Galicia: dinámica recente e perspectivas nun mercado liberalizado, do que é autor Diego Gómez Méndez.

Dotación:

- Modalidade A: 1.000€

- Modalidade B.1: 1.000€

- Modalidade B.2: 500€

Xurado:

- O Reitor da Universidade de Santiago de Compostela, D. Juan Viaño.

- O Presidente da Fundación Feiraco, D. José Montes Pérez.

- O Director do IDEGA, D. Alberto Meixide Vecino, que actuou de Secretario.

- Dona María Loureiro, do Consello Científico do IDEGA.

- D. José Luis Antuña Álvarez. Director Xeral de FEIRACO.

- D. Edelmiro López Iglesias - D. Francisco Sineiro García - D. Carlos Ferrás Sexto

(69)